رسم خاص سقایی در حسینیه همدانی‌ها

نصیبه سجادی

حسینیه و تکیه‌ها به دلایل مختلفی معروف می‌شوند و طرفداران پروپاقرص پیدا می‌کنند که گاه به‌دلیل مداحان و واعظانی هستند که با وعظ و خطابه‌های پرشورشان نام تکیه را ماندگار کرده‌اند، گاهی هم عزاداری سنتی و برنامه‌های فرهنگی، آن را خاص و دوستدارانی را از همه جای شهر به‌سویش جذب می‌کند. حسینیه همدانی‌های تهران از آن جنس هیئت‌هایی است که شهرتش را هم مدیون روضه‌خوان‌های مشهورش است، مثل  حاج‌حسین انصاریان که سال‌های زیادی است روزهای عاشورا و تاسوعا، عزاداران این حسینیه را با روضه‌های پرسوز و گدازش به صحرای کربلا می‌برد و با برگزاری آیین‌ سقایی باعث شده کمتر کسی آن را نشناسد یا نامش را نشنیده باشد.
 هیئت و حسینیه همدانی‌ها را سال 1320حاج  ابراهیم سماواتی برای انسجام‌بخشیدن به روضه‌های خانگی همدانی‌های مقیم مرکز که تا آن سال در خانه‌های اهالی برگزار می‌شد، در خیابان ری تاسیس کرد و اکنون 80و اندی سال است که پابرجاست.
حسینیه همدانی‌ها از آغاز تا دهه دوم محرم مجلس عزا دارد به همراه مراسم آیینی خاص برای روز‌های تاسوعا و عاشورا به سبک همشهریانشان در استان همدان. عزاداران همدانی هر سال با پوشیدن لباس یکدست سیاه و شال سبز، به اجرای آیین سقایی می‌پردازند. این آیین در لیست آثار ملی قرار گرفته و سال‌هاست ثبت میراث معنوی شده است. روز تاسوعا که از راه می‌رسد مردان حسینیه همدانی‌های تهران لباس سقایی می‌پوشند و راهی حسینیه عباسیه همدانی‌ها در نزدیکی چهارراه سیروس می‌شوند. آن هم به این دلیل که این دو هیئت از یک قوم و طایفه هستند و می‌خواهند در عزاداری‌ها همراه هم باشند. در این مراسم ویژه، سقایان در حسینیه درحالی‌که ذکر سقایی گرفته‌اند چندبار دور می‌زنند و در پایان، مداح حسینیه همدانی‌ها به رسم مهمانی تنها چند بیت نوحه می‌خواند و مراسم به پایان می‌رسد. روز عاشورا هم اهالی حسینیه همدانی‌ها میزبان عزادارانی هستند که از حسینیه عباسیه با لباس‌های سقایی به سمت خیابان ری می‌آیند.
حسینیه همدانی‌های تهران در مبارزات انقلاب اسلامی و دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران نقش پررنگی ایفا کرده است و برخی از جوانان شرکت‌کننده در جلسات پرشور این حسینیه شهید و برخی هم جانباز شده‌اند.