‌انگیزه قاچاق فیلم‌ها

انتشار نسخه قاچاق فیلم «تفریق» ساخته مانی حقیقی و با بازی نوید محمدزاده و ترانه علیدوستی بار دیگر این سؤال را پیش می‌کشد که چطور نسخه غیرمجاز فیلم‌هایی مثل «برادران لیلا» ساخته سعید روستایی و «جنگ جهانی سوم» ساخته هومن سیدی و همین «تفریق» منتشر می‌شود؟ سابقه قاچاق فیلم‌ها به دهه1370 برمی‌گردد که برای مثال نسخه قاچاق «آدم‌برفی» داوود میرباقری روی نوارهای VHS دست به‌دست می‌شد. در دهه1380، نوار ویدئو جای خود را به CD داد و نسخه پرده‌ای بد و بی‌کیفیت فیلم‌هایی که در اکران مورد استقبال قرار می‌گرفتند، در بساطی‌های کنار خیابان به فروش می‌رسید. برای مثال، قسمت اول «اخراجی‌ها»ی مسعود ده‌نمکی در نوروز1386 یکی‌‌ دوماهی روی پرده بود و داشت خوب می‌فروخت که نسخه قاچاق فیلم منتشر شد و به گیشه فیلم لطمه زد.
با تجهیز سینماها به امکانات فنی جدید نمایش فیلم و برخوردهای گاه و بی‌گاه مسئولان با مسببان قاچاق فیلم‌ها برای مدتی بساط قاچاق جمع شد‌ اما از سال‌های گذشته، نسخه غیرمجاز فیلم‌هایی که در جشنواره‌های خارج از ایران نمایش داده شده‌اند و البته از اکران در داخل کشور ناامید بوده‌اند، روی نت منتشر می‌شود. در سال‌های دور قاچاق فیلم‌ها برای کسانی که در این کار دست داشتند سودآور بود‌ اما در سال‌های اخیر این کار برای کسی انتفاع مالی ندارد. به‌طور معمول، فیلمی که با سرمایه بخش خصوصی ساخته شده، برای اینکه به سوددهی برسد باید اکران شود و در گیشه فروش کند، اما وقتی فیلمی به گیشه نرسیده و نسخه قاچاقش درمی‌آید چه ‌کسی سود می‌برد؟ طبیعتا منبع انتشار فیلم به نسخه باکیفیت فیلم دسترسی داشته و علاقه‌مند بوده که این فیلم به هر طریقی در ایران دیده شود، حتی اگر انتفاع مالی نداشته باشد. ناامیدی از اکران در داخل کشور می‌تواند یکی از انگیزه‌های انتشار نسخه قاچاق فیلم باشد. از طرف دیگر نباید فراموش کرد که انتشار نسخه قاچاق فیلم‌ها در همه دنیا امری رایج است. همین حالا 2فیلم «باربی» گرتا گرویگ و «اپنهایمر» کریستفر نولان که در یک‌ماه گذشته اکران جهانی را تحت‌تأثیر خود قرار داده‌اند و هنوز اکرانشان به پایان نرسیده، نسخه‌های قاچاق‌شان در ایران به رویت خیلی‌ها رسیده است. زمانی کلینت ایستوود گفته بود همزمان با اکران یکی از فیلم‌هایش در آمریکا، به شرق آسیا ‌ سفر کرده و دیده بود نسخه قاچاق فیلمش در ازای مبلغی بسیار ناچیز روی لوح فشرده به فروش می‌رسد. قاچاق فیلم‌ها مسئله‌ای جهانی با هدف کسب سود است و فقط به‌نظر می‌رسد این موضوع در ایران به جز اهداف مالی، انگیزه‌های دیگری هم دارد.‌