هوش مصنوعی در خدمت مردم

عمادالدین قاسمی‌پناه- روزنامه‌نگار

با حکم رئیس‌جمهور مبنی بر تشکیل ‌«شورای ملی راهبری و مرکز ملی هوش مصنوعی» به وسیله معاون علمی و فناوری، علی القاعده دغدغه‌های مربوط به موازی‌کاری‌ها و ناهماهنگی‌ها در حوزه هوش‌مصنوعی باید برطرف شود.
از حدود یک سال پیش، نهادهای مختلف که هر یک از جنبه‌ای خاص در ارتباط با حوزه هوش مصنوعی هستند، تلاش کرده‌اند که در ابتدا یک سند بالادستی برای توسعه و قانونمندی این فناوری مفید و در عین‌حال سرکش تدوین کنند.  همچنین هوش مصنوعی از آنجا که در جزئیات همچنان ناشناخته مانده است، نیازمند نوع خاصی از تنظیم‌گری است. به‌عبارت دیگر، رگولیشن این حوزه به‌گونه‌ای باید تدوین شود که ضمن تأکید بر توسعه فراگیر و همگام با دنیا، مانع از خسارت‌های احتمالی این فناوری به انسان، فناوری‌های دیگر، محیط‌زیست و حکمرانی کشورها شود.

راهبــری پروژه‌های پیشران
علیرضا خاکدامن، مشاور معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور و مدیرکل حوزه ریاست معاونت علمی در گفت‌‌وگو با همشهری می‌گوید: «به مقام معظم رهبری و رئیس‌جمهور پیشنهاد دادیم که برای پیشبرد کار به یک شورای فرادستگاهی نیاز است تا هماهنگی‌های لازم در زمینه هوش مصنوعی صورت بگیرد.» به‌گفته خاکدامن، بنابراین «شورای ملی راهبری و مرکز ملی هوش‌مصنوعی» قرار است چند پروژه پیشران ملی که می‌تواند جایگاه کشور را در حوزه کاربرد ارتقای جدی دهد و به زندگی مردم متصل شود، تعریف و راهبری کند. او همچنین در پاسخ به این پرسش که پیش‌بینی شما از نخستین جلسه این شورا چه زمانی خواهد بود، با اشاره به تلاش برای تدوین آیین‌نامه‌ها می‌گوید: «ان‌شاءالله تا 2‌ماه آینده آماده برگزاری نخستین جلسه خواهیم بود.»

تلاش، همگام با دنیا
مشاور معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور می‌گوید: «موج هوش‌مصنوعی با شدت بالایی در حال پیشروی است و اگر تا 2سال آینده تلاش‌های خود را به ثمر نرسانیم، ممکن است حاکمیت کشور در این زمینه با چالش مواجه شود.» خاکدامن با اشاره به اینکه در تولید علم هوش مصنوعی در دنیا در رتبه18 و در منطقه در رتبه2 قرار داریم، ادامه می‌دهد: «اکنون 200شرکت دانش بنیان در حوزه هوش مصنوعی فعالیت می‌کنند و حدود 2هزار دانشجوی تحصیلات تکمیلی هر ساله در این رشته مشغول هستند. بااین‌حال، به لحاظ کاربرد هوش مصنوعی در جایگاه 75 دنیا قرار داریم.» به‌گفته او «شاهد یک فاصله معنادار بین توانمندی دانشمندان کشور و کاربردهای هوش‌مصنوعی‌در‌زندگی مردم هستیم.»

هماهنگی و هم‌افزایی
آنگونه که در حکم ابراهیم رئیسی خطاب به روح‌الله دهقانی، معاون علمی و فناوری آمده، هدف از تشکیل «شورای ملی راهبری و مرکز ملی هوش مصنوعی» ایجاد هماهنگی و هم‌افزایی دستگاه‌های ذیربط و کنشگران پیشران در حوزه هوش مصنوعی است.
این در حالی است که ایجاد زنجیره کامل و پایدار چرخه ایده تا ثروت (بازار) در هوش مصنوعی، استفاده از فرصت جهشی هوش مصنوعی برای پیشرفت اقتصادی کشور و برنامه‌ریزی برای ایجاد زیرساخت‌ها و توانمندی‌های فناورانه داخلی به‌منظور دستیابی به مرجعیت علمی و تحریم‌ناپذیری، از انتظارات رئیس‌جمهور از این شورا عنوان شده است.

تأکید بر پرورش سرمایه انسانی
در بخش دیگری از این حکم بر تلاش برای دستیابی به جایگاه پیشتاز و پایدار در میان کشورهای جهان، شناسایی، پرورش و شکوفاسازی سرمایه انسانی نخبه در حوزه هوش مصنوعی با بهره‌گیری از ظرفیت جامعه علمی کشور اعم از دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، اندیشکده‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان تأکید شده است. ریاست شورا که حسب مورد در حضور رئیس‌جمهور یا معاون علمی رئیس‌جمهور تشکیل جلسه خواهد داد با رئیس‌جمهور یا معاون علمی او است و دبیر شورا و رئیس مرکز ملی هوش مصنوعی هم به پیشنهاد معاون علمی رئیس‌جمهور و با حکم رئیس‌جمهور تعیین می‌شود.