اعتیاد در کمین دانش‌آموزان

فائزه تقی لو| زنجان - خبرنگار:
  
 اعتیاد، امروزه یکی از 4 بحران بین المللی است وکشور ما در رأس هرم این آسیب اجتماعی قرار دارد. طی‌ 2  دهه‌ گذشته‌ سن‌ اعتیاد به‌ بیست‌ سالگی‌ رسید و امروزه‌ سن‌ گرایش‌ به‌ مواد مخدر و استعمال‌ آن‌ در‌ دوره‌ نوجوانی‌ و جوانی قابل مشاهده است.   شیوع‌ گسترده‌ مواد مخدر در جامعه‌ و به‌ تبع‌ آن‌ معتاد شدن‌ عده‌ زیادی‌ از افراد به‌ویژه‌ جوانان‌ و نوجوانان،‌ امروزه‌ به‌ صورت‌ یکی‌ از معضلات‌ تقریبا غیرقابل‌ حل‌ در ایران‌ در آمده است.  گسترش‌ انواع‌ مواد مخدر و در دسترس‌ بودن‌ و تغییر الگوی‌ شیوه‌های‌ مصرف‌ سبب‌ شده‌ که‌ عده‌ زیادی‌ از جوانان‌ و نوجوانان‌ به‌ استعمال‌ این‌ مواد گرایش‌ پیدا کرده‌ و زمینه‌ساز بروز مشکلات‌ فراوان‌ برای‌ خود، خانواده‌ و جامعه‌ شوند. مساله‌  ‌ دیگری که با آن  روبه‌رو هستیم  همان‌ راهیابی‌ انواع‌ مواد مخدر سنتی‌ و شیمیایی‌ به‌ مدارس‌ به‌خصوص‌ در مقاطع‌ تحصیلی‌ راهنمایی‌ و دبیرستان‌ است‌، که این مساله خود می تواند دلایل مختلفی داشته است.


کاهش سن مصرف مواد مخدر
 
«یوسف بیانلو» دبیرشورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان با بیان این‌که سن مصرف مواد مخدر کاهش یافته است، گفت: نرخ شیوع مصرف مواد مخدر در بین دانش‌آموزان 2/1 درصد و در بین دانشجویان 2/6 درصد است که  ۷۵ درصد مصرف کنندگان در رده سنی ۱۵ تا ۳۹ سال هستند. آمارها حاکی از آن است که66 درصد افراد معتاد سوادی در سطح ابتدایی دارند و ۲۰ درصد مصرف کنندگان دارای مدرک دانشگاهی هستند. این مساله نشان می دهد که با افزایش تحصیلات و آگاهی افراد جامعه گرایش به سمت مواد مخدر کاهش می یابد . به تایید «عباس غیاثی» رئیس اداره مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی آموزش و پرورش کاهش سن اعتیاد یک واقعیت است،  اما هنوز به مساله‌ای قابل بررسی تبدیل نشده و در این راستا برنامه های پیشگیرانه در مدارس در حال اجراست. معاون توسعه و پیشگیری و درمان اعتیاد بهریستی استان نیز  درباره راهکارهای مبارزه با اعتیاد کودکان و نوجوانان به این نکته تاکید داشت که باید سازو‌کاری مناسب با توجه به سن و سال و نیاز های افراد جامعه در نظر گرفته شود 

«گل نساء آقامحمدی» اظهار کرد: برای همه گروه های سنی نمی توان روش‌های درمانی یکسانی را تجویز کرد؛ به‌خصوص برای گروه سنی زیر 15 سال که باید بیشتر جنبه طبی و پزشکی کاربرد داشته باشد.
 وی   ادامه داد: معمولا برای این گروه سنی درمان‌های جایگزین مانند تجویز متادون توصیه نمی شود که در واقع درمان چنین افرادی باید در فضا های بیمارستانی دنبال شود نه کمپ های ترک اعتیاد .


نوع مصرف مواد مخدر

آقا محمدی درباره نوع مواد مخدری که این گروه سنی مصرف می کنند گفت: بر اساس گزارش‌های ما ترکیبی از مواد در بین کودکان و نوجوانان استفاده می شود، اما بیشتر از مواد محرک مانند شیشه یا قرص‌های روان‌گردان استفاده می‌کنند که این قرص‌ها به خاطر هزینه های پایین و مصرف راحتشان  طرفداران زیادی دارد .


عوامل اعتیاد جوانان 

معاون توسعه و پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی یکی از مهم‌ترین عواملی را که باعث اعتیاد جوانان می‌شود فقر مادی و خانوادگی دانست و افزود : با توجه به این‌که  بین فقر مادی و اعتیاد به مواد مخدر هیچ ارتباطی وجود ندارد، ولی فقر عامل مهمی در معتاد شدن جوانان است، زیرا برخی به دلیل تنگدستی و نداری امکان دسترسی به امکانات آموزشی را از دست می‌دهند و هیچ تخصص و حرفه‌ای پیشه نمی کنند؛ در نتیجه در بازار کار سهم عمده‌ای ندارند، همین موضوع موجب کشیده شدن گروهی به سوی مواد مخدر می‌شود .

وی به راهکار‌های موثری که والدین می توانند  برای پیشگیری از اعتیاد جوانان و نوجوانان به مصرف مواد داشته باشند اشاره کرد و گفت :ارزش های پسندیده اخلاقی، داشتن رفتارهای موجه، رفتارهای مناسب اجتماعی و رعایت قوانین مدرسه می تواند مانع بسیاری از کجروی‌ها باشد.


تفاهم نامه

دبیر کمیته فرهنگی و پیشگیری ازمواد مخدراستان در پاسخ به این سوال که چه اقداماتی در مدارس برای پیشگیری انجام شده است؟اظهار کرد : ما در حوزه آموزش مثل دستگاه‌های دیگر همه‌ساله  تفاهم‌نامه هایی را منعقد می کنیم که متشکل از چند بخش است، مخصوصا در حوزه دانش آموزان برنامه‌هایی که برای آموزش و پرورش در نظر گرفته می شود برنامه های استانداردی است  که از  سازمان ملل الگو گرفته شده است.

بیانلو اضافه کرد: یکی از برنامه‌ها،  آموزش مهارت مراقبت از خود است که ویژه دانش‌آموزان دوره دوم ابتدایی است، در این دوره مستقیما وارد مقوله عواقب اعتیاد نمی‌شویم  که به لحاظ علمی و کارشناسی آسیب و حساسیتی که ایجاد می کند بیشتر است؛ به همین دلیل سعی می کنیم بیشتر مهارت‌های زندگی و تقویت شخصیت افراد را  در این حوزه مد نظر قرار دهیم. در بخش پرورشی آموزش و پرورش واحد درسی با عنوان مهارت‌های زندگی را گنجانده‌ایم  که بیشتر توجه‌مان در این واحد درسی برتقویت شخصیت افراد و توانمند سازی است که برای سطوح مختلف متناسب با سطح دانش متفاوت است و به یک آسیب اجتماعی خاص اشاره نمی شود. هدف از این واحد درسی افزایش مهارت ارتباط و کاهش استرس و توانمندی شخصیتی است که در حوزه های مختلف اجتماعی و روابط های خود به کار گرفته می‌شود.


تغییرات فرهنگی و اجتماعی

بیانلو به تغییرات شتابان  فرهنگی و اجتماعی اشاره کرد  و گفت: از منظر جامعه‌شناسی هرقدر رشد شتابان صنعت و ارتباط‌ها بیشتر باشد در گیری‌های ذهنی و جسمی افراد افزایش می یابد و این افزایش قطعا مدیریت افراد به رفتارهای خود و رفتارهای اجتماعی‌شان در حوزه های مختلف شغل و تحصیل را تحت تاثیر قرار می دهد. بیانلو در ادامه افزود: باید در سیستم‌های اداری و فضا های آموزشی دانش شهروندان در سنین مختلف را افزایش دهیم؛ زیرا زندگی کردن  در جامعه که با رشد شتابان توسعه و فضا‌های مجازی روبه‌رو است  لازمه‌اش دانش و مهارت‌هایی است که باید مهیا شود، و در گام بعدی باید سیستم‌های آموزشی خود را در این حوزه ها فعال کنیم .


تاثیر برگزاری کارگاه‌ها ونمایشگاه‌ها 

دبیر کمیته فرهنگی و پیشگیری ازمواد مخدراستان به تاثیر برگزاری کارگاه‌ها ونمایشگاه‌ها اشاره کرد و ادامه داد: هر اقدام و آموزشی موثر است، ولی درصد تاثیر گذاری آن‌ها را باید در نظر بگیریم، ممکن است هزینه‌ای که برای برگزاری نمایشگاه در نظر می گیریم ،صرف حوزه‌هایی از آموزش که متناسب با جامعه در حال حرکت است، ‌شود که تاثیرش بیشتر باشد. «یوسف بیانلو» ادامه داد: برگزاری برخی از این نمایشگاه‌ها  کلیشه‌ای شده است و بعضا برای آمار دادن است، در صورتی که باید به طورعلمی و دقیق کیفیت کار را بسنجیم تا مشخص شود، خلاء ها کجاست.