خیرات خواهرانه
تاریخچه مسجد سیدناصرالدین که توسط منیرالسلطنه، یکی از زنان ناصرالدین‌شاه، بنا شد با یک تکیه و مدرسه علمیه قدیمی گره خورده؛ همچنان که اکنون شبستان مسجد نیز با صحن امامزاده در هم تنیده است. اگرچه ورودی آستان امامزاده به خیابان خیام باز می‌شود و در ورودی مسجد از کوچه مجاور آن یعنی کوچه شادلو، اما از صحن امامزاده نیز می‌توان به شبستان مسجد رسید و بالعکس. در جست‌وجوی تاریخچه این مسجد، به تکیه‌ای واقع در محله ملک‌آباد سابق می‌رسیم؛ تکیه سیدناصرالدین که قدمت آن به‌گفته مسئولان آستان امامزاده، به دوران زندیه می‌رسید و درست در محل فعلی مسجد امامزاده سیدناصرالدین قرار داشت. متولی امامزاده می‌گوید: «مجموعه آستان مقدس امامزاده ناصرالدین شامل 3بخش بوده است. نخست؛ مدرسه منیرالسلطنه یا مدرسه ناصریه. دوم؛ بقعه متبرکه امامزاده سیدناصرالدین که از نوادگان امام محمدباقر(ع) بود و حدود هزار سال قدمت دارد و سوم؛ مسجد امامزاده سیدناصرالدین. بنابراین مدرسه و مسجد، گرد امامزاده بنا شده‌اند.»
منیرالسلطنه در سال 1272شمسی تکیه سیدناصرالدین را بازسازی و به مسجد تبدیل کرد. او در همان سال، بنای امامزاده را مرمت کرد و مدرسه علمیه‌ای در جوار امامزاده ساخت. نصرالله حدادی، تهران‌شناس نیز می‌گوید: «وقتی مسیر توسعه شهر به خیابان جلیل‌آباد یا خیابان خیام کنونی رسید، قسمت اعظم بنای مدرسه علمیه از بین رفت و تنها 8حجره از آن در شرق خیابان جلیل‌آباد باقی ماند. پس از توسعه خیابان جلیل‌آباد، کلاس درس مدرسه در بخش شرقی خیابان خیام کنونی به زغال‌فروشی تبدیل شد و در اختیار شخصی به نام حاج‌کریم آقا‌زغالی قرار گرفت. این بخش از مدرسه علمیه منیرالسلطنه، سپس توسط متولی موقوفات او واگذار شد و اکنون سال‌هاست که به سفره‌خانه سنتی تغییر کاربری داده است.»
در جست‌وجوی پیشینه مسجد ناصرالدین به «محمد ابراهیم خان معمارباشی» می‌رسیم؛ برادر منیرالسلطنه و به‌عبارتی دایی کامران میرزا نایب‌السلطنه. از آنجا که محمد ابراهیم‌خان معمارباشی فرزندی نداشت، اموال او پس از فوت به خواهرش منیرالسلطنه رسید. منیرالسلطنه به‌دلیل عشق و علاقه‌ای که به برادرش داشت، اموال و دارایی او را وقف خدمات عام‌المنفعه کرد که ساخت مدرسه علمیه منیرالسلطنه، مرمت بقعه امامزاده و تبدیل تکیه سیدناصرالدین به مسجد، ازجمله اقدامات اوست. منیرالسلطنه که 200مغازه در بازار تهران را وقف مسجد و مدرسه علمیه کرد، در ایام محرم به طلاب مدرسه بشقاب شیرینی و در ایام زمستان خاک زغال می‌داد. مسجد امامزاده سیدناصرالدین سال 1350شمسی در حال تخریب بود، اما شخصی به نام حاج اکبر معمار که تولیت امامزاده را برعهده داشت، با کمک خیران محله مسجد را بازسازی کرد و دیواری دور حیاط مسجد کشید. کاشی‌های این مسجد تاریخی که هنر دست استاد محمدتقی صادقی کاشانی است و با خط خوش علی‌میرزا مهدی شیرازی تلفیق شده، یادگار ساخت مسجد در دوران منیرالسلطنه است.
در همینه زمینه :