حمله به نهاد سلطنت

اولین نمایش «شازده احتجاب» در جشنواره جهانی تهران، چنان مورد توجه داوران فستیوال قرار گرفت که جایزه بهترین فیلم به فرمان‌آرا اهدا شد؛ داورانی که میانشان نام‌های بزرگی چون جیلو پونته کوروو، آلن روب گریه، روبن مامولیان و میکلوش یانچو به چشم می‌خورد. هرچند منتقدان آن سال‌ها اغلب اعتقاد داشتند فرمان‌آرا از رمان درخشان هوشنگ‌گلشیری فیلمی متوسط ساخته، ولی در گذر زمان ارزش‌های شازده احتجاب بیشتر و بهتر درک شد.

شازده احتجاب ماجرای 3نسل را روایت می‌کند: پدربزرگ (ولی شیراندامی)، سرهنگ احتجاب (فیروز بهجت‌محمدی) و خسروخان (جمشید مشایخی). این تصویر اشرافیت رو به زوال، در سطحی فراتر از نقد سلسله قاجار، نهاد سلطنت را زیر سؤال می‌برد.



فصل برگزیده: سرهنگ احتجاب (فیروز بهجت‌محمدی) به سربازان تحت امرش دستور قتل‌عام روستاییان را می‌دهد. داستان در دوره قاجار می‌گذرد، ولی جاده‌ای که مسلخ مردم است آسفالت شده است. آسفالت بودن جاده، ماجرا را به رخدادهای مهم حکومت پهلوی پیوند می‌دهد. این سکانس می‌تواند یادآور 30تیر1331 یا 15خرداد1342 باشد؛ نشانی از هوشمندی کارگردان که با انتخاب درست لوکیشن، مفهوم موردنظرش را به مخاطب منتقل می‌سازد.