گفت‌وگو
بازیگری که کتاب نمی‌خواند، هنرمند نیست!
گفت‌وگو با حمید ابراهیمی، بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون که همیشه دغدغه کتاب و کتابخوانی دارد
الناز عباسیان-روزنامه‌نگار
حمید ابراهیمی، بازیگر تئاتر و سینما و تلویزیون که خود اهل قلم است و چندین جلد کتاب منتشر کرده، چند سال پیش در طرح معرفی کتاب، در نقش بازجوی ایرانی کتاب «پوتین قرمزها» را روایت کرده و معتقد است برای کار فرهنگی و ترویج کتابخوانی هر چه هزینه کنیم، در اصل سرمایه‌گذاری کرده‌ایم. سراغ او رفتیم و از اهمیت کتاب و کتابخوانی در این عصر مجازی پرسیدیم.
دوست دارم در ادبیات کشورم اثرگذار باشم
بیشتر تألیفات ابراهیمی در حوزه تئاتر و نمایشنامه است اما طبع شاعرانه‌اش هم در میان کارهای نمایشی، جایگاه خاص خودش را دارد. او در این‌باره می‌گوید: «در همه کتاب‌هایم زبان نوشتاری من شعرگونه است. تلاش کرده‌‌ام که ادبیات بخشی از زبان نمایشنامه‌هایم باشد. امیدوارم که بتوانم تأثیری در ادبیات ایرانی بگذارم و سال‌ها بعد حداقل به‌عنوان کسی که نقش کوچکی در نوشتار دارد بتوانم این ادبیات را حفظ کنم. من سال‌ها در ورطه ادبیات کار می‌کردم و شعر می‌سرودم ولی هیچ وقت به فکر چاپ اشعارم نبودم. به اصرار دوستان اثرم چاپ شد. خوشبختانه در بازار شعر و ادبیات مورد توجه دوستان اهل ادبیات قرار گرفت و برایم خوشایند و دلچسب بود. بازخوردهای خوب مردم، مثل سرودن قطعه شعر به آدم می‌چسبد.»
روایتگر کتاب «پوتین قرمزها»
ابراهیمی در طرح تیزر تبلیغاتی معرفی کتاب، روایتگر خاطرات مرتضی بشیری، بازجو و مسئول جنگ روانی قرارگاه خاتم‌الانبیا در دوران دفاع‌مقدس بوده و خاطرات او از بازجویی افسرهای رده‌بالای عراقی را بیان کرده است. خودش می‌گوید مهم‌ترین ویژگی این نقش که براساس کتاب پوتین قرمزها طراحی شده، مهربانی و عطوفت او در برخورد با اسیرهای عراقی است. این بازجوی ایرانی در طول کارش به این نتیجه می‌رسد که از خشونت و انتقام‌گیری کاری ساخته نیست و باید با اسیران از درِ رفاقت و محبت وارد شود؛ تا جایی که خیلی از آنها را نمک‌گیر خود می‌کند.
یک بازیگر باید حداقل با ادبیات کشور خودش آشنا باشد
بازیگر یا کارگردان در کنار فعالیت هنری‌اش، نباید از فعالیت‌های ادبی غافل بماند. این نکته‌ای است که ابراهیمی به آن اشاره می‌کند و می‌افزاید: «همینطور که یک بازیگر نیاز به شناخت بدن و بیان و حس دارد باید با ادبیات هم آشنایی داشته باشد. باید حداقل ادبیات کشور خودش را خوب بشناسد چون به هر حال ما با نمایشنامه و فیلمنامه که یک مقوله ادبی است سر و کار داریم و وقتی قرار است مستقیم با این مقوله‌های ادبی کار کنیم باید آن را خوب بشناسیم. یک بازیگر باید بداند فردوسی کیست و چه کارهایی کرده و اگر فردوسی نبود بر سر زبان ما چه می‌آمد؟ متأسفانه در حوزه بازیگری گاهی دیده‌ام که یک بازیگر جوان ما شاعران ایرانی را هم نمی‌شناسند. حسین منزوی را نمی‌شناسند. مگر می‌شود کسی بازیگر باشد و غزل‌پرداز معاصر ما را که در حد حافظ هست، نشناسد؟ نمی‌داند نیما (یوشیج) کیست و چه کار کرده. یا دو بیت شعر نمی‌تواند حتی از شاعران معروف بخواند. چطور انتظار داریم این فرد در بازیگری الگوی جوانان ما باشد. درواقع بازیگری که کتاب نمی‌خواند، هنرمند نیست! بی‌دلیل نیست که این روزها بازیگران بی‌سواد و نابازیگر در سیما و تلویزیون و تئاتر موج می‌زنند. کسانی که با پول، رابطه و باندبازی وارد این حوزه شده‌اند و حتی برای خودشان سابقه‌سازی در تئاتر هم درست می‌کنند درحالی‌که حداقل 2کتاب مرتبط در این حوزه هم نخوانده‌اند ولی در اغلب فیلم‌های سینمایی روز بازی می‌کنند.»
خالق نقش‌های خاکستری ماندگار
ابراهیمی را بیشتر در نقش‌های منفی اما به یادماندنی به‌خاطر داریم. بازی در این همه نقش خاکستری، سرمایه هنری برای اوست اما اینکه چطور با طبع شاعرانه‌اش کنار آمده موضوعی است که خودش بهتر توضیح می‌دهد: «نقش‌های خاکستری برای خودم چالش‌برانگیزتر و سخت‌تر است و از این جهت که تلاش زیادی برای ایفای آنها انجام می‌دهم دوست‌شان دارم؛ نقش‌های منفی که به قول محمد حسین لطیفی، کارگردان صاحبدلان، لج بیننده را درمی‌آورد. این چیزی است که کارگردان‌ها از یک نقش منفی می‌خواهند. حالا چرا این همه نقش منفی در کنار روحیه شاعرانه دارم به این خاطر است که نقش منفی تکنیک کاری و هنری است و ربطی به روحیه شاعرانه من ندارد. در تضاد هم نیستند. ولی من در کل یک انسانم که عواطف بسیار بالا و احساسم زندگی می‌کنم. اتفاقا من برخلاف نقش‌های منفی و سنگدل، آدم زودرنج و احساسی‌ای هستم و با کوچک‌ترین تلنگر و حرفی می‌شکنم.»
«یک‌ماه هزار آسمان» هدیه به شهدا
این نویسنده و کارگردان، چندی پیش نمایش «یک‌ماه هزار آسمان» با محوریت شهدای مدافع حرم را روی صحنه برده بود. خودش می‌گوید: «اگر نمایشی با موضوع مذهبی و دفاع‌مقدس ضعیف تولید شده و حرفی برای گفتن نداشته باشد، مخاطب زده می‌شود. اما اگر کار پر از حرف روز و دغدغه‌های اجتماعی باشد قطعا مورد استقبال قرار می‌گیرد.»
متن کامل گفت‌وگو را در همشهری‌آنلاین بخوانید
در همینه زمینه :
