پزشکان نیاز به یاری دارند

سحر جعفریان-روزنامه‌نگار

اشتغال بانوان در محیط های بیرون از خانه، پدیده نوظهوری نیست. اعتبارِ تاریخِ بلند این پدیده، وفاداری بانوان به حفظ نقش‌های سنتی خود در کانون خانواده و نیز فعالیت در بخش‌هایی از مشاغل سنتی مانند دامداری و کشاورزی است. با گذشت زمان و توسعه علوم ازجمله بهداشت و درمان، بر تعداد بانوان پزشک افزوده شد. بانوان پزشکی که اغلب همسر و مادر بوده‌اند و همچنان هم هستند. به دوش کشیدن این دو رسالت بزرگ و سخت، نیاز به توجه ویژه ای از سوی مسئولان دارد تا نه بنیان خانواده این مادران پزشک سست شود و نه قصوری ناخواسته در رسالت آنها پدید‌ آید. نفیسه برهانی، متخصص اطفال و فعال حوزه حقوق بانوان پزشک می‌گوید: «حقوق مادران پزشک در قانون کار نادیده گرفته شده است. از تبعیض جنسیتی دوران کارآموزی یا همان اینترنی و شیفت‌های بی‌مزد شروع می‌کنیم. کارآموزان خانم بیشتر از کارآموزان آقا خدمت می‌کنند اما بدون مزد یا با مزد حداقلی.این دوران برای بانوان با کار فراوان و آموزش تجربی کم همراه است. بعد از آن نوبت  دوران طرح عمومی، شیفت‌های اورژانس و ویزیت‌های طولانی است که در آن نیز خبری از حمایت بانوان پزشک نیست. در دوره رزیدنتی نیز باز هم حقوق بانوان پزشک به شایستگی رعایت نمی‌شود. حالا بگذریم از تلاش 2ساله برای تصویب قانون تعلق کف حقوق برای رزیدنت.
 یک رزیدنت خانم با این شرایط دشوار کاری را فرض کنید که خودش مادر یک خانواده است، همسری است که باید اساس زندگی شخصی خود را حفظ کند و نیز از مادرانه‌های خود برای فرزند یا فرزندانش هیچ کم نگذارد. این خانم رزیدنت چگونه با 12شیفت 36ساعته (بدون دریافت دستمزد که لااقل بتواند کسی را برای جبران وظایف از دست رفته‌اش به‌کار و کمک گیرد؛ مثلا پرستاری برای فرزندش استخدام کند و یا از خدمات امور خانه استفاده کند) گاهی حتی بیشتر می‌تواند به یکی از وظایف مهم دیگرش عمل کند؟» برهانی ادامه می‌دهد: «نادیده گرفتن حقوق بانوان و مادران پزشک در دوران طرح تخصص نیز به قوت خود باقی‌ است. یکی از دشواری های این دوران، تغییر ناگهانی محل خدمت پزشک، آن هم بدون توجه به محل سکونت او است. درصورتی که این می‌توانست جزو حقوق حداقلی بانوان پزشک باشد. اینکه تعداد پزشک و متخصص کم است یا هر دلیل دیگر، نباید باعث ظلم در حق بانوانی بود که با تمام قدرت سعی در حفظ خانواده و شغل خود دارند. در این دوره، هنوز هم خبری از حقوق و کارانه متناسب با میزان تحصیلات و مسئولیت افراد نیست. این دوران به عقیده من مهم‌ترین دورانی ا‌ست که عامل ناامیدی در بانوان پزشک رخ می‌دهد. ناامیدی‌ای که به ضرر او و البته جامعه خواهد بود.» او همچنین اشاره‌ای نیز به تقابل قانون جوانی جمعیت و برخی مواد قانون کار به‌ویژه در نظام پزشکی دارد: «از ماده 27 و 17 قانون جوانی جمعیت برایتان بگویم که در هر یک، الزام حمایت از مادران شاغل از تعداد روزهای مرخصی گرفته تا پرداخت حقوق در ایام مرخصی زایمان وجود دارد. اما در عمل کدام سازمان و ارگان پایبند آن است؟ در بندهای دیگر همین ماده17 موضوع عدم‌اجازه کارفرما به اجبار کارمند به رعایت شیفت شب تا 2سالگی فرزند مطرح شده که آن نیز فقط روی کاغذ است. بعد برویم سراغ قانون کاهش ساعت کار بانوان شاغل دارای شرایط خاص مصوب سال1395 که می‌گوید: مادر دارای فرزند زیر 6سال و یا معلول، ساعت کاری محدودی دارد که باز هم مادران پزشک از آن بی‌نصیب هستند. چون نیروی کار در این حوزه کم است.»