ابرپروژه‌هایی در خدمت توسعه و آبادانی

دومین سفر استانی رئیس‌جمهور به کهگیلویه‌وبویراحمد که از دیروز (دوشنبه) آغاز شد، علاوه‌بر همه برنامه‌ها و دستورکارها، با افتتاح ابرپروژه‌هایی همراه بود که نقش قابل‌توجهی در جهش زیرساختی این استان خواهند داشت؛ ابرپروژه‌هایی که با بهره‌گیری مناسب از توان متخصصان داخلی، به مرحله بهره‌برداری رسیدند.افتتاح ابرپروژه‌هایی مانند سد و نیروگاه چمشیر و مجتمع پتروشیمی گچساران را می‌توان تجلی دیگری از رویکرد «ما می‌توانیم» دانست که جلوه‌های درخشانی از هنر مقاومت دربرابر تحریم‌ها را به نمایش گذاشت و نشان داد راهبردهای ترسیمی در حوزه خنثی‌سازی تحریم‌ها درحال ثمردهی است.

افتتاح بلندترین سد بتنی غلتکی غرب‌آسیا
بهره‌برداری از سد چمشیر، به‌عنوان بلندترین سد بتنی غلتکی غرب‌آسیا و همچنین واحد نخست نیروگاه این سد، از مهم‌ترین برنامه‌های روز اول سفر استانی رئیس‌جمهور به کهگیلویه‌وبویراحمد بود. افتتاح این سد از جنبه‌های مختلف دارای اهمیتی راهبردی است که عملیات اجرایی آن، از سال1391با اعتباری حدود 230میلیون یورو آغاز شد، اما در مقاطعی با کندی و توقف مواجه شد. درنهایت با تلاش‌های 22ماهه در دولت‌سیزدهم و اختصاص اعتبار ویژه، تکمیل شد و به مرحله بهره‌برداری رسید. این سد در 27دی‌ماه سال‌گذشته با موفقیت آبگیری شد و نتایج پایش مستمر کیفیت آب مخزن، به‌همراه کنترل و تنظیم میزان رهاسازی آب، از نقش بسیارمثبت این سد بر کیفیت آب پایین‌دست حکایت دارد. همه اینها در شرایطی است که به‌گفته مسئولان مربوط، سد چمشیر ازنظر حجم مخزن، پنجمین سد بزرگ ایران به‌حساب می‌آید.

راه طی شده
با وجود اینکه این پروژه از سال 1389کلید خورده بود، روند اجرای آن در دولت سیزدهم شتاب گرفت و پیشرفت فیزیکی آن به 97درصد رسید. این سد در دی‌ماه1401آبگیری شد و تاکنون ضمن رهاسازی حدود 300میلیون مترمکعب آب باکیفیت مناسب به پایین‌دست، موفق به ذخیره بیش‌از 500میلیون مترمکعب آب در مخزن شده‌است. واحد نخست نیروگاه این سد با ظرفیت 55مگاوات راه‌اندازی شد و در تولید برق پیک تابستان نقش مهمی برعهده دارد. همچنین انتظار می‌رود تا اوایل پاییز، سایر واحدهای این نیروگاه پس‌از تکمیل آزمایش‌های باقیمانده، وارد مدار شوند.
جامعه هدف:
در حوزه بهره‌برداری از منابع آبی و کشاورزی: استان‌های کهگیلویه‌وبویراحمد، خوزستان و بوشهر
در حوزه تولید برق: طرح ملی (کشوری)

جمعیت زیرپوشش
15هزارهکتار اراضی گچساران و همچنین صنایع این شهرستان از آب این سد بهره‌مند می‌شوند. همچنین 55هزارهکتار از اراضی دشت‌های «زیدون» و «هندیجان» خوزستان از آب تنظیم شده رودخانه «زهره»، توسط سد چمشیر در طول سال استفاده می‌کنند. ازسوی دیگر با انتقال بخشی از آب رودخانه زهره به دشت‌های استان بوشهر، کشاورزان شهرستان دیلم و گناوه هم از آب خروجی سد چمشیر بهره‌مند خواهند شد.

تهدیدی که «فرصت» شد
در گذشته صاحب‌نظران حوزه آب اعتقاد داشتند برای تامین آب دوران خشکسالی مناطق پایین‌دست استان، ساخت یک سد نه‌تنها نیاز است، بلکه با توجه به بارش‌های سنگین برای کنترل رواناب‌ها و پیشگیری از ویرانگری‌های سیل در دوران ترسالی، ضروری محسوب می‌شود. در دهه70شمسی بالاخره طرح ایجاد یک سد دیگر در استان کهگیلویه‌وبویراحمد به تصویب رسید و در سال1392عملیات اجرایی آن آغاز شد. در جریان پیشرفت عملیات اجرایی، ابهام‌هایی ازسوی کارشناسان مطرح شد که مردم منطقه و دوستداران طبیعت را مشوش کرد. سخن این بود که مبادا با احداث این سد، فجایع طرح‌های مشابه دوباره تکرار شود. با روی کار آمدن دولت سیزدهم، عملیات اجرایی این طرح باوجود اینکه در مراحل پایانی بود، به‌منظور بررسی ابهام‌های موجود، متوقف شد. قرار شد یک گروه نظارتی از سازمان حفاظت محیط‌زیست دوباره دراین پروژه حضور یابد و راستی‌آزمایی کند. این گروه بررسی‌های خود را در قالب گزارشی منتشر کرد تا نگرانی‌هایی که در این زمینه مطرح بود، رفع شود. پس‌از رفع ابهام‌ها، آبگیری مخزن این طرح آغاز شد.

تأثیر پروژه بر زندگی مردم
سد چمشیر تنها سازه کنترلی است که روی رودخانه زهره ساخته شده‌است. اگر این سد ساخته نمی‌شد، همه آورد رودخانه ناشی از سیلاب‌های مخرب، در مسیر رودخانه زهره به دریا می‌رفت و این هدررفت آب مانند گذشته تداوم می‌یافت. مهم‌ترین هدف از ساخت این سد، تعدیل کیفیت آب پایین‌دست با ذخیره‌سازی سیلاب در ماه‌های‌ تر و رهاسازی آب در طول سال، به‌ویژه در بازه زمانی خردادماه تا مهرماه هرسال است که در این دوره، میزان شوری آب در رودخانه زهره بالا می‌رود و سبب خسارت به محیط‌زیست می‌شود، اما پس‌از ساخت سد، این آب مطلوب، می‌تواند باعث شکوفایی و رشد اقتصادی منطقه و تامین امنیت غذایی شود. از دیگر اهداف مهم طرح سد و نیروگاه چمشیر، تولید انرژی برقابی است که 3واحد نیروگاه ساخته شده به‌طور متوسط قادر به تولید سالانه 482گیگاوات ساعت انرژی الکتریکی خواهند بود.

ایرانی‌ترین مجتمع پتروشیمی کشور
بهره‌برداری از «ایرانی‌ترین مجتمع پتروشیمی کشور» در گچساران، از دیگر برنامه‌های روز نخست سفر رئیس‌جمهور به استان کهگیلویه‌وبویراحمد بود.
 طرح ساخت خط لوله سراسری اتیلن غرب در سال 1381به‌منظور توسعه و آبادانی مناطق محروم غرب‌ کشور به تصویب رسید و عملیات اجرایی آن در زمینی به مساحت ۱۵۷هکتار در سال 1383با اعتبار پیش‌بینی شده 3/1میلیارد یورو آغاز شد.
 با آغازبه‌کار دولت سیزدهم و تأکید رئیس‌جمهور بر تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام، عملیات ساخت این طرح اقتصادی شتاب گرفت و پس‌از ۲دهه
 راه‌اندازی شد.

ویژگی‌های مهم
این طرح از ویژگی‌های قابل‌توجهی برخوردار است؛ ازجمله اینکه بیش‌از ۸۳درصد بومی و داخلی‌سازی شده‌است و در کنار پیشبرد اهداف کلان خود، برای ساخت آن، با حدود ۷۰شرکت ایرانی به‌منظور طراحی، ساخت و نصب تجهیزات مهم موردنیاز همکاری شده‌است. محصول این کارخانه به‌عنوان مواداولیه صنایع پتروشیمی و صنایع پلیمر گچساران، مورداستفاده قرار می‌گیرد و سالانه یک‌میلیون و ۲۵۰هزارتن خوراک اتان خود را از پالایشگاه بیدبلند بهبهان با خط لوله‌ای به‌طول ۹۰کیلومتر تامین می‌کند.
ازسوی دیگر تقویت زنجیره ارزش نفت و گاز که منجر به ایجاد اشتغال و جلوگیری از خام‌فروشی می‌شود، از مهم‌ترین اهداف و ویژگی‌های این طرح به‌حساب  می‌آید.


چالش‌های پیش‌روی یک طرح
در سال ۱۳۷۳ و در جریان سفر مقام‌معظم‌رهبری به استان، چند طرح راهسازی به تصویب رسید. یکی از آنها، طرح جاده‌ای بود که شهر پاتاوه را به دهدشت در خوزستان متصل می‌کرد؛ خبر مسرت‌بخشی برای مردم استان کهگیلویه و بویراحمد و حتی استان‌های همجوار. قرار بود این جاده ۱۳۶کیلومتری در ادامه محور اصلی شهرضا – سمیرم – بهبهان، تکمیل‌کننده کریدور شمال به جنوب کشور باشد. سخن از این بود که با افتتاح این جاده‌ ملی، علاوه‌بر کوتاه‌تر شدن مسیر استان‌های مرکزی به استان‌ها و بنادرجنوبی کشور، به‌ویژه بندر دیلم و بندر گناوه، بیش‌از 400روستای محروم استان نیز از نعمت راه مناسب برخوردار شوند. عملیات اجرایی پروژه در سال ۱۳۷۴ آغاز، اما در ادامه با مشکلات بسیاری مواجه شد؛ مشکلاتی که هر روز اجرایی شدن طرح را دست‌نیافتنی‌تر می‌کرد.

تحقق وعده‌های گذشته
مشکلات جغرافیایی و کمبود اعتبارات، اجرای این ابرپروژه ملی را با چالش‌های عدیده‌ای مواجه کرد. با روی کار آمدن دولت سیزدهم، اما عزم راسخی برای از بین بردن بن‌بست جغرافیایی این استان به‌وجود آمد. جاده پاتاوه به دهدشت، به‌عنوان یکی از 12پروژه اولویت‌دار ملی تعیین شد تا وعده‌های بر زمین مانده دولت‌های پیشین درباره این رویای باورناپذیر، به سرانجام برسد. در سفر نخست رئیس‌جمهور در مهر‌ماه سال ۱۴۰۰ روحی دوباره به کالبد نیمه‌جان این طرح دمیده شد و حدود ۵۰۰میلیارد تومان به تکمیل آن اختصاص یافت تا رویای ۲۸ساله بهره‌برداری کامل از این جاده، با تکمیل فاز سوم که وسیع‌ترین بخش آن بود، به واقعیت بپیوندد.

تحقق رؤیای شیرین 28ساله
آغاز بهره‌برداری رسمی از ابرپروژه ملی جاده پاتاوه – دهدشت، از مهم‌ترین دستورکارهای سفر استانی رئیس‌جمهور به کهگیلویه‌وبویراحمد است؛ طرحی که نقش مهمی در تکمیل زیرساخت‌های حمل‌ونقل استان دارد و پایان چشم‌انتظاری چند دهه‌ای مردم این منطقه محسوب می‌شود. حکایت جاده‌های این استان، داستان غمباری است که اکنون گام بلندی در مسیر بهبود وضعیت آنها برداشته شده‌است.‌



جشن احیای صنایع
حضور در مراسم احیای کارخانه قند یاسوج، از دیگر برنامه های روز نخست سفر رئیس‌جمهور به کهگیلویه‌وبویراحمد بود؛ کارخانه‌ای که پس‌از حدود یک دهه تعطیلی و به نمایندگی از ۴۴واحد صنعتی، به مدار تولید بازگشت. قسمت غم‌انگیز داستان کارخانه قند یاسوج از جایی آغاز شد که در سال1395، مسئولان وقت چاره رفع مشکلات این کارخانه را در واگذاری به بخش‌خصوصی دیدند. این اما پایان ماجرا نبود و تنها 18روز پس‌از واگذاری، کارگران آن به بهانه‌های واهی اخراج شدند و امیدها، ناامید شد. همه‌چیز از پایان روزگار خوش کارخانه حکایت داشت تا اینکه در اسفندماه1399، رئیسی، رئیس وقت قوه قضاییه در بازدید از این کارخانه، بر احیای آن تاکید کرد. با آغاز به‌کار دولت‌سیزدهم امیدها برای تحقق این موضوع افزایش یافت تا اینکه دیروز جشن احیای کارخانه با حضور رئیس‌جمهور برگزار شد.