دفاع از ایران با هوش مصنوعی

عمادالدین قاسمی‌پناه-روزنامه‌نگار

خبرها حاکی از به‌کارگیری هوش مصنوعی در تجهیزات ارتش کشورما است. کار بردهوش مصنوعی در صنایع نظامی می‌تواند به چند دسته عمده، همچون شناسایی، حمله، لجستیک، انتقال مجروحان و موارد دیگر تقسیم شود. این کاربردها اما در تجهیزات مشخصی قابلیت نتیجه‌بخشی خواهند داشت. به‌عنوان مثال، زمانی که قرار است موقعیت دشمن شناسایی شود، هوش مصنوعی به‌کار گرفته‌شده در یک پهپاد با استفاده از دوربین‌های ویژه اطلاعات لازم را گردآوری می‌کند. همچنین یک روبات کوچک می‌تواند همین کار شناسایی را در شرایط یا موقعیتی دیگر انجام دهد. حالا یک روبات دیگر می‌تواند به‌عنوان نیروی جنگنده وارد عملیات شود یا مجروحان را به پشت جبهه منتقل کند. ضمن اینکه پهپادی که مجهز به هوش مصنوعی با کارکرد ردیابی است می‌تواند برای رهگیری موشک یا هواپیمای دشمن به‌کار گرفته شود.

هوش مصنوعی در تجهیزات ارتش
جانشین فرمانده نیروی زمینی ارتش به جلساتی اشاره کرد که به‌طور مرتب با موضوع محوری هوش‌مصنوعی و تجهیزات متناسب با آن برگزار می‌شود. به‌گفته امیر سرتیپ نوذر نعمتی «همه سازمان‌های تحقیقاتی که در کشور داریم و یا شرکت‌های دانش‌بنیان در کنار ما فعالیت می‌کنند و طرح‌هایی که ارائه می‌دهند مبتنی بر هوش‌مصنوعی است.» او با اشاره به اینکه یکی از مشخصه‌های اصلی تجهیزاتی که برای نیروی زمینی ارتش درنظر داریم هوشمندی آنهاست، ادامه داد: «اگر تجهیزاتی هوشمند نباشند اصلا وارد نیروی زمینی نمی‌شوند. زمانی که تجهیزات هوشمند باشند، باید از فناوری هوش‌مصنوعی در بالاترین سطحی که در کشور وجود دارد، استفاده کرد.» جانشین فرمانده نیروی زمینی ارتش همچنین تأکید کرد: «باید متناسب با فناوری روز دنیا حرکت کنیم و قسمت اعظم بازدارندگی که امروز شاهد آن هستیم، مربوط به تجهیزات مدرنی است که در اختیار داریم.»

هوش مصنوعی در دریا
درحالی‌که از سال‌ها پیش قدرت‌های جهانی با تمرکز بر بقا و حفظ نیروی انسانی خود و همچنین تضعیف توانمندی‌های دشمن، تلاش خود را بر استفاده از هوش مصنوعی در جنگ‌ها معطوف کرده‌اند، کشور ما هم اهمیت فناوری‌های نظامی را درک کرده است. در این بین شاید تلفیق هوش مصنوعی با موشک‌های ایرانی بیش از بقیه شناخته شده باشد. پیش‌تر سردار سرتیپ پاسدار علی تنگسیری، فرمانده نیروی دریایی سپاه با اشاره به برگزاری همایش ملی فرصت‌ها و تهدیدهای نوپدید دریایی به تشریح نقش هوش مصنوعی و فناوری‌های نوپدید در نیروی دریایی سپاه پرداخت. سردار تنگسیری در تشریح این فناوری‌های نوپدید به 4حوزه اصلی شناوری، پهپادی، موشکی و زیرسطحی اشاره کرد.

شناسایی در میدان
یکی از کاربردهای مهم هوش مصنوعی در جنگ، شناسایی است. پیش از این افرادی تحت عناوین نیروهای شناسایی و اطلاعات یا شناسایی و عملیات درمیدان‌های جنگ
 نقش آفرینی می‌کردند.

کاربردهای هوش مصنوعی
در جنگ و صنایع نظامی هوش مصنوعی کاربردهای متفاوتی دارد؛ از نظارت و شناسایی گرفته تا حمله و دفاع. در یک جنگ میدانی نیروهای شناسایی، نیروهای جنگنده، نیروهای امدادی و نیروهای لجستیک و نقلیه حضور دارند. بنابراین برای یک جنگ تمام عیار مبتنی بر هوش مصنوعی، تمامی این نیروها باید حضور داشته باشند. تاکنون چنین جنگی جز در بعضی از فیلم‌های سینمایی صورت واقعیت نگرفته است. این در حالی است که اکنون تجهیزات و ابزارهایی که از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند به شکل جزئی در جنگ‌ها حضور دارند. مشهورترین ابزار در جنگ که از هوش مصنوعی بهره می‌برد، پهپادها هستند. اما آیا در آینده هم وضعیت به همین شکل خواهد بود؟ به‌عبارت دیگر، آیا نیروهای شناسایی، سربازان خط مقدم، نیروهای امدادی، بمب افکن‌ها و نیروهای امدادی می‌توانند در قالب روبات‌های تخصصی، جنگی بدون حضور انسان را رقم بزنند؟