نماد پیوند تجار و روحانیان

شاید برایتان جالب باشد که  بخش بزرگی از بازار تهران وقفی است. تقریباً تمام‌سراهای بازار بزرگ تهران، بسیار قدیمی و تاریخی هستند و بیشتر مغازه‌های بازار هم وقفی‌اند، برای نمونه «سرای جمهوری» بعد از چهارسوق از طرف خاندان مظفرالدین‌شاه وقف شده است. موقوفه وزیر علی‌آبادی، سرای حاج محمدعلی، سرای امیر، موقوفه ظل‌السلطان و سرای سیدمحسن، از دیگر موقوفه‌های وسیع و مشهور بازار تهران به‌شمار می‌رود. براساس آمار ‌سال 1231که در دوره ناصرالدین‌شاه قاجار تهیه شده است، بیشتر املاک وقفی در تهران در محله بازار و نوع این وقفیات «دکان‌ها» بودند. علیرضا زمانی، تهران‌پژوه، درباره وقف بازار می‌گوید:‌«پیوند میان بازرگانان و تجار با طبقه روحانی جامعه باعث شد تا آنان پس از وقف املاک خود در محله بازار، تولیت آنها را به روحانیان سرشناس دوران خود واگذارند. در همین راستا باید از 42باب دکان وقف مسجد شاه که تولیت آن به امام‌جمعه واگذار شده بود نام برد یا 6باب دکان وقف سیدالشهدا(ع) که متولی‌اش شیخ‌باقر پیش‌نماز بود و حمام حاجی محسن که در اختیار میرزا ابوالحسن پیش‌نماز بود. بخشی بزرگ از واقفان بازار از بازرگانان بودند. بازار افزون بر دکان وقفی، تعداد زیادی کاروانسرا و تیمچه وقفی داشت که میزان موقوفه‌های بازار را در برابر دیگر محله‌های تهران همچون عودلاجان و سنگلج افزایش می‌داد. یکی دیگر از آمارهای دوره مظفرالدین‌شاه در ‌سال 1281است که باز هم در آن زمان چندین باب دکان و مغازه وقف شده است.