دوپینگ هزار میلیاردی!

بهزاد رنجبر- روزنامه‌نگار

پس از آنکه رئیس هیأت عامل صندوق توسعه ملی، روز گذشته از تزریق 1000میلیارد تومان نقدینگی به صندوق تثبیت بازار سرمایه خبر داد، شاخص کل 16هزار واحد رشد کرد. به‌گفته سخنگوی سازمان بورس، قرار است بانک‌ها نیز 500میلیارد تومان نقدینگی دیگر را با هدف حمایت از بازارسهام به صندوق توسعه بازارسرمایه تزریق کنند. روز گذشته به موازات انتشار این اخبار، شاخص کل بورس تهران 16هزار واحد رشد کرد.
به گزارش همشهری، روند نزولی شاخص کل بورس تهران که از 17اردیبهشت آغاز شده، ظرف روزهای گذشته روند فرسایشی پیدا کرده بود. داده‌های آماری نشان می‌دهد که در این دوره، شاخص کل بورس تهران 517واحد نزول کرده و 2750هزار میلیارد تومان از ارزش کل بازار سهام کاسته شده است. در این مدت همچنین 40هزار میلیارد تومان نقدینگی از بازار سهام خارج شده و ارزش معاملات خرد به پایین‌ترین حد خود رسیده است. ظرف چند روز گذشته و به‌دنبال تداوم نزول شاخص بیم آن می‌رفت که شاخص بار دیگر به زیر مرز 2میلیون واحد نزول کند.

تزریق پول جدید
به‌دنبال نزول دنباله دار شاخص روز گذشته، سخنگوی سازمان بورس از تزریق پول جدید به بازار سهام خبر داد و گفت: با هدف حمایت از بازار سرمایه، تزریق ١٠٠٠٠میلیارد ریال منابع جدید به صندوق تثبیت از محل منابع صندوق توسعه ملی و تزریق ۵٠٠٠میلیارد ریال به صندوق توسعه بازار از منابع بانک‌ها انجام می‌شود. امیرمهدی صبائی افزود: همچنین فرایند ورود منابع پذیره‌نویسی شده سایر صندوق‌ها به بازار تا مبلغ ٢٨هزار میلیارد ریال نیز تسریع شد. ساعاتی بعد از انتشار این خبر مهدی غضنفری، رئیس هیأت عامل صندوق توسعه ملی موضوع تزریق نقدینگی به بورس را تأیید کرد و گفت: صندوق یک همت پول جدید را برای کمک به بازار سرمایه تزریق کرده است. این میزان پول از روز گذشته به صندوق تثبیت بازار سرمایه پرداخت شده است.

رشد شاخص و دلایل آن
به‌دنبال انتشار این اخبار روز گذشته شاخص کل بورس تهران 16هزارو 235واحد رشد کرد و 80هزار میلیارد تومان به ارزش کل بازار سهام اضافه شد.
به‌نظر می‌رسد بخش عمده رشد بورس ناشی از تزریق این میزان نقدینگی به بورس بوده است. با این حال این همه ماجرا نیست زیرا ظرف چند روز گذشته سازمان بورس مجوز فعالیت 7صندوق سرمایه‌گذاری را نیز صادر کرده، این صندوق‌ها از دیروز مجاز به خرید سهام بودند.
آنطور که علی‌اکبر ایران‌شاهی، رئیس مرکز نظارت بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری سازمان بورس خبر داده است: این ۷صندوق‌ در فرایند پذیره‌نویسی درمجموع ٢٨٠٠میلیارد تومان منابع جمع‌آوری و از روز گذشته فرایند خرید سهام را آغاز کرده‌اند.
6صندوق از این تعداد صندوق‌های بخشی و یک صندوق صندوق سرمایه‌گذاری در سهام است. این اطلاعات نشان می‌دهد در کنار تزریق منابع مالی از صندوق توسعه ملی منابع دیگری نیز از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری به بورس تزریق شده است. اما آیا تزریق این منابع به بورس اثر بخش است؟

مکث
آثار تزریق مالی
مقام‌های بازارسرمایه امیدوارند با تزریق این منابع مالی جدید بتوانند مانع از نزول بیشتر شاخص‌ها شوند. به‌نظر می‌رسد تلاش اصلی بر این است از نزول شاخص به زیر 2میلیون واحد جلوگیری شود. با این حال نگاهی به سوابق تزریق منابع مالی دربورس نشان می‌دهد این راهبرد عموما اثر بخش نبوده است به این معنا که در دوره‌های مختلف با وجود تزریق منابع به این صندوق اما شاخص‌های بورس فقط در یک دوره کوتاه به آن واکنش نشان داده‌اند و بازار سرمایه با تغییر جهت پایدار مواجه نشده است. برخی منتقدان حتی ماهیت وجودی صندوق توسعه و تثبیت بازار سرمایه را مورد نقدقرار می‌دهند و بر این باورند که استفاده از چنین راهکار‌هایی بی‌فایده است چرا که بازار سهام مسیر خود را طی خواهد کرد. به این معنا که اگر قرار باشد شاخص بورس تحت‌تأثیر عوامل اقتصادی و حتی سیاسی رشد یا نزول کند تزریق پول به تنهایی قادر به تغییر جهت مسیر بازار نیست و اساسا تشکیل چنین صندوق‌هایی در بازار نمی‌تواند راهگشا باشد.
بر همین اساس روز گذشته محسن علیزاده، عضو ناظر مجلس در شورای بورس در واکنش به وعده تزریق ۱.۵هزار میلیارد تومان منابع جدید برای نجات بورس، گفت: امروز بازار سرمایه بیش از هر چیز، نیازمند تزریق اعتماد است. متأسفانه مدت‌ها است سازمان بورس در پایین‌ترین سطح اعتماد سهامداران و فعالان بازار سرمایه قرار دارد.
علی سعدوندی، اقتصاددان نیز پیش از این درباره شارژ مالی صندوق تثبیت بازار سرمایه و تبعات آن گفته بود: حمایت از بازار سرمایه از کانال صندوق تثبیت تا به حال، مطلقا تأثیر مثبتی بر بازار نداشته و در آینده نیز نخواهد داشت. اندازه بازار 6000هزار میلیارد تومان است و اندازه صندوق تثبیت به قدری کوچک است که تأثیر‌گذاری این صندوق بر بازار بورس چیزی شبیه معجزه خواهد بود. او می‌افزاید: این سیاست علاوه ‌بر ایجاد رانت، مصداق بارز خلق پول است؛ چرا که این صندوق سهام دلاری نمی‌تواند بخرد اما بدهی‌ای که به صندوق توسعه ملی ایجاد شده، دلاری است. به‌گفته حسین مریدالسادات کارشناس بازار سرمایه، هر مقدار پولی که بخواهد وارد صندوق تثبیت شود چه 10 یا 100هزار میلیارد تومان محکوم به شکست است. جنس پول‌هایی که وارد بازار سرمایه می‌شود، باید از جنس نقدینگی موجود در بازار سرمایه باشد تا اثر بخش باشد.