نگاه
ریل‌گذاری تهران با سیاهه انتشار جدید
مهدی پیرهادی؛ رئیس کمیسیون محیط‌زیست شورای اسلامی شهر تهران
هنگام بروز شرایط ناسالم هوایی باید امکان ارائه آخرین اطلاعات کیفیت هوا برای مردم فراهم باشد تا تصمیم لازم را بگیرند. در شهر تهران بیش از 2 دهه فرایند پایش کیفیت هوا با سنجش آلاینده‌های گازی مونوکسید کربن، اکسید‌های نیتروژن، دی‌اکسید‌گوگرد و ازن در کنار ذرات معلق کوچک‌تر از 10میکرون انجام شده و البته بیش از یک دهه آلاینده ذرات معلق کوچک‌تر از ۲.۵میکرون نیز مورد پایش قرار گرفته است. در واقع امکانات باید به‌نحوی مدیریت شود که وقتی تغییرات خاصی در کیفیت هوا به‌علت شرایط جوی متغیر روی می‌دهد به‌ویژه هنگام بروز شرایط ناسالم، امکان ارائه گزارشی از آخرین ساعات فراهم باشد تا مردم بتوانند با توجه به آخرین شرایط از نظر کیفیت هوا تصمیم لازم را درنظر بگیرند. در این زمینه از سال۱۳۹۵ در سامانه آلودگی هوای شهرداری تهران اطلاعاتی تحت عنوان شاخص «هم‌اکنون» ارائه شده است.
یکی از مهم‌ترین چالش‌ها طی سالیان گذشته در زمینه کنترل و کاهش آلودگی هوای شهر تهران، نبود امکان شناسایی به روز شده عاملان اصلی ایجاد این بحران است و همواره در فصل آلودگی هوا متهمان مختلفی مورد اشاره قرار می‌گرفتند بدون اینکه سهم هر کدام از آنها در ایجاد این بحران شناسایی، محاسبه و ارائه شده باشد. در واقع اطلاعات جدیدی در دسترس نبود که به وسیله آن بتوان مشخص کرد کدام منابع، آلاینده بیشتری در شهر تهران تولید می‌کنند و هر کدام چه مقدار در کل آلودگی تولیدی در شهر تهران سهم دارند. در این زمینه دومین گام مهم در مدیریت کیفیت هوا یعنی تهیه سیاهه انتشار شناخته می‌شود که برای شهر تهران به روزرسانی نشده بود.
براساس سیاهه انتشار ۶۰.۸ درصد میزان آلودگی هوا مربوط به وسایل نقلیه است؛ اگر این تأثیرگذاری خودروها بر آلودگی هوا قطعی باشد باید این تأثیر به‌صورت هر روزه باشد، اما طی روز پنجشنبه که بیشترین میزان تردد در تهران رخ داد این میزان آلایندگی را در تهران نداشتیم.
هدف از تهیه سیاهه انتشار کمّی‌سازی مقادیر آلایندگی تولیدی از منابع آلاینده مختلف، شناسایی، اهمیت‌سنجی و مقایسه منابع مختلف برای آلایندگی‌های گوناگون و اثرسنجی سناریوهای مختلف کاهش آلودگی هواست. امسال مناقصه تهیه سیاهه انتشار انجام و دانشگاه علم و صنعت، برنده این مناقصه شد و انتهای سال آینده نتیجه اولیه مطالعات مشخص می‌شود.
سیاهه انتشار، مهم‌ترین ابزار علمی و مدیریتی شناخت و کاهش آلودگی هواست و بدون آن برنامه‌ریزی برای کاهش آلودگی هوا کاملاً بی‌هدف است. سیاهه انتشار اهداف کیفی را به اهداف کمی تبدیل و پایش اثربخشی برنامه‌های کاهش آلودگی هوا را میسر می‌کند. این مطالعات مبنای بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها در حوزه آلودگی هوا در کشور قرار گرفته است.
برنامه‌های کمی کاهش آلودگی هوای متعددی براساس آنها تدوین و به دستگاه‌های مختلف ازجمله شهرداری تهران و دولت ارائه شده که مبنای بسیاری از سیاست‌ها از جمله در مصوبات هیأت دولت و آیین‌نامه‌های اجرایی قانون هوای پاک بوده است. سیاهه انتشار شهر تهران مسیر تدوین برنامه‌های کاهش آلودگی هوا و سیاستگذاری‌های مربوطه را برای مدیران و تصمیم‌گیران، روشن می‌کند تا منابع مالی محدود در دسترس به‌صورت هدفمند هزینه شود. متدولوژی استفاده شده برای تهیه سیاهه انتشار شهر تهران مدلی است که تمام کشورهای پیشرفته دنیا از آن استفاده می‌کنند و امکان بهره‌گیری از مدل و ساختار سیاهه انتشار تهران برای به‌روزرسانی مطالعات سیاهه انتشار سایر شهرهای کشور وجود دارد.
در همینه زمینه :
