کاهش سرعت موتور تورم‌ساز ‌

رضا کربلائی- روزنامه‌نگار

بانک مرکزی از کاهش سرعت تورم خبر می‌دهد و می‌گوید: رشد پایه پولی در 12‌ماهه منتهی به پایان مهرماه1402 در ادامه روند نزولی خود از ابتدای سال‌جاری از 45درصد در فروردین‌ماه به 39.6درصد در مهرماه کاهش یافته و برای نخستین‌بار بعد از گذشت 8‌ماه وارد کانال 30درصدی شده است.
به‌گزارش همشهری، سؤال اساسی این است که پیام این تغییر و کندتر‌شدن موتور تورم‌ساز چیست و آیا شکاف بین رشد پایه پولی و نقدینگی در ماه‌های آینده کاهش می‌یابد؟ بانک مرکزی می‌گوید: سیاست‌های پولی در چارچوب برنامه‌های دولت سیزدهم جهت کنترل رشد نقدینگی و تورم با رویکرد تثبیت اقتصادی دنبال می‌شود و این نهاد همچنان رشد ترازنامه بانک‌ها را زیرنظر دارد و بانک‌های متخلف را با ابزار افزایش نسبت سپرده قانونی جریمه می‌کند؛ چرا‌که تصمیم گرفته‌شده نرخ رشد نقدینگی تا پایان سال به 25درصد برسد.

معمای شکاف 2/15درصد
این گزارش می‌افزاید: در حالی بانک مرکزی به‌نظر زودتر به نرخ هدف‌گذاری‌شده 25درصد نقدینگی دست پیدا می‌کند که این نهاد با چالش سبقت نرخ رشد پایه پولی از نرخ رشد نقدینگی مواجه است و اگر این شکاف بیشتر شود، احتمال پایین‌آوردن نرخ تورم به 30درصد تا پایان امسال دور از انتظار خواهد بود. وارد‌شدن نرخ رشد پایه پولی به کانال 30درصد یک گام به جلو در مسیر مهار تورم است اما نزدیک‌کردن آن به نرخ رشد نقدینگی یک ماموریت دشوار برای بانک مرکزی به واسطه رشد بدهی بانک‌ها به این نهاد است.
نرخ رشد 12‌ماهه پایه پولی در پایان مهرماه1402 با 2.4واحد درصد کاهش نسبت به دوره مشابه ‌ماه قبل به 39.6درصد رسید. نرخ رشد 12‌ماهه نقدینگی نیز از 34.3درصد در پایان مهر‌ماه1401 طی یک روند نزولی به 26.4درصد در پایان مهر‌ماه1402 کاهش یافت.
اصلی‌ترین معما در بازار پول این است که شکاف 15.2درصدی بین 2شاخص اثرگذار بر نرخ تورم یعنی پایه پولی و نقدینگی چگونه قابل کاهش است؟ براساس اعلام بانک مرکزی، حجم نقدینگی در پایان مهرماه امسال به مرز 7178هزار میلیارد تومان رسیده و در 7‌ماه نخست امسال 13.3درصد بر کیک نقدینگی افزوده شده است. سیاستگذار پولی می‌گوید: رشد نقدینگی در 7‌ماه اخیر نه‌تنها در چارچوب هدف‌گذاری رشد نقدینگی قرار دارد، بلکه کمتر از میزان هدف‌گذاری تعیین‌شده است. این در شرایطی است که پایه پولی در 7‌ماه ابتدای امسال رشدی 15.7درصدی داشته و این در حالی است که جزئیات روند متغیرهای پولی در 3‌ماه گذشته روی سایت بانک مرکزی قرار نگرفته است.

برخورد تورم به هسته سخت
کاهش نرخ رشد نقدینگی از 33.1درصد در فروردین امسال به 24.4درصد در مهرماه سال‌جاری و رسیدن نرخ رشد پایه پولی از 45درصد در نخستین‌ماه امسال به 39.6درصد در‌ ماه گذشته باعث شده تا نرخ تورم از 47.6درصد در فروردین به 45.5درصد در مهر کاهش یابد اما تا رسیدن به نرخ تورم هدف‌گذاری‌شده 30درصد هنوز گام‌های زیادی باید برداشته شود که کندتر‌شدن دور حرکت موتور تورم‌ساز یکی از این اقدام‌های ضروری است.