بزرگداشت روز جهانی آب‌نبات
میراث شیرین بشر
جواد نصرتی
برای ما در ایران، آب‌نبات نماد مهربانی است؛بی بی‌ها و بابابزرگ‌هایی که جیبشان پر از این شیرینی‌های خوشمزه بود، همزمان پیام‌آور مهربانی و شیرین‌کامی بودند. اما آب‌نبات، داستانی جهانی دارد و یکی از رایج‌ترین دستاوردها و اختراعات بشر است.
آب‌نبات و مشتقات آن، چنان جایگاهی در زندگی بشر دارند که تقریبا هیچ روزی بدون حضور آنها نمیگذرد؛ آنها همه‌جا هستند و حضورشأن چنان عادی است که شاید اصلا به چشم نیاید. اما آب‌نبات، یک روز جهانی دارد که همین امروز است و بهتر است برای بزرگداشت آن، لااقل امروز کمی با توجه بیشتری دهانمان را با آنها شیرین کنیم. این خوشمزه‌ها، تاریخی دور و دراز دارند و از پس قرون و اعصار به این دوره از زندگی ما رسیده‌اند. ایده تولید و ساخت آنها، احتمالا به زندگی انسان‌های اولیه در غارها برمی‌گردد؛ یعنی زمانی که آنها با پدیده‌ای به اسم عسل آشنا شدند. و بعد این سؤال پیش آمد که چطور می‌شود همیشه این خوشمزه شیرین را در اختیار داشته باشیم. گفته می‌شود نخستین کسانی که آب‌نبات را به شکل امروزی درست کردند، مصریان باستان و تمدن‌های دیگر در خاورمیانه و آسیا بوده‌اند. آب‌نبات، فرم بسیار ساده‌ای دارد و درواقع محلولی از شکر در آب و شیر است که در نهایت یک شربت را ایجاد می‌کند. بافت نهایی آب‌نبات، به‌میزان حرارت‌دادن و غلظت شکر در این شربت بستگی دارد. دماهای بیشتر آب‌نبات‌ها را سفت‌تر می‌کند و هرچه دما کمتر باشد، بافت آب‌نبات نرم‌تر می‌شود. این اصل از همان ابتدا برقرار بوده و همیشه پای شکر و قند در میان بوده است. وابستگی چیزی که به نام آب‌نبات می‌شناسیم به شکر و قند چنان زیاد است که واژه «کندی» که در انگلیسی معادل آب‌نبات است، از همان واژه قند گرفته شده است.بعد از اینکه نخستین تولیدکنندگان آب‌نبات به اصل حل‌کردن شکر در آب و شیر دست پیدا کردند، اضافه‌کردن انواع مغزهای آجیل و میوه هم شروع شد. در خاورمیانه، نخستین آب‌نبات‌ها غلات هم داشتند. تمدن مایا‌ها و آزتک‌ها در
آمریکای لاتین، به دانه کاکائو دسترسی داشتند و نخستین کسانی بودند که محلول شکلات را کشف کردند و خوردند. این نوشیدنی بی‌نظیر در ابتدای قرن شانزدهم، توسط مهاجمان اسپانیایی کشف شد و راهش به اروپا باز شد. در قرن هفدهم، در انگلیس و آمریکا، مردم شکر را می‌جوشاندند و نوعی بسیار ساده اما پرطرفدار از آب‌نبات را می‌خوردند. آب‌نبات‌های سفت، به‌خصوص آنهایی که طعم لیمو و نعنا داشتند، پدیده‌های قرن نوزدهم هستند؛ یعنی زمانی که حیات مدرن آب‌نبات در حال شکل‌گرفتن بود. در ادامه، مشتقات آب‌نبات بیشتر و بیشتر شد و در میانه قرن نوزدهم، نخستین شکلات بارها تولید شد و استقبال از آنها، تا همین امروز هم ادامه دارد.
این خوشمزه‌ها، بازاری بسیار عظیم در سراسر دنیا دارند و تولید آب‌نبات و مشتقاتش به‌صورت صنعتی، در 100سال گذشته، رشد عظیمی داشته و سالانه ده‌ها میلیارد دلار در سراسر جهان گردش مالی دارد. برخی از برندهای تولیدکننده آب‌نبات و مشتقات آن، در سراسر دنیا شناخته‌شده هستند و ذائقه مردم را در سراسر دنیا تغییر داده‌اند. با این حال، آب‌نبات‌های سنتی و محلی همچنان محبوبیت زیادی دارند و علاقه به آنها تا حدی است که با وجود آوار سنگین برندهای جهانی در بازارها، همچنان با همان اصالت و طعم‌های قدیمی تولید می‌شوند. ما در ایران خودمان هم تاریخی غنی در تولید آب‌نبات و مشتقات آن داریم و بهتر است امروز که روز جهانی آب‌نبات است، با توجه بیشتری دهانمان را با این خوشمزه‌های دوست‌داشتنی شیرین کنیم.
