تلاطم مجلس روی موج اقتصاد

فرزانه آیینی | خبر‌نگار:

 2روز پیش مجلس به اصرارهای معاون اول رئیس‌جمهور برای رأی به لایحه اصلاح ساختار دولت بی‌توجهی کرد؛ لایحه‌ای که به گفته جهانگیری می‌توانست دولت را در مدیریت اقتصادی کشور و تمرکز وزیران بر حوزه‌های صنعت بازرگانی، مسکن و راه کمک کند. با تمام این احوال جلسه علنی دیروز بهارستان تحت‌تأثیر تعطیلی بازار تهران و اعتراضات به گرانی‌ها و نوسانات اخیر بازار ارز و طلا، دولت و در رأس آن رئیس‌جمهور را نشانه گرفته بود. روند نقدها به سکوت دولت و در رأس آن رئیس‌جمهور چنان بود که در پایان نشست پارلمان به نمایندگان معترض اعلام شد مقدمات برای حضور حسن روحانی در نشست هفته آینده مجلس انجام شده و مجلس به‌زودی میزبان روحانی و شنوای ناگفته‌هایش از ناآرامی‌های اقتصادی اخیر می‌شود. در همان روز راهکار مجلس برای مدیریت گرانی‌ها علاوه بر نقد به رئیس‌جمهور، کلیدزدن استیضاح وزیر اقتصاد هم بود.

در جلسه دیروز بهارستان کلیدواژه «رئیس‌جمهور پاسخ دهد» نقل قول مشترک همه نمایندگان بود؛ فرقی نمی‌کرد که خاستگاه سیاسی نمایندگان چه بود؛ همه آنها دیروز از سکوت دولت نسبت به موج گرانی‌ها و اعتراض‌های مردم گلایه داشتند. اصلاح‌طلبان بهارستان مثل فاطمه ذوالقدر و مصطفی کواکبیان نمایندگان تهران با خواهش و احترام خواستار گفت‌وگوی حسن روحانی با مجلس و مردم بودند و اصولگرایان دو آتشه بهارستان مثل علیرضا سلیمی و نادر قاضی‌پور نمایندگان محلات و ارومیه که گویا به ثمره رقابت‌های سیاسی 5سال اخیر‌شان رسیده بودند با کنایه و لحنی تند دولت را متهم به انفعال می‌کردند هرچند نقد این دو گروه از عملکرد دولت فاصله قابل توجهی داشته و دارد اما خروجی صدای آنها در کنار هم یک جمله مشترک بود و آن چیزی نبود جز اینکه آقای رئیس‌جمهور پاسخ دهد.

بهانه این نقد‌ها مشترک بود؛ تعطیلی روز دوشنبه گذشته بازار تهران، اعتراضات مقابل بهارستان و چند شهر دیگر بهانه‌ای بود که سکوت دولتمردان را نشانه گرفته بود.

موج نارضایتی نمایندگان از شرایط اقتصادی پیش آمده در هفته‌های اخیر آنچنان بود که علی لاریجانی در آغاز جلسه علنی دیروز بهارستان گزارشی از اوضاع اقتصادی کشور و برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برای مهار جنگ اقتصادی تحمیل شده به کشور سخنرانی کرد و بعد از آن هم خبر از لغو تعطیلات تابستانه نمایندگان داد. لاریجانی پس ازاعلام رسمیت مجلس، سکانداری جلسه را به مسعود پزشکیان نایب‌رئیس‌اش سپرد و از بهارستان خارج شد.

اما جلسه علنی دیروز مجلس دستورکاری قابل توجه و تأمل داشت که بدون دغدغه به تصویب بهارستان‌نشینان رسید و به‌واسطه مصوبه دیروز نمایندگان از این پس رئیس‌جمهور و وزرا موظف به ارائه گزارش سالانه درباره عملکردشان به مجلس شدند. طرحی که به گفته صباغیان، طرح آن، در همان جلسه علنی دیروز مجلس نوشته شد و به امضای 147نماینده هم رسید.

این طرح – یعنی طرح الحاق موادی به قانون آیین‌نامه داخلی - با ۱۴۸رأی موافق، ۱۷رأی مخالف و ۷ رأی ممتنع از مجموع ۲۰۷ نماینده حاضر به تصویب مجلس رسید.

براساس ماده یک این طرح رئیس‌جمهور و هر یک از وزرا موظفند در مرداد‌ماه هر سال براساس برنامه‌های ارائه شده در زمان تشکیل دولت و اخذ رأی اعتماد وزرا، اسناد و قوانین بالادستی و شاخص‌های عملکردی متناسب با حوزه وظایف خود، گزارش عملکرد سال گذشته و برنامه سال آینده را به‌صورت کمی و مقایسه‌ای به مجلس شورای اسلامی تقدیم کنند.

در ماده ۳ این طرح نیز مقرر شده است که در جلسه علنی گزارش هرکمیسیون در مورد عملکرد رئیس‌جمهور یا وزرای مربوط همراه با توضیحات لازم توسط سخنگو به‌مدت ۲۰دقیقه و اظهارات 2‌مخالف هر یک به‌مدت ۱۰ دقیقه استماع ‌شود؛ سپس حسب مورد رئیس‌جمهور برای دفاع از عملکرد خود حداکثر ۳۰ دقیقه و هر یک از وزرا حداکثر ۲۰ دقیقه فرصت صحبت دارند.

براساس این طرح، پس از ارائه گزارش هر کمیسیون در مورد اقناع نمایندگان از عملکرد وزیر مربوط رأی‌گیری به‌صورت مخفی با ورقه به عمل می‌آید. چنانچه عملکرد هر یک از وزرا به تأیید مجلس نرسید، طرح استیضاح با رعایت اصل هشتادونهم (۸۹) قانون اساسی و قانون آیین‌نامه داخلی در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد.

 گزارش سالانه، عیار محک دولتمردان می‌شود

صباغیان درباره این طرح و چگونگی تدوین آن در حاشیه جلسه علنی دیروز مجلس به همشهری گفت: این طرح در لابه‌لای همان جلسه علنی مجلس از سوی من به جمعی از نمایندگان پیشنهاد شد و وقتی طرح را تدوین کردم برای جمع‌آوری امضا جهت اولویت‌دارشدنش به امضای نمایندگان رساندم که در قریب به یک ساعت حدود 147امضا ذیل آن جمع‌آوری شد .

نماینده مهریز با تأکید بر اینکه نمایندگان امضا‌کننده طرح از همه جریان‌ها و گروه‌های سیاسی حاضر در بهارستان هستند، ادامه داد: براساس مصوبه بهارستان، وزرا و رئیس‌جمهور موظف به ارائه گزارش کمی به مجلس هستند، به این معنا که باید بیایند در حوزه اختیاراتشان گزارش دهند مثلا قاچاق در یک سال مورد نظر نسبت به سال گذشته یا 2سال قبل از آن از نظر آماری چه تغییری داشته است؟ بعد از گزارش آنها مجلس درمورد قانع‌کننده‌بودن عملکرد آنها رأی‌گیری می‌کند و اگر رأی مجلس به وزرا مثبت باشد که هیچ اما اگر مجلس گزارش را قانع‌کننده نداند استیضاح وزیر به جریان خواهد افتاد. او افزود: در مورد گزارش رئیس‌جمهور در رأس دولت هم مجلس وارد رأی‌گیری می‌شود اما رأیش جنبه اجرایی نخواهد داشت و فقط به‌منظور انتقال دیدگاه مجلس به رئیس‌جمهور خواهد بود.

الزام رئیس‌جمهور و وزرا به ارائه گزارش سالانه سیاسی نیست

محمدرضا تابش، نایب‌رئیس فراکسیون امید و از امضا‌کنندگان طرح در این‌باره به همشهری گفت: طرح الزام وزرا و رئیس‌جمهور به ارائه گزارش سالانه به مجلس نماد مردم‌سالاری دینی ماست و بدان معناست که هر مسئول در هر سطح و جایگاهی که هست باید خود را موظف به ارائه گزارش به مجلس به‌عنوان نمایندگان مردم بداند.  او با بیان اینکه قطعا موظف شدن و الزام به شرح گزارش عملکرد وزرا و رئیس‌جمهور به مجلس سبب کارآمدتر شدن روند اجرایی و قوه مجریه ما می‌شو د، افزود: هرچند این طرح در شرایطی تصویب شد که مردم نسبت به اوضاع اقتصادی کشور گلایه دارند اما این یک طرح سیاسی نبود و خاستگاه سیاسی نداشت و تنها پیام آن داشتن توجه ویژه مجلس به بعد مردم‌سالاری نظام است.

   روحانی هفته آینده به مجلس می‌رود

فاطمه ذوالقدر، عضو فراکسیون امید به همشهری گفت: ملزم شدن وزرا و رئیس‌جمهور به ارائه گزارش سالانه به مجلس گامی روبه جلو در رشد دمکراسی و توجه به نقش مردم در ساختار نظام است چرا که به واسطه این گزارش همگرایی بیشتری میان قو‌ای مقننه و مجریه برقرار می‌شود و 2‌قوه با تعامل بیشتری می‌توانند مشکلات را شناسایی کنند و در جهت رفع آن گام بر دارند.  نماینده تهران در ادامه در پاسخ به اینکه آیا این اقدام مجلس پاسخی است به اعتراضات اخیر بازار تهران و مردم، در واکنش به گرانی‌ها گفت: قطعا به‌عنوان نمایندگان مردم از شرایط پیش آمده وجدانمان راحت نیست و به‌عنوان نماینده مردم نمی‌توانیم پیگیر خواسته‌های آنها نباشیم چرا که ما با رأی مردم عهده دار مسئولیت شده‌ایم و موظف به پاسخگویی به مردم هستیم اما ما برای فراخواندن رئیس‌جمهور او را ملزم نمی‌کنیم؛ بلکه خواهش می‌کنیم درباره موضوعات اخیر به مجلس بیاید و با نمایندگان به‌عنوان وکلای مردم صحبت کند. ذوالقدر تأکید کرد: با توجه به لغو‌شدن تعطیلات تابستانی مجلس که قرار بود از هفته آینده آغاز شود به ما اعلام شده که احتمالا رئیس‌جمهور هفته بعد در مجلس حاضر خواهند شد و با نمایندگان صحبت خواهند کرد. او ادامه داد: در جریان جلسه علنی دیروز مجلس درخواست‌های کتبی و شفاهی بسیاری به رئیس مجلس و نوابش برای برگزاری جلسه با رئیس‌جمهور داده شد و به ما گفته شده که رایزنی‌ها برای آمدن رئیس‌جمهور به بهارستان انجام شده است و ان‌شاءالله در هفته آینده به مجلس می‌آیند. این عضو فراکسیون امید تأکید کرد: هنوز زمان حضور رئیس‌جمهور قطعی نشده و اینکه جلسه علنی برگزار شود یا غیرعلنی بستگی به تصمیم هیأت رئیسه دارد. حال باید دید حضور حسن روحانی در بهارستان و شرح برنامه‌های دولت برای مهار جنگ اقتصادی تحمیل شده به کشور تا چه میزان نمایندگان را قانع خواهد کرد و خواهد توانست آرامش را به مردم و اقتصاد کشور بازگرداند؟