سلاحی با خشابی پر از احساس

کامیلا جبران، خواننده فلسطینی و از اعضای مؤسس گروه فلسطینی نمادین سابرین، زمانی آواز معروفی خوانده بود: «ما مقاومت را امتحان کرده‌ایم، مقابله را امتحان کرده‌ایم، ما انتفاضه را امتحان کرده‌ایم، ما صلح را امتحان کرده‌ایم. چه چیز دیگری برای ما باقی‌مانده است؟» پاسخ به این سؤال در هوای آوازهای نفس‌گیر او معلق بود: «آواز خواندن».
به گزارش همشهری، این گروه موسیقی که نهادی محلی را نیز اداره می‌کند، به‌مدت 5دهه با ترکیب قانع‌کننده‌ موسیقی کلاسیک عربی و غربی، سروده‌های محمود درویش و اشعار اجتماعی مورد نیاز، وضعیت فلسطین را شرح داده است. آلبوم آنها در سال1982 به نام «دود آتشفشان‌ها»، با سروده‌هایی از درویش، حال و هوای پس از یورش اسرائیل به لبنان را ثبت کرد. آلبوم دیگر آنها به نام «رحلت پیامبر» که در سال1987 منتشر شد، انرژی و خشم معترضان و انقلابیون جوان را در خود گنجانده بود. در سال1994 «کبوترها به اینجا بیایید» امیدی برای صلح پس از توافق اسلو ارائه کرد؛ درحالی‌که در سال۲۰۰۰ «به کجا؟» مقدمه‌ای پیشگویانه برای انتفاضه دوم بود.
در آغاز انتفاضه سوم، هنرمندان فلسطینی به شکلی عمیق‌تر در خط مقدم بودند. تظاهرات علیه اخراج غیرقانونی شیخ جراح که جرقه تشدید تنش را زد، اغلب شامل موسیقی و شعر بود و چنان قدرتی داشت که حتی باعث تعدیل واکنش اسرائیل شد. نیروهای اسرائیلی در چندین مورد هنرمندان موسیقی و سینما را که ویدئوهایی از خشونت آنها در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته بودند، دستگیر کردند، اما زیر فشار رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ناچار به آزادی آنها شدند. هنر بر اسلحه پیروز شد و سرباز تا بن دندان مسلح در برابر هنرمند به زانو درآمد.
«هنر مقاومت» که شعبه‌ای از «هنر معترض» است، راهی برای ایستادگی در برابر صاحبان قدرت است. این هنر نمونه‌های فراوانی در تاریخ دارد؛ از هنر ضد‌نازی تا هنر مخالف آپارتاید در آفریقای جنوبی. قیام سووِتو سرآغاز تغییرات اجتماعی در آفریقای جنوبی بود. هنر مقاومت از دل جنبش آگاهی سیاهان که یک جنبش مردمی ضد‌آپارتاید در دهه1960 به رهبری استیو بیکو، فعال کاریزماتیک بود، رشد کرد. بخش اعظم این هنر جنبه عمومی داشت و به شکل نقاشی‌های دیواری، بنرها، پوسترها، تی‌شرت‌ها و گرافیتی‌ها همراه با پیام‌های سیاسی که مقابله‌جویانه و متمرکز بر واقعیت‌های زندگی در آفریقای جنوبی بود، خود را بروز می‌داد.