زور بارندگی به خشکسالی نرسید

روایت آمارها از وضعیت بارندگی و ذخایر آب در سدهای کشور این است که خشکسا‌لی همچنان ادامه دارد و باید به همزیستی مسالمت‌آمیز با کم‌آبی ادامه داد.
به گزارش همشهری، آخرین آمارهای وزارت نیرو نشان می‌دهد از ابتدای سال آبی 1402–1401 تاکنون (اول مهر 1401 تا شامگاه 18شهریور1402) میانگین ارتفاع ریزش‌های جوی کشور به 210.3میلی‌متر رسیده که این میزان نسبت به‌مدت مشابه در سال قبل 4درصد بیشتر است؛ اما همچنان در قیاس با میانگین دوره‌های مشابه بلندمدت، 15درصد کاهش نشان می‌دهد. در حقیقت، باوجود بهبود 4درصدی بارندگی در سال آبی جاری، همچنان میانگین بارش‌های کشور از میانگین بارش‌های 54سال اخیر کمتر است و همین مسئله، تداوم کم‌بارشی و استمرار خشکسالی را تأیید می‌کند. در این میان، گرچه با سیاست‌های حوزه مدیریت آب، ذخیره سدها بهبود پیدا کرده اما همچنان شرایط به‌گونه‌ای است که باید مدیریت مصرف آب و اصلاح الگوی مصرف را جدی گرفت.

کارنامه بارندگی
براساس اطلاعات تجمیعی وزارت نیرو، متوسط بارندگی سالانه در ایران در 54سال اخیر حدود 250میلی‌متر است و با فرض وضعیت نرمال بارش در دو هفته آتی، پرونده سال آبی جاری با کاهش 15درصدی نسبت به میانگین 54ساله بسته خواهد شد. البته، بررسی وضعیت بارش‌ها به تفکیک استان‌های 31گانه حاکی از این است که باوجود کاهش 15درصدی بارش در مقایسه با بلندمدت، برخی استان‌ها شرایط بسیار وخیم‌تری را تجربه کرده‌اند و در مقابل استان‌هایی نیز با بهبود بارندگی مواجه بوده‌اند. در سال آبی جاری، بیشترین افت بارش نسبت به دوره بلندمدت مربوط به استان خراسان رضوی بوده که بارش‌های آن 46درصد کمتر بوده و در مقابل استان ایلام با افزایش 27درصدی بارندگی نسبت به میانگین 54ساله، بهترین شرایط را ازنظر تغییرات بارشی تجربه کرده است. براساس آمارهای بارندگی در سال آبی 1402-1401 فقط 9استان کشور شاهد رشد بارندگی نسبت به میانگین بلندمدت بوده‌اند. از میان استان‌های دارای بارندگی بهتر، استان‌های ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، خوزستان و چهارمحال و بختیاری رشد دو رقمی بارش‌ها نسبت به میانگین 54ساله را تجربه کرده‌اند و در مقابل استان‌های خراسان‌رضوی، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، قزوین و تهران شاهد بیشترین میزان کاهش بارندگی بوده‌اند.

تراز آبی سدها
گرچه آمارهای بارندگی چندان مساعد نیست و میانگین بارش‌ها در سال آبی جاری فقط 4درصد بهبود پیدا کرده است‌ اما در حوزه ذخیره آبی سدها، وضعیت مساعدتر بوده و با حجم آب موجود در مخازن سدها 14درصد افزایش یافته است. این اتفاق، از یک‌سو ناشی از افزایش قابل‌توجه ورودی آب به سدها به‌واسطه رشد بارش در ارتفاعات مشرف بوده و از سوی دیگر به‌دلیل مدیریت انقباضی در رهاسازی آب از مخازن به‌خصوص برای مصارف کشاورزی، موجودی آب در سدها بیشتر شده است. براساس آمارهای وزارت نیرو، میزان ورودی آب به مخازن سدهای کشور از ابتدای سال آبی تاکنون معادل ۳۸میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب بوده که در قیاس با سال گذشته ۲۷درصد افزایش نشان می‌دهد. در مقابل، میزان کل خروجی آب از مخازن سدهای کشور در این بازه زمانی 35میلیارد و 180میلیون مترمکعب نسبت به‌مدت مشابه سال قبل ۱۸درصد افزایش داشته که 9واحد درصد کمتر از ورودی آب است. برآیند این اتفاق، رشد 14درصدی موجودی آب در مخازن سدها و بهبود پرشدگی آنها بوده است به‌گونه‌ای که در شرایط فعلی، باوجود 22میلیاردو620میلیون مترمکعب آب در سدها، 46درصد ظرفیت مخازن سدها پر و 54درصد مخازن خالی است.