حمیدرضا محمدی
کمتر طریقتی را در تاریخ اهل تصوف می‌توان یافت که صاحب گستره‌ای چنین گسترده و سلطه و سیطره‌ای چنین معنوی، از کاشغَر در سین‌کیانگ در شمال غربی چین یعنی شرقی‌ترین نواحی مسلمان‌نشین تا استانبول در ترکیه یعنی غربی‌ترین جای آن باشد. جماعتی که اگرچه بنیانگذار آن را خواجه محمد بهاءالدین نقشبند بخاری در قرن هشتم هجری می‌دانند اما در میان زبدگان‌شان، نام برجسته‌ترین ادیبان صوفی مسلک فارسی‌زبان چون بایزید بسطامی، ابوالحسن خرقانی، نورالدین عبدالرحمن جامی، ابوعلی فارمدی، ابوالفتح محمد بخاری ملقب به پارسا، ناصرالدین عبیدالله احرار، سعدالدین کاشغری، کاشفی سبزواری، ابویعقوب یوسف همدانی و عبدالخالق غجدوانی به چشم می‌خورد که بعضی‌شان چون جامی در ترویج نقشبندیه در ماوراءالنهر و ایران و سپس در آسیای صغیر و کردستان و متعاقب آن، شبه‌قاره هند و بعدتر، چین نقش مؤثری داشتند و همین مهم، در اشاعه زبان فارسی نیز تأثیرگذار ظاهر شد.
این روش و منش در صوفی‌گری که یکی از اصول ١١گانه آن، خلاف طریق مألوف اهل عرفان یعنی خاموشی و خلوت، توصیه به سفر در وطن و سیر آفاق و انفس است، از بخارا آغاز شد و دوران اوج خود را در روزگار تیموریان تجربه کرد چنان‌که در زمانه ارشاد خواجه عبیدالله احرار که از مشهورترین و متنفذترین مشایخ این عصر بود، این طریقت به اوج رواج رسید و حتی گاه قدرت ایشان موجب دگرگونی‌هایی در سرنوشت مردمان و حاکمان ایشان در روزگاران و سرزمین‌های مختلف بوده است.
در همین‌‌باره، کتاب «از کاشغر تا استانبول»، پژوهشی تازه است و ١٠ رساله از برجسته‌ترین آثار خواجگان نقشبندیه یعنی خواجه علی رامتینی بخارایی (م ٧١۵ ق)، خواجه محمد پارسا (م ٨٢٢ ق)، عبدالله امامی اصفهانی (م ٨٣٠ ق) عبدالرحمن جامی (م ٨٩٨ ق)، سعدالدین کاشغری (م ٨۶٠ ق)، احمد کاشانی (م ٩۴٩ ق)، محمد بن حسین قزوینی (م اوایل قرن دهم ق) و ندایی کاشغری
(م ١١٧۴ ق)، به‌سعی مریم حسینی و محمود علی‌زاده کاشانی تحقیق و تصحیح شده و به‌همت انتشارات علمی منتشر شده است.
حال این اثر قرار است عصر امروز، در مرکز فرهنگی شهر کتاب رونمایی شود تا درباره طریقت نقشبندیه در جامعه ایرانی بیشتر بدانیم.
درباره «نقشبندیه»؛ یکی از شقوق تصوف ایرانی
از کاشغَر تا استانبول
در همینه زمینه :
