خروسی که در سلسبیل وارد تجارت شد

بهاره خسروی

نیم‌قرن قبل در خیابان آزادی، کوچه کامیاران، همین جایی که اکنون دانشگاه سوره جا خوش کرده کارخانه آدامس خروس‌نشان بود. فکرش را بکنید ٣۵سال، مشهورترین برند آدامس ایرانی در این کارخانه تولید می‌شد. این آدامس‌ آن‌قدر طرفدار داشت که با تولیدش خیلی زود دو رقیب طاووس‌نشان و طوطی‌نشان را کنار زد.هنوز هم بوی تند و تیز آدامس خروس نشان در شامه ساکنان قدیمی‌ کوچه کامیاران مانده است. جالب‌ترین تجربه همسایگی با این کارخانه را دانش‌آموزان دبستان دخترانه حراء دارند که هر روز با عبور از این کوچه چسبناک، مسیر مدرسه تا خانه را گز می‌کردند و از عطر خوش این آدامس محبوب کلی لذت می‌بردند. اما قصه این آدامس محبوب که روزگاری به حمایت تیم‌ملی رفت و در دوره بی‌رونقی به‌جای پول خرد در تاکسی‌ها و مغازه‌ها رد و بدل می‌شد چه بود؟ تهرانی‌ها قبل از آدامس معمولا از سقز به‌عنوان نوعی آدامس طبیعی استفاده می‌کردند که از صمغ گیاهی به نام ون گرفته می‌شد. ریشه این استفاده به تجویز پزشکان طب سنتی ازجمله ابوعلی سینا برای درمان بیماری‌های دستگاه گوارش بود. آدامس‌، این خوراکی محبوب دهه٣٠ خورشیدی با راه‌اندازی شرکت‌های «طوطی نشان» و «طاووس‌ نشان» پایش به پایتخت باز و چند سال بعد هم سر و کله رقیب سر سخت و سمجی به نام «‌خروس نشان» و کاربلد پیدا شد. مهم‌ترین ویژگی این آدامس داشتن تبلیغات پر و پیمان در رسانه‌ها بود که باعث شد تا آدامس‌های طوطی‌نشان و طاووس‌نشان بساطشان را جمع کنند و عرصه رقابت را برای رقیب خالی کنند.
اما قصه تولید آدامس خروس‌نشان از کجا شروع شد؟ سال١٣٣۵ خورشیدی‌ «شرکت سقزسازی ایران» آدامس‌های چهارتایی را با نشان خروسی که کاکل و غبغب آویزان سرخ‌رنگ داشت با جلد سبزرنگ مربعی‌شکل تولید کرد؛ خروسی که از گوشه‌ چشم نگاه می‌کرد و نوک تیزش را از نیم‌رخ نشان می‌داد. اما گل ماجرا و پیدا کردن فروش میلیونی آدامس خروس‌نشان در تبلیغات بکر سازندگان آن بود. نخستین تبلیغات آدامس خروس‌نشان در همان سال تولید در روزنامه اطلاعات منتشر شد. یکی از تبلیغات جالب در این زمینه معرفی این آدامس برای خوشبو کردن دهان، هضم آسان، اعصاب آرام و هوش زیاد بود. البته بعضی‌ها هم علت محبوبیت را انتخاب نام آن می‌دانستند، چون خروس و خروس بازی طی سال‌های دهه٣٠ در ایران طرفدار داشت. آدامس خروس‌نشان خیلی زود یکه‌تاز میدان‌های تبلیغاتی شد و کار به‌جایی رسید که این شرکت در جریان بازی‌های جام‌جهانی فوتبال آرژانتین ١٩٧٨میلادی حامی تیم‌ملی فوتبال ایران شد. تا اینکه سال‌های پایانی دهه 50کارخانه آدامس خروس‌نشان به دولت واگذار شد و چند سالی هم تولید ادامه داشت. سال١٣٧١ خط تولید آدامس خروس نشان متوقف شد.