همه شایعات حوالی آرادكوه

سیدمحمد فخار؛ روزنامه‌نگار

آدرس غلط درباره مقصران آلودگی هوا این روزها سكه پر رونقی است. هر بلندگویی برای انداختن توپ به زمین دیگری تلاش می‌كند و در این حین، اطلاعات غلط فراوانی رسانه‌ای می‌شود.  طی هفته‌های اخیر كه آلودگی هوای كلانشهرهای تهران، تبریز، اصفهان، كرج، اراك و مشهد به اوج خود رسیده، سخن از سوخت‌های سنگین مایع در صنایع و نیروگاه‌ها به اوج خود رسیده است. البته این نوع سوخت طبق قوانین نباید جز در شرایط خاص مصرف شود و قید مهم مصرف آن نیز برای صنایع و نیروگاه‌هایی است كه در خارج از شهرهای بزرگ قرار دارند. در عین حال نباید فراموش كرد كه سوخت‌های دیگر نظیر بنزین و گازوئیل نیز می‌توانند مشكل‌ساز شوند. نهاد ناظر بر کیفیت بنزین و گازوئیل، سازمان حفاظت محیط‌زیست است، اما این نهاد در سال جاری گزارشی از كیفیت سوخت توزیعی به صنایع اطراف شهرها منتشر نكرده است. در چنین شرایطی رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور طی سخنانی اعلام كرد: «۲۰درصد آلودگی هوای تهران ناشی از زباله‌سوزی است.» علی سلاجقه، روز دوشنبه در كرج گفت: «۱۵ تا ۲۰ درصد آلودگی هوای تهران به دلیل همین زباله‌سوزی است و شهردار تهران را مکلف به مدیریت صحیح آن کرده‌ایم.» اینكه زباله‌سوزی در تهران بر اساس استانداردهای محیط‌زیستی بوده یا نه؟ البته موضوعی دیگر است، اما استناد رئیس سازمان محیط‌زیست به كدام مطالعه است؟ پیش از این در آذر سال گذشته نیز شایعه‌ای در خصوص وجود ابرمتان برفراز آسمان جنوب تهران مطرح شده بود كه هیچ اساسی نداشت و همه استنادها به تصویر ماهواره‌ای بود كه وجود ابر متان بر فراز آرادكوه تهران را نشان می‌داد. تجمع روزانه نزدیك به 6تن زباله در جنوب تهران البته باید تحت نظارت‌های دقیق قرار گیرد، اما هیچ مطالعه كارشناسی درخصوص آلودگی هوای مركز پسماند جنوب تهران تاكنون صورت نگرفته است. در چنین شرایطی شایسته است بالاترین نهاد ناظر بر كیفیت هوای كشور دست به عصاتر پیش رود. ارائه آمار سهم 20درصدی كه از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست مطرح شده، هنوز هیچ استناد علمی ندارد، اما چرا این آدرسی غلط برای آلودگی هوای تهران است؟
2نهاد می‌توانند میزان آلایندگی هوای آرادكوه را بررسی كنند؛ یكی شركت كنترل كیفیت هوای تهران وابسته به شهرداری است كه حسب وظایفی كه شورای شهر برایش تعیین كرده، هنوز بررسی در این زمینه نداشته است و نیاز به تصویب شواری شهر دارد و نهاد دیگر نیز اداره حفاظت محیط‌زیست استان تهران است كه این نهاد نیز هنوز كار كارشناسی درباره زباله‌های آرادكوه انجام نداده است.
در عین حال شهرداری تهران حسب مسئولیت اجتماعی و دلسوزی كه نسبت به شهروندان داشته و دارد و‌ طی 30سال اخیر مطالعات متعددی را درباره منابع آلاینده هوای تهران انجام داده و می‌دهد از سال 92 تاكنون 2سیاهه انتشار منابع آلودگی هوای شهر را منتشر كرده كه منبعی قابل استناد و علمی با دقت بالاست. سومین نسخه آن نیز دیروز به مرحله مناقصه رسیده و قرار است به‌زودی مراحل اجرایی آغاز شود. در كنار چنین اهتمامی سخنان غیر علمی درباره سهم 20درصدی آرادكوه در آلودگی هوا چه جایگاهی دارد؟

ادعای ابرمتان تهران  

سیدمحمدمهدی میرزایی‌قمی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در خصوص ادعای وجود ابرمتان بر فراز آسمان تهران می‌گوید: مقر ناسا که سال گذشته عکسی از وجود ابر متان بر فراز آسمان تهران را منتشر کرده بود، آمریکاست. این کشور به علت انتشار گازهای متان رقم قابل‌توجهی از آلودگی هوا را دارد. خود آمریکا در طول سال حدود ۷۵۰میلیون تن انتشار گاز متان دارد.  همچنین ۱۷درصد از این ۷۵۰میلیون تن مربوط به دفن زباله آمریکایی‌هاست و آنها باید بیش از هر چیز نگران ابرمتان خود باشند. منابع مختلفی در انتشار گاز متان اثرگذارند که ۷منبع به صورت عمده شناسایی شده‌اند. یکی از این منابع مراکز دفن زباله است. مراکز دفن زباله در همه جای دنیا انتشار گاز متان می‌کنند. مهم این است که بر اساس تکنولوژی‌های روز این را به حداقل برسانیم یا کنترل کنیم. میرزایی‌قمی در پایان تاکید کرد: حتی در آمریکا ۲۷درصد از رقم اعلام شده از انتشار گاز متان مربوط به دام‌هایشان است. یکی از سیاست‌های کشورهای توسعه‌یافته برای کاهش آلودگی گاز متان، بحث کاهش استفاده از منابع دامی است؛ البته وظیفه رسیدگی به این منابع آلاینده نیز با سازمان حفاظت محیط‌زیست است.