جیمز دین به صحنه بازمی‌گردد

ساسان شادمان‌منفرد-روزنامه‌نگار

چند وقتی می‌شود که یک فناوری جدید هم موجب خوشحالی و هم موجب نگرانی شده است. «هولوگرافی» روشی است که با به کارگیری آن، جلب توجه مخاطب آسان‌تر خواهد بود و با استفاده از آن، تماشاگران به‌صورت واقع‌گرایانه‌ای می‌توانند تجربه‌ای نزدیک‌تر را دریافت و تصاویر به‌مراتب واضح‌تر و زنده‌تری از یک فیلم را مشاهده کنند.

هولوگرام چیست؟
تمام‌نگاری یا هولوگرافی یک روش تصویربرداری و تولید تصاویر سه‌بعدی است. به تصویری که از این طریق تولید می‌شود، تمام‌نگاشت یا هولوگرام گفته می‌شود. هولوگرام از نظر ثبت اطلاعات روی نوار فیلم به عکاسی شبیه است، ولی روش‌ها و وسایل کار برای ساخت چنین تصاویری به کلی فرق دارد، زیرا در هولوگرام اطلاعات مربوط به هر سه‌بعد در تصویر ثبت شده است. در نتیجه، هولوگرام نه‌تنها تصویری کاملا واقع‌نمایانه تولید می‌کند، بلکه تغییرات آنی در سوژه عکس را به هولوگرام تولید شده هم منتقل می‌کند. به عبات دیگر هولوگرافی امکان ثبت دوباره را فراهم می‌کند.

روش ایجاد
برای ثبت تصاویر تمام‌نگاری روش‌های گوناگونی وجود دارد، اما تقریبا تمام‌نگاشت‌ها روی فیلمی مخصوص شبیه به اسلاید ثبت می‌شود. برای ایجاد و بازسازی منظره اصلی باید پرتو همدوس مطابق باریکه مبنا که در ثبت تصویر مورد استفاده قرار گرفته ‌است بر فیلم بتابد. درواقع پرتو لیزری که تصویر را بازسازی می‌کند، نباید عینا مانند پرتو اولیه باشد. این پرتو به محض عبور از داخل فیلم تمام‌نگاشت از نظر دامنه و فاز تغییر می‌کند و به این ترتیب تصویری مجازی از جسم ایجاد می‌کند که فقط ناظری که پشت تمام‌نگاشت قرار دارد، آن را می‌بیند. علاوه بر این، یک تصویر حقیقی نیز در سمتی که ناظر قرار دارد، ظاهر می‌شود. این تصویر را با چشم نمی‌توان دید و برای مشاهده آن باید پرده‌ای را در باریکه کانونی قرار داد تا تصویر روی آن تشکیل شود، چون رنگ به فرکانس نور بستگی دارد. بنابراین تمام‌نگاری که با استفاده از یک باریکه لیزر به‌وجود می‌آید تک‌رنگ خواهد بود. به‌عبارت ساده‌تر می‌توان گفت که به‌منظور ساخت یک هولوگرام، نور لیزر به 2بخش پرتو شیئی و پرتو مرجع تقسیم می‌شود. پرتو شیئی به جسم موردنظر برخورد کرده و دیگری صفحه فیلمی که هولوگرام روی آن تشکیل می‌شود را روشن می‌کند. وقتی پرتو شیئی پس از بازتاب از روی جسم با پرتو مرجع روی صفحه فیلم برخورد می‌کند، یک الگوی تداخلی شبیه برخورد امواج یک استخر شکل می‌گیرد. این الگوی تداخلی میکروسکوپی از بخش‌های تاریک و روشن شکل گرفته است که وقتی دوباره به ‌شکل مناسبی نورپردازی شود، تصویری سه‌بعدی از جسم را در موقعیت اصلی آن بازسازی می‌کند.

کاربردهای مختلف
زمانی که صحبت از هولوگرافی می‌شود، همه ناخودآگاه سراغ فیلم و سینما می‌روند اما واقعیت این است که تمام‌نگاشت‌ها در حوزه‌های دیگر هم کاربردهایی کلیدی دارند. به‌عنوان مثال در صنعت پزشکی می‌توان از هولوگرام استفاده کرد. پیشرفت هولوگرافی پزشکی می‌تواند صحت انجام جراحی‌ها را مورد تأیید قرار دهد. پیشرفت‌های اخیر در تکنیک‌های ثبت هولوگرام  در دسترس بودن ابزار‌ آن و بهبود تصویربرداری در رشته‌های گوناگون پزشکی نشان می‌دهد که فنون هولوگرافی، به‌شکل امیدوارکننده‌ای ابزاری قدرتمند در کاربردهای پزشکی است، ضمن اینکه با استفاده از این فناوری، تشخیص تومورها یا همان توموگرافی بسیار آسان‌تر خواهد بود.

گوشی‌های هوشمند
مدت‌هاست که سازندگان گوشی‌های همراه رویای تولید هولوگرام با گوشی‌هایشان را دارند تا مثلا بتوان صفحه‌ موبایل را به‌صورت یک تمام‌نگاشت ارائه کرد و اطلاعات مورد نظر را با کیفیت بهتر و البته راحت‌تر دید. با این حال تاکنون همه این موارد در حد طرح باقی مانده‌اند و دقیقا مشخص نیست که چه زمانی این رویا به حقیقت تبدیل می‌شود.

روش جدید
محققان یک روش یادگیری عمیق جدید ایجاد کرده‌اند که ایجاد هولوگرام‌ها را ساده می‌کند و اجازه می‌دهد تصاویر سه‌بعدی مستقیما از عکس‌های دوبعدی گرفته‌شده با دوربین‌های استاندارد تولید شوند. این تکنیک که شامل دنباله‌ای از 3شبکه عصبی عمیق است، نه‌تنها فرایند تولید هولوگرام را ساده می‌کند، بلکه از نظر سرعت از واحدهای پردازش گرافیکی پیشرفته فعلی نیز بهتر عمل می‌کند. بعد از مرحله آموزش به تجهیزات گران‌قیمتی مانند دوربین‌های RGB-D نیازی ندارد و این امر باعث می‌شود کاملا مقرون به‌صرفه باشد. با کاربردهای بالقوه در نمایشگرهای سه‌بعدی با کیفیت بالا و سیستم‌های هولوگرافی داخل خودرو، این نوآوری نشان‌دهنده پیشرفت قابل‌توجهی در فناوری هولوگرافی است.




مکث
از فیلم مرحوم جیمز دین چه خبر؟
مدت‌هاست که گفته می‌شودقرار است با استفاده از هولوگرافی، فیلمی ساخته شود که در آن «جیمز دین» بار دیگر به ایفای نقش بپردازد. وقتی «جیمز دین» در سال1955 در یک سانحه رانندگی درگذشت، زندگی حرفه‌ای رو به رشد او با تنها 3فیلم سینمایی به نام‌های «شورش بدون دلیل»، «شرق بهشت» و «غول» کوتاه شد.
با این حال، دین همچنان یک چهره ثابت و مشهور در هالیوود به‌حساب می‌آید که در طول دهه‌ها توسط بسیاری از افراد مورد اشاره و تقلید قرار گرفته است. اکنون، با استفاده از هوش مصنوعی مولد، قرار است جیمز دین، بار دیگر در فیلمی به‌نام «بازگشت به بهشت» بازی کند.
برای ستارگانی مانند دین و بسیاری دیگر و یا حتی سایر نمادهای سرگرمی محبوب که خیلی زود دنیا را ترک کردند، هوش مصنوعی یک چشم‌انداز جذاب برای ادامه کارشان است و صنعت هولوگرافی می‌تواند در این امر نقشی مهیج ایفا کند.