گزارش
همه کتاب‌های درسی با کاغذ ایرانی
در سال تحصیلی جاری برای نخستین‌بار، کل کاغذ موردنیاز چاپ کتاب‌های درسی از تولیدات کارخانه‌های داخلی تأمین می‌شود
نرجس اشکی-روزنامه‌نگار
از بدو پیروزی انقلاب اسلامی تا به امروز همواره رسیدن به‌خودکفایی در زمینه تولید داخلی کاغذ، یکی از دغدغه‌های مهم دولت‌های پیشین بوده است.
نیاز سالانه کشور در چاپ 155میلیون جلد کتاب درسی، رقمی بالغ بر 45هزار تن کاغذ است که تاکنون بخش عمده‌ای از آن به‌واسطه واردات کاغذ خارجی تأمین می‌شده و سالانه رقمی معادل 45میلیون دلار ارز از کشور خارج شده است. در سال تحصیلی جاری با حمایت دولت از کارخانه‌های داخلی تولید کاغذ برای نخستین‌بار بعد از انقلاب اسلامی همه کتاب‌های درسی با کاغذ تولید داخلی چاپ می‌شوند. در راستای بررسی ابعاد این موضوع با ابوالفضل روغنی‌گلپایگانی، مدیرعامل کاغذ پارس و امید نیک‌نژاد، مدیرعامل چوب و کاغذ مازندران گفت‌وگو کرده‌ایم.
مدیریت کارآمد و اهتمام دولت
ابوالفضل روغنی‌گلپایگانی مدیرعامل کاغذ پارس به همشهری می‌گوید: در کارخانه چوب و کاغذ مازندران از حدود 15سال پیش امکان چاپ کتاب‌های درسی کشور وجود داشته است، ولی در گذشته به‌دلیل وجود منابع ارزی ارزان‌قیمت و تمایل به واردات این امر محقق نمی‌شد. از حدود سال‌های92-91 فروش تولیدات ما به شرکت افست و چاپ و نشر ایران که عهده‌دار چاپ کتب درسی کشور هستند، آغاز شد؛ یعنی ما با تأمین 10هزار تن از 45هزار تن کاغذ مصرفی آنها شروع به تولید کاغذ کردیم و طبق پیش‌بینی قرار
بر این بود که سالانه 15درصد به این میزان تولید اضافه شود که ظرف 4سال آینده از تاریخ ذکر شده به تأمین صد‌درصدی تولید کاغذ مورد نیاز چاپ کتاب‌های درسی برسیم، ولی به دلایلی ازجمله تغییر ساختارهای پیاپی مدیریتی در کارخانه چوب و کاغذ مازندران این امر به وقوع نپیوست، تا اینکه طی سنوات اخیر با انتصاب مدیریت کارآمد، ظرفیت و امکان بهره‌وری بالای کارخانه چوب و کاغذ مازندران دوباره مورد توجه قرار گرفت. وی در پاسخ به این پرسش که دلیل اصلی رسیدن به تولید صد‌درصدی کاغذ داخلی چیست، افزود: عوامل متعددی را می‌توان نام برد و به‌ترتیب اولویت می‌توان گفت که دولت سیزدهم تمام عزم خود را بر حمایت از تولید کاغذ داخلی قرار داده است و این یکی از وعده‌هایی بود که رئیس دولت در کمپین‌های تبلیغاتی، وعده تحقق آن را به مردم داده بودند. پس عامل اول، اراده قطعی دولت سیزدهم در راستای حمایت از تولید داخلی کاغذ است و عامل دوم را باید انتصاب مدیریت متخصص و کارآمد بر کارخانه چوب و کاغذ مازندران عنوان کرد؛ سومین عامل تنگناهای ارزی و افزایش ناگهانی نرخ ارز است که لزوم توجه به جایگاه تعیین‌کننده تولید داخلی و عدم‌وابستگی به واردات کاغذ را تشدید کرده است، از این جهت دولت در کارگروهی به ریاست آقای مخبر، معاون اول رئیس‌جمهوری، تدابیر لازم در راستای چاپ کتاب درسی باکیفیت و ارزان‌قیمت از تولید کاغذ داخلی را در دستور کار قرار داد.
تولید کاغذ داخلی و 45میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی
امید نیک‌نژاد، مدیرعامل چوب و کاغذ مازندران به همشهری می‌گوید: در ابتدای سال1401 جلسات متعددی با وزارت آموزش و پرورش برگزار کردیم و بعد از ارسال یک نمونه کاغذ برای دوستان مسئول و چاپ، یک نمونه کتاب درسی ارسال شد و بعد از تأیید و کارشناسی کیفیت، برای نخستین‌بار بعد از انقلاب قراردادی با حجم 30هزار تن بین کارخانه چوب و کاغذ مازندران و آموزش و پرورش در راستای تأمین کاغذ کتاب‌های درسی دانش‌آموزان کشور منعقد شد. این رقم معادل 70درصد از کل نیاز چاپ کتاب‌های درسی کشور است و بالاترین رقمی است که بعد از انقلاب، آموزش و پرورش از کاغذ ایرانی به‌جای کاغذ خارجی در چاپ کتاب‌های درسی استفاده کرده است. در سال‌جاری و با توجه به بالا بودن کیفیت کاغذ تولید شده و همچنین برنامه و سرمایه‌گذاری دولت روی تولید کاغذ داخلی، ضمن جلسات متعدد کارگروه کاغذ تصمیم بر این شد که آموزش و پرورش صد‌درصد نیازش را از کاغذ داخلی تأمین کند. وی در توضیح این مطلب افزود: سال قبل 30هزار تن کاغذ در کشور به‌طور کامل در کارخانه صنایع چوب و کاغذ مازندران تولید شد، ولی خوشبختانه در سال‌جاری 2کارخانه کاغذ پارس و دیبای شوشترهم قرار است بخشی از این بار تولید را بر دوش داشته باشند. در ادامه این هم‌افزایی قرار است 40هزار تن کاغذ مورد نیاز برای چاپ صد‌درصدی کتاب‌های درسی در اختیار آموزش و پرورش قرار داده شود و این اتفاق مبارکی است؛ از این جهت که برای واردات هر‌کیلو کاغذ خارجی 1.1 تا 1.2دلار بسته به نوع کاغذ، رقمی معادل 45میلیون دلار ارز از کشور خارج می‌شود؛ آن هم برای تهیه کتاب‌هایی که مدت مصرف‌شان حدود 9ماه تا یک سال است و بعد از آن دور ریخته خواهند شد. به این‌ترتیب با تولید کاغذ داخلی، رقمی معادل 45میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی داشته‌ایم.
