45میلیارد مترمکعب؛ برداشت سالانه آب از چاه‌های ایران

ادامه خشکسالی و کاهش بارش‌ها در کشور، مصرف آب‌های سطحی و سفره‌های آب زیرزمینی را به بالاترین حد خود رسانده است. این موضوع علاوه بر مشکلاتی که برای تامین آب آشامیدنی ایجاد می‌کند، تقریبا همه دشت‌های کشور را درگیر فرونشست کرده‌ و بیش از 9500شهر و روستا را در معرض خطر قرار داده است. طبق تحقیقات انجام شده، از 609دشت ایران، ۶۰۲دشت در معرض فرونشست هستند و 410دشت ممنوعه هم در وضعیت بحرانی به ‌سر می‌برند. ضمن اینکه در برخی از دشت‌های ایران، شرایط از فرونشست عبور کرده و زمین وارد مرحله بحرانی ایجاد فروچاله‌ها شده‌ است. میانگین فرونشست زمین در ایران 30سانتی‌متر در سال است که این مقدار، کشور ما را به‌عنوان چهارمین کشور درگیر با پدیده فرونشست در جهان معرفی می‌کند. همه این آمارها نشان از شرایط وخیم آبی کشور دارد. به‌همین‌خاطر، اصلاح شبکه‌های انتقال آب و روش‌های آبیاری، اجرای طرح‌های آبخیزداری، مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز و کنترل برداشت آب از چاه‌های مجاز باید مورد توجه قرار بگیرد تا ضمن جلوگیری از رقم خوردن فاجعه آبی در کشور، پدیده بحرانی فرونشست زمین در دشت‌ها هم، کنترل شود.

اجرای هزاران پروژه آبخیزداری با هزینه ساخت یک سد
علی بیت‌اللهی- رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه ‌و شهرسازی: کاهش سطح آبخوان‌ها، بیشترین نقش را در تشدید فرونشست دارد. در سال‌های گذشته کشت محصولات آب‌بر در مناطق خشک و کم‌آب مانند اصفهان، کرمان و فارس آسیب جدی به منابع آبی کشور وارد کرده است. به‌عنوان مثال، کشت برنج و هندوانه در کشور ما دیده می‌شود که محصولاتی بسیار آب‌بر هستند؛ هر کیلو هندوانه‌ که بخش زیادی از آن به‌منظور صادرات کشت می‌شود، 500لیتر آب مصرف می‌کند. در حالیکه با توجه به هزینه زیادی که این محصول بر منابع آبی کشور وارد می‌کند، اگر آب شور را از عمق زمین استحصال، شیرین و صادر کنیم، باز هم از کشت هندوانه به صرفه‌تر است. وزارت کشاورزی باید الگوی کشت محصولات کم‌ آب‌بر را مطابق با شرایط اقلیمی در مناطق مختلف کشور تعریف کند و روش‌های نوین آبیاری را به‌جای استفاده از روش‌های منسوخ شده مانند آبیاری غرق آبی در کشور الزامی کند. این اقدامات در کشور ما نیز با هزینه‌های بسیار کم قابل انجام است.

فرونشست در ایران؛ 15برابر استاندارد اتحادیه اروپا
علیرضا شهیدی- رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور: در حال حاضر از 609دشت کشور بالغ بر 410دشت در منطقه بحرانی فرونشست قرار دارند. در اتحادیه اروپا میزان فرونشست 4میلی‌متر در سال به عنوان «نُرم بحرانی» فرونشست شناخته می‌شود؛ این در حالی است که میانگین فرونشست در کشور ما 6سانتیمتر در سال است. عده‌ای از کارشناسان شرایط آبی کشور را با عنوان «ورشکستگی‌آبی» بیان می‌کنند اما معتقدم که هنوز به آن مرحله نرسیده‌ایم؛ ورشکستگی آبی زمانی است که دیگر راه بازگشتی نباشد اما اگر ما در سیاست‌های قبلی تجدیدنظر و در سیاستگذاری‌های جدید تغییری ایجاد کنیم که درمجموع مصارف‌مان تنها 15 تا 20درصد صرفه جویی داشته باشیم، می‌توانیم بحران آب کشور و به‌دنبال آن معضل فرونشست را حل کنیم.