فقط 10هزار هکتار از تالاب هورالعظیم آب دارد

اسدالله افلاکی/ دبیر گروه زیست‌بوم:

سه چهارم از عرصه‌های 700هزار هکتاری تالاب هورالعظیم در خاک ایران، خشک و به کانون خیزش گردوخاک تبدیل شده است. بهروز بهروزی‌راد، استاد محیط‌زیست دانشگاه آزاد اسلامی اهواز با بیان این مطلب به همشهری، گفت: هم‌اکنون کمتر از 10هزار هکتار از عرصه‌های بخش جنوبی این تالاب آب دارد. این آب ناشی از زه آب‌های مزارع کشاورزی است که به بخش جنوبی تالاب هدایت شده اما آبدار بودن این بخش به‌معنای احیای تالاب نیست چون این اراضی از شرایط زیستی مناسب برخوردار نیست و هیچ گیاهی در این اراضی رشد نمی‌کند.

 وی با اعلام اینکه از هورالعظیم چیزی به‌عنوان تالاب باقی نمانده است، افزود: زمانی که رئیس پیشین سازمان حفاظت محیط‌زیست اعلام کرد که هورالعظیم احیا شده با مدیرکل وقت محیط‌زیست خوزستان از تالاب بازدید کردیم و این بازدید نشان داد که هورالعظیم همچنان در وضعیت بحرانی به‌سر می‌برد و فقط در بخش جنوبی تالاب زه‌آب‌های مزارع کشاورزی را به تالاب هدایت کرده بودند و بعد هم اعلام کردند تالاب احیا شده است درحالی‌که حتی یک پرنده هم در آنجا وجود نداشت.

این استاد محیط‌زیست تأکید کرد: هورالعظیم سال‌هاست که نه از نظر بستر، نه از نظر زمین و نه از نظر اکولوژیکی وجود ندارد. اگر در دی و بهمن هم تعدادی پرنده در برکه‌های آب ناشی از زه آب‌های کشاورزی وارد شده به بخش جنوبی تالاب فرود می‌آیند نباید تصور شود که این تالاب احیا شده است.

بهروزی‌راد که سال‌هاست براساس مطالعات میدانی اوضاع تالاب‌های استان خوزستان را رصد می‌کند، درباره تأثیرات خشک شدن هورالعظیم بر زندگی مردم گفت: بخش‌های خشک شده این تالاب و نیز دشت‌های خوزستان مدت‌هاست که به کانون‌های خیزش گرد وخاک تبدیل شده است. اینکه گفته می‌شود گردوخاک خوزستان از عراق می‌آید باید پرسید مگر سرعت باد چقدر است که به‌محض وزش باد گردوخاک آسمان خوزستان را فرا‌می‌گیرد؟ بدیهی است که این گردوخاک منشأ داخلی دارد و منشأ خارجی به این گردوخاک کمک می‌کند. استاد محیط‌زیست دانشگاه آزاد اهواز درباره پیامدهای ناگوار خشک شدن هورالعظیم هم یادآور شد: با خشک شدن این تالاب، 90درصد صیادان شغل خود را از دست داده‌اند و صنایع‌دستی و گاومیش داری متکی بر این تالاب هم نابود شده است. در این میان، بخش‌هایی از اراضی تالاب را به کشاورزان واگذار کرده‌اند که در آن کشت می‌کنند و بخش‌هایی از این اراضی زیرکشت برنج است.

تلاش مسئولان عراقی و ایرانی برای احیای هورالعظیم

همزمان با این گفته‌ها روابط عمومی اداره کل حفاظت محیط‌زیست خوزستان اعلام کرد: در جلسه پایانی همکاری برای حفاظت وتوسعه پایدار تالاب‌های بین‌النهرین که در آن هیأت 5نفره از کشور عراق، نماینده سازمان ملل در رامسر سایت و کارشناسانی از سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها حضور داشتند، احمدرضا لاهیجان‌زاده، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خوزستان به اقداماتی که در زمان رژیم صدام در حوزه تخریب تالاب‌ها انجام شده بود، اشاره کرد و گفت: اقدامات انجام شده در این دوران باعث نابودی تالاب‌ها شد.

وی درخصوص بازدیدهای اخیر از تالاب‌های جنوبی و مرکزی کشور عراق خاطرنشان کرد: اقدامات خوبی از سوی دولت جدید عراق برای احیای تالاب‌ها صورت گرفته که ازآن جمله اختصاص بخش عظیمی از آب رودخانه فرات به تالاب‌های مرکزی هورالعظیم بوده است.

لاهیجان‌زاده با اشاره به نحوه زندگی مردم در این مناطق و وابستگی آنها به دام خصوصاً گاومیش گفت: این توان دامی موجود در منطقه می‌تواند منطقه را به قطب مهم اقتصادی در تولید دام تبدیل کند.

 سمیرا الشعیب، مسئول احیای تالاب‌های کشور عراق هم درخصوص برنامه همکاری برای حفاظت و توسعه پایدار تالاب‌های بین‌المللی ضمن ابراز خرسندی از سفر به ایران و بازدید از تالاب‌های هورالعظیم و شادگان گفت: اقدامات خوبی از سوی دولت ایران برای احیای تالاب‌ها صورت گرفته و امیدواریم بتوانیم با اجرای برنامه‌های مشترک و بهره‌گیری از تجارب ایران برای بهبود وضعیت تالاب‌های عراق، اقدام کنیم.

هورالعظیم با 118هزار هکتار وسعت، بزرگ‌ترین تالاب استان خوزستان است که بین 2کشور ایران و عراق واقع شده است. حدود یک سوم این تالاب در خاک ایران و بقیه در خاک عراق قرار دارد.