بازخوانی سنگین‌ترین شکست تاریخ

بهروز رسایلی

حالا دقیقا یک سال از شکست سنگین  6 بر 2 تیم ملی ایران برابر انگلستان در نخستین بازی مرحله گروهی جام‌جهانی می‌گذرد، مسابقه‌ای عجیب که اهمیتش در عنوانی خلاصه می‌شود که برای تاریخ فوتبال ایران به جا گذاشت؛ بدترین باخت تیم ملی در همه ادوار جام‌جهانی. این هرگز یک شکست ساده نبود و چه بسا اگر انگلستان انرژی‌اش را برای حضور طولانی‌مدت در تورنمنت ذخیره نمی‌کرد، نتیجه نهایی حتی می‌توانست بدتر از این حرف‌ها هم باشد. شاید در تب‌وتاب جام‌جهانی و فشار پشت سر هم مسابقاتی که هر کدام‌ یک داستان جداگانه داشت، به اندازه کافی در مورد آن شکست حیرت‌انگیز بحث نشد، اما حالا در سالگرد آن فاجعه شاید بتوان نگاه «فنی» دقیق‌تری به داستان انداخت و باخت 6گله به انگلستان را بازخوانی کرد.

   بدترین ارنج جهان
نمی‌دانیم آیا هیچ مربی دیگری توانسته ترکیبی بدتر از آنچه کارلوس کی‌روش برابر انگلستان مورد استفاده قرار داد را در زمین بچیند یا نه. به هر حال اما ارنج مربی پرتغالی به‌معنای واقعی کلمه افتضاح بود. یک‌بار دیگر فهرست 11‌نفری را که به‌عنوان شروع‌کننده مسابقه به میدان رفتند، بخوانید: «علیرضا بیرانوند، مجید حسینی، مرتضی پورعلی گنجی، صادق محرمی، میلاد محمدی، احسان حاج‌صفی، علیرضا جهانبخش، روزبه چشمی، علی کریمی، احمد‌نوراللهی و مهدی طارمی.» همانطور که می‌بینید تیم ملی با انبوهی از مدافع و هافبک دفاعی و استفاده از سیستم پایه 1-4-5 به میدان رفت؛ کاملا ترسو و تسلیم‌شده. کی‌روش اما همین سیستم را هم دقیق اجرا نکرد. او در قلب خط دفاعی روی زوج هماهنگ شجاع خلیل‌زاده و محمدحسین کنعانی‌زادگان خط کشید و نیز علی کریمی را در اوج ناآمادگی به میدان فرستاد. استفاده از روزبه چشمی در ساختار دفاعی هم اشتباه دیگر کارلوس بود؛ بازیکنی که رد پایش روی ثبت 2‌گل انگلستان در نیمه اول به‌وضوح دیده می‌شد. ترکیب کی‌روش در این بازی آنقدر فکاهی و عجیب به‌نظر می‌رسید که برخی در فضای مجازی شایعه بی‌ربطی سر زبان‌ها انداختند و گفتند مربی پرتغالی روی باخت پرگل ایران شرط بسته بود! خود کارلوس هم که گویا بعد از بازی متوجه اشتباهات ویرانگرش شده بود، در اظهارنظری عجیب گفت: «بازی با انگلیس برای ما یک جلسه تمرینی مفید بود. از اول هم برای صعود روی مسابقه با ولز و آمریکا حساب کرده بودم.»

   مصدومیت بیرانوند
از عنصر بدشانسی هم نباید در رقم خوردن آن باخت سنگین غافل شد. علیرضا بیرانوند که به هر حال وزنه بسیار سنگینی در تیم ملی به شمار می‌آید، پیش از دقیقه‌20صدمه دید و از زمین بیرون رفت. در لحظه قطعی شدن تعویض او، کارلوس کی‌روش با دست روی سر خودش کوبید که به خوبی نمایانگر احساسات درونی این مربی بود. حسین حسینی به‌عنوان جانشین بیرو 6‌گل در این بازی دریافت کرد تا تأثیر منفی این تعویض اجباری به خوبی مشخص شود.

   اظهارات عجیب راجر دسا
هفته‌ها بعد از آن شکست سنگین، راجر دسا دستیار وقت کارلوس کی‌روش در مصاحبه‌ای اعتراف کرد استراتژی تیم ملی فقط کسب یک نتیجه مساوی برابر انگلیس بود که نتیجه نداد. با این حال حرف‌های این مربی اهل آفریقای‌جنوبی یک بخش عجیب دیگر هم داشت: «فکر می‌کنم گل‌های سوم و چهارم خیلی سریع بود و حتی فرصت تشخیص تغییر نتیجه ۲-۰ به ۴-۰ نبود. این می‌تواند یک رکورد باشد و ممکن است در کتاب رکوردها باشیم!» این در حالی است که گل سوم در دقیقه‌45یعنی در نیمه اول و گل چهارم در دقیقه‌62یعنی در میانه‌های نیمه دوم به ثمر رسید. دسا بعدتر در مصاحبه‌ای دیگر اعتراف کرد کارلوس کی‌روش از همان کوران مسابقات در قطر مشغول مذاکره با مدیران فدراسیون فوتبال این کشور بوده و شاید این ادعا، نشان بدهد حواس کادرفنی تیم ملی کجا بوده است!