پیش از آنکه آتش به جان زندگی بیفتد

مهتاب خسروشاهی

 جرقه‌های ذهن را باید جدی گرفت و آن را پیگیری کرد تا به آتش تبدیل شود؛ مثل « شانیا گیل»، دختر 12ساله‌ ساکن سن‌خوزه در کالیفرنیای آمریکا که با نخستین جرقه ذهنش، آن را جدی گرفته و اکنون برنده جایزه 25 هزار دلاری در نمایشگاه علمی اختراع موسوم به STEM شده است.
شانیا گیل که دانش‌آموز دوره راهنمایی در مدرسه میلر در شهر سن‌خوزه‌ است، سیستم جدید تشخیص حریقی طراحی کرده و ساخته که از انواع قبلی آن، سریع‌تر، ارزان‌تر و قابل‌اعتمادتر است. این دستگاه نسبت به دستگاه‌های قبلی، قابلیت آشکارسازی دود سریع‌تری دارد. پیش از این نیز شانیا موفق به کسب مقام دوم به‌دلیل ثبت اختراع برنامه گوشی هوشمند برای تشخیص نوع خاصی از سرطان‌‌ها و رتبه سوم برای روشی آزمایشگاهی در تولید برق از سلول‌‌های گیاهی شده بود.
ایده شانیا برای ساخت این دستگاه، از آتش‌سوزی سال2022 میلادی آغاز شد. در این آتش‌سوزی، رستوران واقع در پشت منزل آنها ویران شد. این حادثه باعث شد تا شانیا گیل به فکر طراحی و ساخت سیستم تشخیص آتش‌سوزی؛ شامل اتصال یک دوربین حرارتی مقرون به صرفه به یک رایانه - در حد تراشه ریز- شود.
شانیا گیل درباره ایده‌اش توضیح می‌دهد که دستگاه‌های قبلی، به میزان مشخصی دود برای اعلام حریق نیاز دارند و این به این معنی است که آتش‌سوزی از مدتی قبل آغاز شده و ممکن است حتی از کنترل خارج شده باشد. اما دستگاه ساخته شده توسط او طوری طراحی شده که میان گرمای ناشی از حضور افراد در یک مکان و گرمای ایجاد شده توسط آنها و گرمای ناشی از اشتعال یک شیء، تفاوت قائل شده و حریق را به سرعت گزارش کند. بنابراین این سیستم می‌تواند منبع گرمای ناشی از حضور انسان‌ها به‌مدت 10دقیقه پیاپی و اشتعال یک جسم داغ را شناسایی کند.
سیستم طراحی شده توسط شانیا گیل با 98درصد اطمینان، حضور و گرمای ناشی از تجمع انسان و 97درصد گرمای ناشی از اشتعال منابع گرمایی را تشخیص می‌دهد.
شانیا گیل قصد دارد پس از ثبت نهایی این اختراع، آن را با برنامه تلفن هوشمند اصلاح کند. به این ترتیب به کاربران اجازه می‌دهد تا پس از دریافت پیام متنی مبنی بر آتش‌سوزی، سریعا دوربین‌های مداربسته فعال شوند تا وضعیت به‌درستی بررسی شود.
علاوه بر شانیا، 30مخترع دیگر نیز در فینال باهوش‌ترین دانش‌آموزان کشور حضور دارند و مجموعا بیش از 100هزار دلار جایزه در مراسم اهدای جوایز در مرکز کندی در واشنگتن‌دی‌سی اهدا می‌شود.