اصل ماجرا
اطلاعات آلودگی هوای تهران در دسترس عموم است
محمد سرابی، روزنامه‌نگار
مهم‌ترین منبع ثبت و انتشار آلاینده‌های هوای تهران یک سایت اینترنتی است که این اطلاعات و پیشینه آن را به شکل قابل جست‌وجو، ارائه و دائما به روز می‌کند.
از چند روز پیش در فضای مجازی، اخباری درباره حذف اطلاعات آلودگی هوا از سایت شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران منتشر شد به این معنا که این داده‌ها دیگر به‌صورت عمومی قابل دستیابی نخواهد بود؛ در نتیجه نگرانی‌هایی درباره سطح آلودگی هوای پایتخت به وجود آمده بود.
اما اصل ماجرا چیست؟
در سال‌های قبل آلودگی شدید هوا در اواخر پاییز و اوایل زمستان باعث تعطیلی مراکز آموزشی و اداری شده بود که به نوبه خود بر زندگی روزانه در شهر تأثیر مستقیم داشت. در فضای مجازی اظهارنظرهایی درباره تلاش برای مخفی کردن سطح آلودگی شهر و ارتباط آن با تعطیلات و آلایندگی خودرو‌ها مطرح شده بود. مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران در گفت‌وگو با همشهری با تکذیب این ادعا شرح داد که اطلاعات به‌روز آلاینده‌ها همچنان بدون محدودیت در دسترس عموم است و تنها استفاده از آرشیو نیاز به ثبت‌نام آن هم به‌صورت رایگان دارد.
محمدمهدی میرزایی‌قمی می‌گوید:«22ایستگاه سنجش آلاینده در سطح شهر داریم که مجهز به آنالایزر‌های (دستگاه‌های اندازه‌گیری کیفیت هوا) مختلف هستند. با این آنالایزر‌ها وضعیت گاز‌ها و ذرات معلق، محاسبه شده و براساس آن شاخص اصلی کیفیت هوا (AQI) محاسبه می‌شود. نتیجه محاسبات به‌صورت لحظه‌ای، ساعتی و 24ساعته در دسترس عموم قرار داشته و اکنون هم از طریق سایت شرکت به نشانی
https://air.tehran.ir در اختیار همه شهروندان است.» او می‌افزاید: «نکته‌ای که وجود دارد درباره آرشیو سال‌های گذشته اطلاعات و دیتا‌های مربوط به غلظت آلاینده‌هاست. این اطلاعات مورد مراجعه عموم مردم نیست و مخاطب خاص دارد؛ مانند اینکه پژوهشگران از آن استفاده می‌کنند. برای اینکه ما بتوانیم از این طریق بازخورد دریافت کنیم و اطلاعات را به‌صورت گسترده‌تر و بهتر در اختیار جامعه هدف قرار دهیم و با مخاطبان ارتباط برقرار کنیم، باید یک ثبت‌نام ساده و رایگان انجام شود. به این شکل کاربر وارد سایت می‌شود و می‌تواند به همه اطلاعات مورد نیاز در هر بازه زمانی دسترسی پیدا کند.»
قمی با تأکید بر اینکه در تمام درگاه‌های اینترنتی ارائه خدمات عمومی از مخاطب می‌خواهند که ثبت‌نام اولیه را انجام دهد، بیان می‌کند: «شرکت ما یک سامانه پیامکی دارد که در مواقع اضطرار و زمانی که شاخص به حد هشدار می‌رسد به مخاطبان خود پیام می‌دهد، اما بانک اطلاعاتی ما محدود است. با ثبت‌نام کاربران، می‌توانیم این جامعه مخاطب را افزایش دهیم. می‌توانیم ببینیم که چه کسانی علاقه‌مند به سنجش آلودگی هوا هستند. اگر در پروژه خاصی نیاز بود که از نظر محققان و افراد صاحب‌نظر استفاده کنیم از کسانی که در سایت ثبت‌نام کرده‌اند، بهره می‌بریم.» او تأکید می‌کند: «موضوع دیگر، سوء‌استفاده‌هایی است که ممکن بود از این سایت صورت بگیرد و قبلا هم اتفاق افتاده بود؛ مثلا افرادی از اطلاعات استفاده می‌کردند و براساس آن مقالاتی می‌نوشتند بدون اینکه منبع را ذکر کنند یا اینکه اطلاعاتی را ارائه می‌کردند و مأخذ را شرکت کنترل کیفیت هوا ذکر می‌کردند؛ درحالی‌که ارتباطی با شرکت نداشت.» مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با ذکر مثالی می‌گوید:« بخشی از مشاوران املاک هنگام نوسانات قیمت مسکن، از اطلاعات شرکت کنترل کیفیت هوا استفاده کرده و به مشتریان گفته بودند که در مناطقی آلودگی هوا کمتر است و به همین دلیل به قیمت املاک آن مناطق افزوده بودند.»
