مدیریت قرارگاهی؛ راهی برای مدیریت یکپارچه شهری

نرگس معدنی پور*

شهرداری تنها ارگانی است که مستقیما با شهروندان مرتبط است و تمام موضوعات شهری هم به نوعی به شهرداری مربوط می‌شود حتی اگر در وظایف قانونی آن نباشد؛ مانند کودکان کار، متکدیان، معتادان متجاهر و... . این موضوعات و همچنین جمع‌آوری سد معبر یا جلوگیری از ساخت‌وساز مستقیما جزو وظایف شهرداری نیستند اما به هرحال تبعات اجتماعی دارند. البته می‌بینیم که در حوزه سد معبر و ساخت‌وساز غیرمجاز هم شهرداری به تنهایی نمی‌تواند عمل کند زیرا به‌دلیل نبود مدیریت یکپارچه، شهرداری حتی در وظایف ذاتی هم نیازمند همکاری دیگر نهاد‌هاست، ‌در موضوعات اجتماعی که جای خود دارد.
 شهرداری در بخش آسیب اجتماعی اصلا متولی نیست ولی از آنجایی که کودکان کار یا متکدیان جزو شهروندان هستند و بر منظر شهری تأثیر می‌گذارند، شهرداری سعی می‌کند منظر شهری را آرام و زیبا نگه دارد. در این دوره مدیریتی شهرداری تلاش ‌کرد که به‌صورت قرارگاهی موضوعات را مدیریت کند و یک نوع تقسیم کار بین نهاد‌ها انجام دهد در نتیجه قرارگاه‌های فرهنگی و اجتماعی به‌وجود آمد و شاهد اتفاقات خوبی مانند پاکسازی دره فرحزاد بودیم. به‌دلیل خلأ مدیریت یکپارچه باید به طرف حکمرانی شهری برویم و با‌استفاده از ظرفیت بقیه دستگاه‌ها و البته محور قرار گرفتن شهرداری کار را انجام دهیم.
 محور بودن شهرداری به این دلیل است که مطالبه مردم در نهایت از شهرداری‌هاست. هر مشکلی که در شهر اتفاق می‌افتد از شهرداری راه‌حل می‌خواهند و شهرداری نمی‌تواند نسبت به آنها بی‌تفاوت باشد. تشکیل قرارگاه‌های مختلف و فعالیت آنها می‌تواند به این مسئله کمک کند. در ملاقات‌های مردمی و بازدید‌هایی که داشتیم شاید 100درصد مطالبات مردم از شهرداری، شامل موضوعاتی بود که شهرداری در آن نقشی ندارد. من می‌دیدم که موضوعات مربوط به آموزش و پرورش یا آب و فاضلاب را از شهرداری مطالبه می‌کنند. اگر شهرداری در مسائل شهر ورود نکند مسلما اتفاقات خوبی در شهر رخ نمی‌دهد. خیلی از کار‌‌هایی که شهرداری الان انجام می‌دهد وظیفه ذاتی آن نیست ولی نمی‌تواند انجام ندهد. آنچه در شهر اتفاق می‌افتد به شهرداری برمی‌‌گردد حتی اگر در آن نقشی نداشته باشد. آلودگی هوا یکی از این نمونه‌هاست.شهرداری در دوره‌های مختلف و مخصوصا در دوران مدیریت کنونی نشان داده است که می‌تواند با ایجاد قرارگاه‌ها و سازماندهی نیرو‌های مختلف، حوزه‌های مختلف امور شهری را اداره کند. حد نهایی و موفقیت کامل در این مسیر، در گرو پشتیبانی قانونی و رسمی از مدیریت شهری است که بار‌ها با عناوینی مانند «مدیریت یکپارچه شهری» مطرح شده است.