مسجدی با منبر مرمرین و قبله‌نمای خورشیدی
تقریبا 20 سال بعد از تاجگذاری آغا‌محمدخان قاجار در تهران و انتخاب این شهر به‌عنوان دارالخلافه، کلنگ ساخت مسجد شاه (امام‌خمینی(ره)) امروزی به زمین زده شد. در واقع علت ساخت این مسجد نذری بود که آسیه‌خانم، مادر فتحعلی‌شاه، برای به تاج و تخت نشستن پسرش کرده بود. به‌گفته علیرضازمانی، تهران‌پژوه، مسجد امام‌خمینی(ره) یکی از زیبا‌ترین مساجد چهار ایوانی و کامل‌ترین نوع مساجد ایرانی است که 11هزار مترمربع وسعت دارد. بنای این مسجد مربعی‌شکل یک چرخش نسبتا ملایم به سمت قبله دارد. معماری آن دارای صحن میانی، گنبدخانه، شبستان‌های ستون‌دار، چهار ایوان در چهار گوشه، رواق‌ها، سردرهای شمالی، شرقی و غربی است. این تهران‌پژوه وجود ساعت خورشیدی برای تعیین طول روز و جهت قبله در وسط صحن مسجد را از دیگر ویژگی‌‌های معماری دومین بنای قدیمی تهران عنوان می‌کند و می‌گوید: «کنار حوض وسط صحن مسجد یک پایه سنگی قرار گرفته که روی آن یک علامت کوچک برای مشخص‌کردن جهت قبله وجود دارد. این قبله‌نما یا ساعت خورشیدی بر مبنای حرکت خورشید از شرق به غرب و با تشکیل سایه، زمان را در طول روز تعیین می‌کند.»
بزرگ‌ترین ایوان این مسجد که در شمال آن قرار گرفته به ایوان تابستانی معروف است و در تابستان‌ها برای اقامه نماز جماعت از آن استفاده می‌شد. بالای این ایوان گلدسته‌های کاشی‌کاری شده چشم‌انداز زیبایی به مسجد داده که توجه هر رهگذری را به‌خود جلب می‌کند. بنا برتعریف زمانی، در بخش جنوبی مسجد بنای گنبدخانه قرار گرفته و این گنبدها از دوقسمت تشکیل شده است. همچنین در این مسجد، دو شبستان در بخش گنبدخانه آن ساخته شده است. وجود منبر 12پله‌ای مسجد که از سنگ مرمر ساخته شده از دیگر جاذبه‌های مسجد امام خمینی (ره) است.
