تکلیف جاماندگان سهام عدالت

خدیجه نوروزی- روزنامه‌نگار

درحالی‌که طبق آمار حدود ۴۹میلیون نفر مشمول سهام عدالت هستند، همواره صدای اعتراض عده‌ای به گوش می‌رسد که چرا با وجود اینکه جزو دهک‌های کم درآمد جامعه هستند، مشمول این سهام نشده‌اند. از سویی دولت دوازدهم درحالی به‌کار خود پایان داد که اعلام شد پرونده ثبت نام سهام عدالت بسته شده است و امکان اینکه مشمول جدیدی پذیرفته شود وجود ندارد. با این حال برخی نماینده‌های مجلس همچنان قول تخصیص سهام عدالت به جاماندگان را می‌دادند و آمارهای مختلفی نیز از جاماندگان ارائه می‌شد و در نهایت نیز زمزمه‌های یک جامعه آماری ۲۰میلیون نفری به گوش رسید. اما در قانون بودجه 1401به‌طور بدیهی و پیش‌فرض مشخص شد که هر کسی تحت پوشش نهادهای حمایتی و کمیته امداد و سازمان بهزیستی است، قطعا جزو دهک‌های جامانده است. مجلس هم در قانون تأکید کرد که با اولویت مشمولان نهادهای حمایتی که سهام عدالت دریافت نکردند، اجرای طرح سهام عدالت برای جاماندگان کلید بخورد؛‌ به این ترتیب عدد ۳ و نیم میلیون نفر اعلام شده از سوی بهزیستی و کمیته امداد به‌عنوان جامعه آماری تحت پوشش این نهادها مدنظر قرار گرفت.
قرار بود به هر کدام از این دسته از سهامداران حدود ۱۰میلیون تومان سهم داده ‌شود که البته تا ۱۰سال نمی‌توانستند سهام خود را بفروشند اما در نهایت رئیس سازمان خصوصی‌سازی از درخواست لغو تصویب‌نامه تخصیص سهام عدالت به جاماندگان خبر داد.

چرا سهامی به گروه اول جاماندگان اختصاص نیافت؟
راضیه ذوالنوریان، مدیرکل دفتر سهام تخصیصی سازمان خصوصی‌سازی درباره تعیین تکلیف سهام عدالت جاماندگان به همشهری گفت: سال گذشته به استناد بند (الف) تبصره (۲) قانون بودجه سال 1401کل کشور قرار بود سهام عدالت را با اولویت افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی تخصیص دهیم. این کار مراحل خود را طی کرد و دولت مصوبه داد اما مجلس به مصوبه ایراد گرفت و اعلام کرد که شورای‌عالی اجرای سیاست‌های کلی اصل‌۴۴  قانون اساسی، مقام صالح برای تصویب این کار است و در نهایت مصوبه این شورا در۱۶‌اسفندماه سال گذشته گرفته شد. وی ادامه داد: یک سبد پیشنهادی از شرکت‌های مدنظر برای واگذاری سهام از طرف وزارت اقتصاد به دولت رفت اما به‌دلیل اختلافی که بین وزرای مربوطه و همچنین معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری وجود داشت، شرکت‌هایی مانند فولاد مبارکه، هلدینگ خلیج‌فارس و شرکت ملی صنایع مس که برای تامین منابع مالی مطرح شده بودند از سبد پیشنهادی بیرون آمدند درحالی‌که برای تامین منابع سهام عدالت، درصدی از هر کدام از این شرکت‌های بورسی درنظر گرفته شده بود.
ذوالنوریان گفت: در مصوبه دولت که در تاریخ ۲۸ اسفند‌۱۴۰۱ به‌دست ما رسید فقط سهام 3 بانک را برای تامین منابع به ما انتقال دادند؛ در واقع سبد ناقصی به تصویب هیأت وزیران رسیده بود که شامل۲درصد سهام بانک ملت، ۳درصد از سهام بانک تجارت و ۲.۷درصد سهام بانک صادرات بود درحالی‌که در سبد اصلی اولیه ۶شرکت حضور داشتند.
وی افزود: ارزش مصوبه پیشنهادی ابتدایی وزارت اقتصاد، متناسب با تعداد افراد جامعه هدف یعنی 3.5میلیون جامانده تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی برآورد شده بود که معادل ۳۵هزار میلیارد تومان می‌شد. اما ارزش سهام ۳بانکی که برای این کار درنظر گرفته شده بود تنها معادل 5.5هزار میلیارد تومان بود، یعنی ما فقط می‌توانستیم به ۵۰۰هزار نفر سهم بدهیم.

شدنی نبود
مدیرکل دفتر سهام تخصیصی سازمان خصوصی‌سازی گفت: با این اوصاف اختصاص سهام به 3.5میلیون نفر مشمول سهام عدالت شدنی نبود و ما نمی‌توانستیم به یک عده خاص سهام بدهیم چون همه آنها شرایط یکسانی داشتند.
ذوالنوریان ادامه داد: همچنین باید این موضوع را درنظر می‌گرفتیم که سود بانکی این 3 بانک در بازه زمانی۱۰سال می‌تواند اقساطش را پوشش دهد یا خیر؟ طبق بررسی‌های ما ۳۰سال طول می‌کشد تا این بانک‌ها بتوانند اقساط خود را تسویه کنند چرا که وقتی سهام عدالت ۱۰میلیون تومانی به افراد اختصاص داده شود، این پول باید از یک جایی به خزانه دولت بازگردد. بنابراین در بازه زمانی۱۰سال اقساط سهمی که به مردم داده شده از محل سود سهم تسویه می‌شود البته بعد از آزادسازی سهام قطعا ارزش آن از ۱۰میلیون تومان بیشتر خواهد بود. به همین‌خاطر می‌گوییم باید سهامی داشته باشیم که ارزش بیشتری داشته باشد تا بتواند جمع سبد را در 10سال تسویه کند.‌

مکث
ضرورت اصلاح سبد سهام
 مدیرکل دفتر سهام تخصیصی سازمان خصوصی‌سازی گفت: تخصیص نیافتن سبد مورد نظر برای انجام واگذاری‌های سهام عدالت موجب شد تا رئیس سازمان خصوصی‌سازی طی نامه‌ای درخواست لغو مصوبه هیأت وزیران را بدهد چرا که یا این سبد باید اصلاح می‌شد یا اینکه تصویب نامه تخصیص سهام عدالت جاماندگان لغو می‌شد. وی با اشاره به اینکه چون در بند الف قانون بودجه ۱۴۰۲ نیز موضوع واگذاری سهام عدالت دیده شده بنابراین ضرورت دارد که این سبد اصلاح شود، ادامه داد: با وجود جلساتی که سازمان خصوصی‌سازی‌ با ایمیدرو داشته تا بتواند از سهام این شرکت‌ها استفاده کند، هنوز به نتیجه نهایی درخصوص سبد تامین منابع نرسیده‌ایم. ذوالنوریان با اظهار امیدواری درباره اینکه سبد سهامی برای این کار اختصاص داده شود که هم بورسی و هم متناسب با جامعه هدف ما و ارزنده باشد، تأکید کرد: اگر چنین شود ما فاز اول واگذاری‌ سهام عدالت را انجام می‌دهیم. وی گفت: ما حتما تا پایان امسال واگذاری سهام عدالت به جاماندگان را حداقل با اولویت 3.5میلیون نفری که فعلا جامعه هدف ما هستند اجرایی خواهیم کرد. ذوالنوریان در این خصوص که آیا ممکن است میزان سهام عدالت اختصاص یافته با ۱۰میلیون تومانی که قبلا اعلام شده است، متفاوت باشد نیز گفت: در این مورد بحثی مطرح نشده و فعلا همان ۱۰میلیون تومان مدنظر ماست.