طلوع جدید ایران در فضا

محمد کرباسی- روزنامه‌نگار

ماهواره جدید ایران به نام طلوع ۳ پس از گذراندن آخرین آزمایش‌ها روز گذشته تحویل سازمان فضایی ایران شد تا برنامه پیشرفت فضایی کشور یک قدم دیگر بردارد.نمونه پروازی این ماهواره در بهمن‌ماه سال گذشته در مراسم روز فناوری فضایی با حضور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات رونمایی شد و پس از انجام موفق آزمون‌های مختلف و اتمام فرایند تحویل‌گیری در برنامه پرتاب قرار گرفته و طبق برنامه‌ریزی مشخصی پرتاب خواهد شد.این ماهواره با دقت تصویربرداری 5متر تک‌طیفی و 10متر رنگی، دارای وزنی بیش از 100کیلوگرم است که با تکیه بر توان داخلی و توسط متخصصان کشورمان طراحی و ساخته شده است.ماهواره طلوع ۳ که در مدار لئو قرار خواهد گرفت می‌تواند تصاویر مورد نیاز را برای کاربردهای متنوع در حوزه‌های کشاورزی، منابع آبی، مدیریت مخاطرات طبیعی و ... به سازمان فضایی ایران ارسال کند.پرتاب ماهواره طلوع ۳ یکی از مهم‌ترین برنامه‌های فضایی ایران پس از پرتاب موفق ماهواره خیام به ‌حساب می‌آید.

برنامه فشرده تا پایان ۱۴۰۲
حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران در گفت‌وگو با همشهری درباره ماهواره طلوع ۳ می‌گوید: ماهواره طلوع 3 یک ماهواره سنجشی است که توسط صنایع الکترونیک ایران (صاایران) ساخته شده است. کلاس بعدی، طلوع 4 است که دقت بالاتری دارد و می‌تواند تصاویری با حدود دقت 4 متر را فراهم کند و طراحی آن در حال انجام است. قرارداد ساخت این ماهواره با مجموعه صاایران بسته می‌شود تا بتوانیم منظومه‌ای از ماهواره‌های سنجشی در کلاس‌ها و دقت‌های مختلف داشته باشیم. درنظر داشته باشید که این ماهواره‌ها در کنار ماهواره خیام قرار می‌گیرند و می‌توانند خدمات بسیار ارزشمندی را در حوزه سنجش از دور به کشور ارائه کنند.

مجموعه‌ای از ماهواره‌ها
خیلی‌ها این سؤال را می‌پرسند که چرا باید ماهواره‌های مختلف داشته باشیم. رئیس سازمان فضایی در این رابطه می‌گوید: ماهواره‌های سنجشی دقیق به تنهایی معمولا استفاده نمی‌شود. ماهواره‌ها زمان بازدید مجدد دارند؛ یعنی نمی‌شود از یک نقطه در هر زمانی که می‌خواهیم تصویربرداری کنیم. بنابراین برای تصویربرداری از یک نقطه باید چند روز منتظر بمانیم تا ماهواره به آن نقطه خاص برسد و تصویربرداری کند. لذا این ماهواره‌ها معمولا به‌صورت منظومه‌ای استفاده می‌شوند. نکته دیگر اینکه معمولا برای پایش سطح زمین توسط ماهواره‌ها، به قدرت تفکیک‌های متفاوت و رزولوشن‌های مختلف نیاز داریم که هر کدام کاربردها و ویژگی‌های خود را دارند. از این داده‌ها، کنار هم اطلاعاتی استخراج می‌شود که می‌تواند خیلی سریع در زمان کوتاهی ما را به هدف و اطلاعات مورد نظر آن نقطه برساند. این تلفیق داده یک کار روتین و تخصصی در صنعت فضایی است.

خیز ایران برای تبدیل شدن به قطب فضایی منطقه
عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات چندی پیش از‌خیز ایران برای تبدیل شدن به قطب فضایی منطقه خبر داده بود. برنامه‌ اعلام شده این است که جمهوری اسلامی ایران تا پایان دولت سیزدهم به صادرکننده خدمات فضایی در منطقه تبدیل شود.زارع‌پور با تأکید بر اینکه نگاه دولت سیزدهم به صنعت فضایی یک نگاه راهبردی، فرصت‌ساز و اقتدارآفرین است، گفت: صنعت فضایی تنها یک صنعت با نگاه اقتصادی نیست بلکه یک صنعت اقتدارآفرین است؛ چون فناوری‌های این حوزه در جهان دارای پیچیده‌ترین استانداردهاست و بر همین اساس بومی‌سازی فناوری فضایی کار بسیار سختی است.وزیر ارتباطات تأکید دارد: اینکه ما توانسته‌ایم در این عرصه بدرخشیم و جزو 10کشور برتر جهان با چرخه کامل فضایی _ از طراحی و ساخت ماهواره و پرتاب و بر مدار قرار دادن آن تا بهره‌برداری از داده‌های فضایی_ باشیم، افتخاری است که ریشه در نگاه راهبردی ‌به این صنعت در کشور دارد.

پیشرفت با چرخه کامل فضایی
کشورهای معدودی هستند که چرخه کامل فضایی ازجمله پرتاب ماهواره را در اختیار دارند. چندی پیش مقام‌های وزارت دفاع اعلام کرده‌اند نسل بهینه شده موشک ماهواره‌بر سیمرغ توانسته با سرعت ۷۳۵۰متر بر ثانیه 3محموله تحقیقاتی را به‌صورت همزمان به ارتفاع ۴۷۰کیلومتری زمین برساند.این ماهواره‌بر طی یک بازه زمانی حدودا 12ساله توانست به این موفقیت دست یابد. در بهمن‌ماه 1388و همزمان با روز ملی فناوری فضایی، این ماهواره‌بر چند مرحله‌ای که به وسیله سازمان هوافضای وزارت دفاع ساخته شده بود، برای نخستین بار رونمایی شد. با این حال، سیمرغ در روز آخر فروردین‌ماه 1395یعنی زمانی به پرواز درآمد که برای یک پرواز تحقیقاتی زیرمداری آماده شده بود. حالا نسل جدید سیمرغ، طی این سال‌ها نقاط ضعف خود را برطرف کرده و درنهایت پس از 4پرتاب که تنها یکی از آنها با موفقیت همراه بود، پنجمین پرتاب موفقیت‌آمیز خود را تجربه کرد.