نخستین سلام پس از 18سال

مهتاب خسروشاهی

حتما برای یک‌بار هم که شده از ناتوانی ترسیده‌ایم؛ از اینکه نتوانیم راه برویم، حرف بزنیم یا جهان را ببینیم. اما علم و پیشرفت آن می‌تواند به ترس‌های ما غلبه کند و در صورت بروز نقص و آسیب‌های جسمی باز هم بتوانیم با جهان مرتبط باشیم.
هفته گذشته، برای نخستین بار در جهان، زنی که پس از سکته مغزی، فلج شده بود و به‌مدت 18سال در سکوت کامل به‌سر می‌برد، توانست نخستین کلمه‌های خود را بیان و جمله‌های خود را هرچند با صدای عجیب و خاص، ادا کند. این زن که در سن 30سالگی دچار این عارضه شده، اکنون در 48سالگی با کمک فناوری پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا در آمریکا به حرف آمده است؛ مثل یک معجزه.
پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا با قرار دادن مستطیلی نازک به اندازه یک تکه کاغذ با 253الکترود روی سر این زن، بخش گفتاری مغز او را به کامپیوتر مرتبط کردند. سپس با استفاده از هوش مصنوعی، ارتباط بین مغز و کامیپوتر (BCI) را برقرار کردند.
سیگنال‌های مغزی، «صحبت کننده» را رهگیری می کند و از طریق کابلی به بانکی از رایانه متصل می‌شود. رایانه‌ها سیگنال‌ها را با سرعت 80کلمه در دقیقه، به متن رمزگشایی شده تبدیل می‌کنند. اگرچه صدا به شکل اصطلاحا آواتار شنیده می‌شود. به‌گفته پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا در سانفرانسیسکوی ایالات متحده، این نخستین بار است که برای تصویر کردن گفتار یا تصویر چهره، سیگنال‌های مغز سنتز می‌شود.
به گفته دکتر ادوارد چنگ، رئیس بخش جراحی و مغز اعصاب دانشگاه کالیفرنیا (UCSF) و سرپرست این تیم پژوهشی، هدف نهایی بازیابی یک راه کامل و
تجسم یافته برای برقراری ارتباط است؛ راهی که به طبیعی‌ترین راه برای صحبت کردن با دیگران تبدیل شود. به‌مدت یک هفته، برای شناسایی صداها توسط رایانه، کلمه‌ها بارها و بارها برای دستگاه تکرار شد. برای مثال به‌مدت یک هفته، 1024کلمه بارها تکرار و اصوات آن توسط یارانه شناسایی شد. در این روش به جای آنکه هوش مصنوعی اصوات یک کلمه را به‌صورت کلی شناسایی کند، پژوهشگران روشی ابداع کردند که کلمه‌ها را از واج‌ها شناسایی می‌کند. برای مثال کلمه « Hello» انگلیسی، به‌صورت تفکیک شده یعنی به شکل AH، HH، Lو OW به شکل 4 واج دریافت و در ذهن رایانه ثبت می‌شود. به این ترتیب رایانه با فراگیری 39واج، برای رمزگشایی هر کلمه در زبان انگلیسی نیاز داشت. بنابراین دقت سیستم افزایش یافت و سرعت آن نیز  سه برابر شد. علاوه براینکه حالت‌های چهره فرد نیز روی رایانه، براساس کلمه‌های به‌کار رفته به‌ویژه غم و شادی را منعکس می‌کند.
این تیم درحال کار روی ساخت نسخه بی‌سیم دستگاه است تا امکان استفاده از آن راحت‌تر شده و نیاز به اتصال مستقیم به رایانه نباشد. درصورت تکمیل این پروژه انقلابی برای بیماران و آسیب‌دیدگان فلج‌ها می‌شود و این یافته برای آنهایی که دچار آسیب‌های جنگی شده‌اند نیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت.