انتخاب لباس فرم مدارس سلیقهای نیست
در اوایل دهه80 که دستورالعمل پوشش دانشآموزان به مدارس ابلاغ شد، قرار بود همه بچهها در مدرسه لباسی ساده، ارزان و هماهنگ بپوشند تا دانشآموز فقیر و غنی شبیه هم شوند و کودکان فارغ از غمِ نداری و به دور از فخرفروشی صاحبان ثروت و مکنت، به درس و مشق شان بپردازند. اگر چه این هدف تا حدود زیادی جامه عمل پوشید و الزام دانشآموزان به استفاده از لباس فرم، سبب شد تفاوت طبقاتی دانشآموزان در پوشش آنها مشخص نباشد، ولی این موضوع در طول زمان دستخوش مسائل تازهای شده و از سویی حکم منبع درآمدی قابل توجه برای تولیدیهای خاص را پیدا کرده و از سوی دیگر هزینه و مشکلاتی را به خانوادهها تحمیل کرده است. این مسائل هر سال در آستانه بازگشایی مدارس، حاشیههایی را بهوجود میآورد که مسئولان آموزش و پرورش را به واکنش وا می دارد تا چگونگی اجرای دستورالعمل را به خانوادهها و مسئولان مدارس یادآوری کنند. امسال نیز از سوی معاون دفتر انجمن اولیا و مربیان وزارت آموزش و پرورش، خبری با همین هدف منتشر شد اما بهنظر میرسد بخشی از این خبر سوء تفاهمها و اختلافات تازهای را برای خانوادهها بهوجود آورده و موضوع مناقشه آنها و مدیران مدارس شده است. در این خبر، حسین هراتی به این موضوع اشاره کرده که مدرسه هر سال نباید طرح و رنگ لباس فرم را تغییر دهد تا دانشآموزان بتوانند از لباسهای سالهای قبل خود استفاده کنند. او در ادامه گفته است: «الزام و اجباری برای تهیه لباس از تولیدی خاصی وجود ندارد و خانواده میتواند طرح و رنگ لباس را خودش تهیه کند.»
روپوش به تناسب بودجه خانوادهها
بهگفته معاون یکی از مدارس ابتدایی شهر تهران، تعدادی از خانوادهها این خبر را مورد استناد قرار داده و از مدارس انتظار دارند آنها را در انتخاب لباس فرم مدرسه فرزندشان مختار قرار دهند. او میگوید: «از زمان شروع ثبت نام دانشآموزان، نام و آدرس تولیدی تهیهکننده لباس بچهها را در اختیار خانوادهها قرار دادیم و تعداد زیادی از آنها با مراجعه به این تولیدی، لباس دانشآموز را سفارش دادهاند، ولی با انتشار این خبر تصور میکنند میتوانند لباسی جز لباس فرم مدرسه بپوشند و از صاحب تولیدی خواستهاند سفارش آنها را حاضر نکند و هزینه آنها را برگرداند. این مسائل مشکلات و کشمکشهایی را بهوجود آورده است.» مادر یکی از دانشآموزان این مدرسه میگوید: «این مدرسه هر سال با یک تولیدی خاص قرارداد دارد که لباس هایش گران است و پارچه و دوخت آن هم مناسب نیست. باید قیمت لباس را هم موقع سفارش نقد پرداخت کنیم. دخترم پارسال فقط یکماه روپوشش را پوشید و چون نخ کش و رنگ و رو رفته شده بود، مجبور شدم برایش یک روپوش دیگر از همان تولیدی بخرم.» او تصور میکند خانوادهها میتوانند به تناسب بودجه و سلیقه شخصی خود روپوش و لباس فرم فرزندشان را تهیه کنند.
شرایط خانوادهها را در نظر بگیرید
صحبتهای مدیرکل انجمن اولیا و مربیان وزارت آموزش و پرورش مطالب هراتی را کامل و سوءتفاهمهای بهوجود آمده را روشن میکند. شهلا باقری در گفتوگو با همشهری میگوید: «انتخاب طرح، رنگ و فرم روپوش دانشآموزان بر عهده شورای مدارس است و مدیران و خانوادهها موظف هستند از تصمیم این شورا تبعیت کنند و همه دانشآموزان لباس فرم تأیید شده توسط شورا را استفاده کنند.» او امکان استفاده از پوششهای سلیقهای در مدارس را رد میکند و میگوید: «دانشآموزان همه مدارس دخترانه و پسرانه ملزم به استفاده از لباس فرم مدارس هستند.» باقری تذکر میدهد: «برای اینکه از نظر اقتصادی فشار کمتری به خانوادهها وارد شود و اولیا برای پرداخت هزینه لباس فرم به زحمت نیفتند، به مدارس ابلاغ کردهایم که خانوادهها را برای خرید از یک تولیدی خاص اجبار نکنند و اگر خانواده میتواند همان لباس را با قیمت پایینتری تهیه کند، مانعی برای این کار وجود نداشته باشد.» او درباره تغییر فرم و رنگ روپوش پایههای مختلف مدارس توضیح میدهد: «شوراهای مدارس باید به شرایط اقتصادی خانوادهها توجه داشته باشند و لباس فرم مدرسه را متناسب با بودجه اولیا طراحی کنند.»
مدارس دخترانه قانونمندترند
پدران و مادران امروز حتما سالهای دهه70 را به یاد دارند که دختران با روپوش و مقنعه مشکی به مدرسه میرفتند، اما در مدارس پسرانه هر قدر در مورد کوتاهی موهایشان سختگیری وجود داشت، برای پوشیدن یا نپوشیدن لباس فرم آزاد و مختار بودند. اگر چه براساس قوانین آموزش و پرورش کشور همه مدارس دخترانه و پسرانه به اجرای دستورالعمل استفاده از لباس فرم ملزم هستند، اما هنوز هم در مدارس پسرانه به اندازه مدارس دخترانه برای پوشیدن لباس فرم مدارس الزام و اجبار وجود ندارد. مصداق این موضوع را در مورد تعدادی از پسران دانشآموز مدارس شمال شهر و بهویژه دانشآموزان مدارس غیرانتفاعی میتوان دید که اگر چه در تهیه روپوش و خیر و برکت رساندن به تولیدکننده خوش اقبال طرف قرارداد مدرسه چند و چون نمیکنند و لباس فرم را خریداری میکنند، ولی در طول سال ممکن است آن لباس فقط در مراسم و برنامههایی که از دانشآموزان عکاسی میکنند یا زمان بازدیدهای رسمی، بر تن دانشآموز دیده شود؛ البته در مورد دانشآموزان دختر این سهلگیریها به چشم نمیخورد و در اغلب قریب به اتفاق مدارس قانون استفاده از لباس فرم کاملا اجرا میشود.