حلقه مفقوده کاهش مصرف سوخت

مصرف بالای سوخت در خودروهای داخلی و تأثیر آن بر تراز انرژی کشور، موضوعی است که بارها مطرح و به‌خصوص بعد از ممنوعیت واردات خودروهای خارجی در سال1397، بیشتر برجسته شد. مسئله‌ای که از نظر مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، یکی از موضوعات مهم در رفع ناترازی سوخت در کشور است و باید در کنار ارتقای زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی، موردتوجه قرار گیرد. جلیل سالاری با تأکید بر لزوم بهینه‌سازی مصرف سوخت خودروها، می‌گوید: مصرف هر خودرو در سال۹۹، ۲.۸لیتر در روز بود که این میزان در سال۱۴۰۰ به۳.۱ لیتر، در سال۱۴۰۱ به ۳.۴لیتر و در سال۱۴۰۲ به ۳.۷لیتر در روز رسیده است که بخشی از آن ناشی از مصرف بالای خودروهاست و بخشی نیز به افزایش تردد مربوط است.
به‌گفته سالاری، مصرف سوخت خودروها از سال 1399 تا ۱۴۰۰ معادل ۳۷درصد، از ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ معادل ۲۹درصد و در چند‌ماه اخیر ۶ تا ۷ درصد افزایش داشته است؛ در حقیقت، روند مصرف انرژی در کشور به‌شدت بالاست و تاکنون تلاش شده در ازای افزایش تقاضا، زیرساخت‌های بیشتری برای تولید و توزیع سوخت فراهم شود اما این چرخه درنهایت به وضعی خواهد رسید که کل ظرفیت‌های انرژی باید صرف تأمین نیاز داخل شود درحالی‌که در مقابل این میزان مصرف انرژی، تولید ناخالص داخلی رشد نمی‌کند.
از یک‌سو مصرف سوخت در خودروهای فعال در کشور یا به‌دلیل فرسودگی یا به‌علت کیفیت بسیار نازل تولید، به‌شدت نسبت به معیارهای جهانی بالاست و از سوی دیگر به‌دلیل یارانه‌محور بودن توزیع سوخت، منابعی که باید برای تجهیز و توسعه ناوگان عمومی اختصاص داده شود، هرگز به مقدار کافی و وافی تجمیع نمی‌شود. به‌نظر می‌رسد، در کنار اجرای راهکارهای مدنظر متولیان حوزه انرژی برای مدیریت مصرف سوخت در کشور، باید امتیازهایی برای تولید محصولات با انرژی‌بری کمتر تعیین شود و در مقابل محصولات پرمصرف نیز از راهی جز جیب مصرف‌کننده نهایی، تنبیه شوند. در این شرایط، می‌توان امیدوار بود که تولیدکننده داخلی، به‌خصوص در صنعت خودرو، تمهیدی برای ارتقای فناوری در تولیدات خود بیندیشد و صرفا به‌خاطر ارزانی انرژی، بی‌خیال کاهش مصرف سوخت در محصولات خود نشود.