نذر مادرانه

سحر جعفریان-روزنامه‌نگار

همه زنان محل، حسابی حواس‌شان به «فاطمه» بود؛ چراکه به‌خوبی می‌دانستند او و همسرش بعداز گذشت سال‌ها نذر و نیاز و خرج دوا و دکتر، به ‌مراد دل‌شان رسیده‌ و حالا چشم‌انتظار تولد نوزادی دختر هستند.دختری دامن‌پَری و لپ‌گُل‌گُلی که از سر شیطنت لحظه‌ای از پای نخواهد نشست و هوای خانه با صدای خنده‌های شِکرش، شیرین خواهد شد. اینها، تصورات مادرانه فاطمه بود که اغلب برای زنان محل تعریف می‌کرد؛ آن هم نه یک‌بار و چندبار که پایان هر جلسه ختم ماهانه قرآن و روضه هفتگی با هزاران ذوق. دست آخر با چشمانی‌تر و دلی لرزان التماس دعا می‌گفت تا به سلامت، بار شیشه‌اش را زمین بگذارد. ۹‌ماه گذشت و نوزاد دختر، همانطور که فاطمه تصور و تعریف کرده بود با لُپ‌های گُل‌گُلی و خنده‌های شِکر به دنیا آمد اما امان از این تولد دیرهنگام و مرگ زودگاه! ۱۵روز بعد نوزاد دختر به سبب مرگ ناشی از نارسایی قلبی مادرزاد، از آغوش فاطمه بیرون کشیده شد. این داستان واقعی‌ است و به تشکیل گروه جهادی «فاطمه» با هدف اشاعه فرهنگ نذر شیر مادر انجامید. خیر و جهاد برای فرهنگی که در ادامه با پیوست‌های علمی و پزشکی نیز همراه شده تا نوزادان بسیاری از بیماری و مرگ نجات یابند. نذری کمتر شناخته شده که در دهه‌های گذشته، بیشتر با عنوان «دایه» شهرت داشت

 چطور برای اهدای شیر مادر اقدام کنیم؟
مادران متقاضی برای مشارکت در پویش و طرح‌های نذر و اهدای شیر مادر می‌توانند بعد از انجام آزمایش و غربالگری و دریافت تأییدیه سلامت شیر خود از طریق بانک‌های شیر مادر، شیر خود را به مقدار مناسب در ظروف بهداشتی دردار و طبقه فریزر یخچال قرار دهند. در این مرحله مادران از یک تا ٣روز فرصت ارسال دارند. درصورتی که عضو بانک‌های شیر مادر باشند می‌توانند با بانک مورد نظر تماس گرفته و درخواست پیک برای تحویل شیر کنند. ظروف یک‌بار مصرف، پیک تحویل و آزمایش‌های سلامت به‌طور رایگان صورت می‌پذیرد. درصورتی که فرآیند پاستوریزاسیون طی ٢ و ٣ مرحله در بانک‌های شیر مادر انجام شود، شیر اهدایی در یخچال‌های مخصوص و صنعتی قابلیت نگهداری تا ٣‌ماه هم دارد. برای اهدای شیر مادر علاوه بر دریافت تأییدیه‌های پزشکی مورد نیاز به رعایت تعهدهای بهداشتی و اخلاقی مانند ‌مصرف نکردن انواع دخانیات و مشروبات الکلی نیاز است.

ضرورت اجرای طرح نذر شیر چه بود؟
حالا حدود ۳سال است که از فعالیت گروه جهادی فاطمه با سرفصل‌های خیرخواهانه (آموزشی و معیشتی) می‌گذرد. منصوره زین‌العابدین عضو گروه جهادی می‌گوید: «اطمینان خاطر نسبت به سلامت نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند بیشتر است. ایمنی‌ای که شیرمادر برای کودک ایجاد می‌کند فقط به دوران نوزادی و کودکی او محدود نمی‌شود. دستاوردهای علمی اثبات کرده افرادی که در کودکی از شیرخشک تغذیه کرده‌اند در دوران بزرگسالی بیشتر از افرادی که در کودکی از شیر مادر تغذیه کرده‌اند، دچارچاقی، سکته قلبی، فشارخون، دیابت و سایر بیماری‌های متابولیسمی خواهند شد. از سوی دیگر شیردهی به سلامت جسمی و روحی مادران نیز کمک می‌کند. بنابراین بیراه نیست که نذر شیر مادر اهمیت یافته؛ آن هم در اغلب کشورهای جهان حالا با عناوین دیگر. ما نیز در طول مدتی که فعالیت داشته‌ایم بیش از صدها لیتر شیر را با مشارکت مادران مهربان و نیکوکار جمع‌آوری کردیم که بعد از دریافت تأییدیه‌های ایمنی- پزشکی از طریق خدمات رایگان بانک‌های شیر تهران و باقی کلانشهرها توزیع شد. امیدواریم بانوان بیشتری از این نذر پسندیده آگاه شوند و به یاری نوزادان نیازمند شیر مادر بیایند. حیف است در ارتباط با این نذر که ریشه و سابقه فرهنگی و مذهبی در کشور ما داشته، از سایر کشورها عقب باشیم. چه بسیار افرادی که به واسطه همین ریشه و سابقه فرهنگی و مذهبی اهدای شیر مادر که عرض کردم، برادر و خواهر رضاعی محسوب می‌شوند.»

شیرهای اهدایی نصیب کدام نوزادان می‌شود؟
‌فاطمه آرونی‌، کارشناس مامایی از دلایل زیادی که ممکن است شیرخواری از شیر مادرمحروم باشد، می‌گوید: «به‌عنوان مثال مادری که بیماری صعب‌العلاج داشته باشد از شیردهی به نوزاد منع می‌شود و یا یک اتفاق شایع در بین مادرانی که زودتر از موعد فرزند خود را به دنیا می‌آورند و لازم است نوزاد بستری شود این است که ممکن است در روزهای نخست پس از تولد، این مادران به‌دلیل استرس شیرشان کم شود و یا شیردهی موفقی نداشته باشند.»

شرط اهدای شیر مادر چیست؟
مادرانی که تمایل به اهدای شیر خود دارند درصورت غربالگری ۳مرحله‌ای شیرشان و دریافت تأییدیه‌های مرتبط با آن می‌توانند با بانک شیر مادران در بیمارستان‌های مختلف همکاری کنند اما برای اهدای شیر اولویت ابتدا با فرزند خودشان است و بعد هم باید توجه داشته باشند فقط تا پیش از
 یک سالگی فرزندشان، شیر آنها از غنای کافی برای اهدا برخوردار است.

دانستنی‌های نذر شیر مادر
در حال حاضر بیش از 11بانک شیر مادر در مراکز خدمات درمانی استان‌های کشور فعال است.
بانک شیر بیمارستان‌های اکبرآبادی و امام خمینی(ره) در تهران فعال هستند
به‌طور میانگین ماهانه بیش از 150لیتر شیر مادر در تهران نذر و توزیع می‌شود