از اشرافیت رو به زوال تا تصویر بیواسطه روشنفکران
از 10 خرداد 1351 که «خانه قمرخانم» اکران عمومی شد تا این روزها که «دلم میخواد» روی پرده سینماهاست، 46 سال میگذرد. در این سالها بهمن فرمانآرا 9 فیلم بلند سینمایی کارگردانی کرده که جز فیلم فراموششده خانه قمرخانم بقیه آثار این کارگردان جزو فیلمهای مهم و بحثبرانگیز سینمای ایران بودهاند.
خانه قمر خانم: اقتباسی سینمایی از سریال پربینندهای است به همین نام که توسط فرمانآرای جوان ساخته شد و به موفقیتی دست نیافت. همان قدر که «بیگانه بیا» شروع مناسبی برای مسعود کیمیایی نبود و «الماس 33» ربطی به دلمشغولیهای داریوش مهرجویی نداشت، خانه قمرخانم هم فیلمی تکافتاده و بیمفهوم در کارنامه فرمانآراست.
شازده احتجاب: فرمانآرا در شرایطی سراغ داستان «شازده احتجاب» گلشیری رفت که فیلم اولش شکستی همهجانبه خورده بود. اقتباس هوشمندانه فرمانآرا از داستان گلشیری یکی از مهمترین فرازهای رابطه اغلب پرتنش و پر از سوءتفاهم سینما و ادبیات معاصر ایران است. شازده احتجاب جایگاه فرمانآرا را به عنوان کارگردانی متعلق به موج نوی سینمای ایران تثبیت کرد.
سایههای بلند باد: اقتباس از «معصوم اول» گلشیری که مثل شازده احتجاب با همکاری و همراهی نویسنده داستان تبدیل به فیلمنامه شد و در بستری تمثیلی و با لحنی پیشگویانه خبر از تحولات آتی میدهد. سایههای بلند باد در دو دوره کاملا متفاوت با مشکل مواجه شد و روی پرده سینما نیامد.
بوی کافور، عطر یاس: فرمانآرا پس از 2دهه دوری با یکی از شخصیترین فیلمهایش به سینمای ایران بازگشت. بازی خود فرمانآرا در نقش بهمن فرجامی، فیلمسازی که اجازه ساخت یک مستند را یافته، برگ برنده فیلم است.
خانهای روی آب: ترکیبی موفق میان رئالیسم اجتماعی و آنچه سینمای معناگرا نامیده میشود. بازی درخشان رضا کیانیان و حضور فوقالعاده جمشید مشایخی و ترسیم دقیق و هنرمندانه هراس از مرگ به عنوان دلمشغولی فیلمساز، خانهای روی آب را به فیلمی تأثیرگذار تبدیل کرده است.
یه بوس کوچولو: واکنشی به مرگ ناگهانی کاوه گلستان، عکاس و دوست صمیمی فرمانآرا، با لحنی اندوهگین و آمیخته به خشم، روایتی از سرنوشت متفاوت 2نویسنده بزرگ معاصر به دست میدهد.
خاک آشنا: هنرمندی منزوی که در تبعیدی خودخواسته به سر میبرد، در مواجهه با نسل جوان، با مفهوم تازهای از گسست مواجه میشود.
دلم میخواد: اولین فیلم فرمانآرا در دهه 90 که در اوایل دولت اول روحانی ساخته شد ولی در دولت دوم تدبیر و امید امکان نمایش پیدا کرد، فیلم متوسطی در کارنامه سازندهاش است.
حکایت دریا: باز هم فرمانآرا در نقش محوری فیلم که در کنارش چهرههایی چون علی نصیریان و فاطمه معتمد آریا حضور دارند.
اولین نمایش فیلم در جشنواره جهانی فجر، بازخوردهای مثبتی را میان منتقدان به همراه داشت. حکایت دریا هنوز اکران عمومی نشده است.
دلم میخواد
کارگردان: بهمن فرمانآرا
فیلمنامه: امید سهرابی
بازیگران: رضا کیانیان، مهناز افشار، محمدرضا گلزار، ندا مقصودی، مریم بوبانی، رویا نونهالی، صابر ابر، بهناز جعفری و...
تهیهکننده: علی تقیپور