تصویر سودسازی صنایع بورسی در 1401

رضا کربلایی-روزنامه‌نگار

پژوهشکده پولی و بانکی به‌عنوان بازوی تحقیقاتی بانک مرکزی می‌گوید: بررسی سودآوری شرکت‌های بورسی نشان می‌دهد که رشد سود اسمی شرکت‌ها در12ماهه ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل کمتر از ۱۵درصد رشد کرده و با توجه به رشد قابل توجه سطح عمومی قیمت‌ها در سال‌۱۴۰۱ می‌توان گفت که سود واقعی شرکت‌های بورسی در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش داشته و در بین صنایع، فرآورده‌های نفتی بیشترین رشد سودآوری و صنعت فلزات اساسی بیشترین کاهش در سودآوری را ثبت کرده‌اند.
به گزارش همشهری، این گزارش نشان می‌دهد رشد شاخص تولید صنعتی شرکت‌های بورسی در اردیبهشت۱۴۰۲ نسبت به‌مدت مشابه سال قبل به 6.7درصد رسیده و رشد تولید بالای ۳۴درصد در 2 ماهه ابتدایی سال در صنعت خودروسازی و ساخت قطعات از اصلی‌ترین عامل‌های رشد بالا در بخش صنعت بوده است. نگاهی به ترکیب رشد در بین شرکت‌های مختلف نشان می‌دهد که رشد شرکت‌های واردات محور و کالاهای نهایی اعم از کالاهای سرمایه‌ای و مصرفی که عمدتا در بخش‌های جایگزین واردات می‌شوند، باعث مثبت شدن رشد تولید صنعتی در یک سال اخیر شده و از این‌رو اعمال محدودیت روی واردات کالاهای نهایی را می‌توان  مهم‌ترین دلیل رشد مثبت تولید صنعتی قلمداد کرد. افزون بر اینکه شاخص قیمت بخش صنعت از اسفند‌ماه روند صعودی و در فروردین ۱۴۰۲ نسبت به‌مدت مشابه بیش از ۴۲ درصد رشد داشته است. رشد شاخص قیمت‌ها در اردیبهشت بیش از ۴۰ درصد بوده است که در بین صنایع، صنعت محصولات غذایی بیشترین رشد شاخص قیمت و صنعت فرآورده‌های نفتی کمترین رشد را نسبت به‌مدت مشابه سال قبل داشته‌اند.
بازوی تحقیقاتی بانک مرکزی می‌گوید: در 3‌فصل تابستان، پاییز و زمستان سال ۱۴۰۰ روند رشد شاخص تولید صنعتی یک روند بدون نوسان در حول و حوش صفر بود، اما بهار سال ۱۴۰۱ با رشد مثبت شاخص تولید صنعتی آغاز شد و رشد این شاخص در 2‌ماه اردیبهشت و خرداد روند صعودی داشت. این روند مثبت در ماه‌های تابستان نیز ادامه پیدا کرد و شاخص تولید صنعتی در ماه‌های تابستان ۱۴۰۱ بین ۵ تا ۷درصد رشد کرد و رشد شاخص تولید صنعتی در ماه‌های پاییز نیز بین ۶ تا ۷درصد بود و در زمستان با اندکی افزایش متوسط رشد به بالای 8درصد رسید. اما در نخستین‌ماه سال ۱۴۰۲ رشد شاخص تولید صنعتی به 6.8درصد رسید و در اردیبهشت‌ماه نیز در همان سطح باقی ماند.
این گزارش می‌افزاید: شاخص تولید محصولات شیمیایی که در فروردین‌ماه نسبت به‌مدت مشابه سال قبل افزایش نشان می‌داد در اردیبهشت‌ماه رشد منفی 3.2درصدی نسبت به‌مدت مشابه سال قبل داشته است. همچنین شاخص تولید صنعت فلزات اساسی که در فروردین رشد منفی داشته است در اردیبهشت‌ماه رشد مثبت را ثبت کرده و رشد شاخص تولید صنعت خودروسازی و قطعات همچنان در سطوح بالایی قرار دارد و رشد شاخص تولید این صنعت در فروردین‌ و اردیبهشت به 3۴درصد رسیده است.
 
سنجش تورم صنایع بورسی
پژوهشکده پولی و بانکی می‌گوید: بعد از اجرای سیاست حذف ارز ترجیحی که باعث روند صعودی رشد شاخص قیمت صنعت در بهار ۱۴۰۱ شد، رشد شاخص قیمت بخش صنعت از مردادماه ۱۴۰۱ روند نزولی داشته و از حدود  ۴9درصد در تیرماه به 37.2درصد در آذرماه (نسبت به‌مدت مشابه سال قبل) رسیده است. در بهمن‌ماه سال گذشته نیز رشد شاخص قیمت صنایع به 3۵درصد رسیده است که کمترین میزان نرخ رشد شاخص قیمت بخش صنعت از مهر ۱399تاکنون بوده است. در اسفندماه شاخص قیمت صنعت مجددا روند صعودی گرفت و این روند صعودی در فروردین ۱۴۰۲ نیز ادامه پیدا کرد و تورم بخش صنعت به ۴۲درصد رسید و در اردیبهشت ۱۴۰۲ نیز رشد قیمت‌های بخش صنعت بیش از ۴۰درصد بوده است. بنابراین بیشترین نرخ رشد قیمت در بین صنایع مربوط به صنایع غذایی است که رشد قیمت بیش از ۱۰۰درصدی داشته‌اند که البته به‌دلیل اجرای سیاست حذف ارز ترجیحی بوده است. کمترین میزان رشد قیمت‌ها مربوط به صنعت فرآورده‌های نفتی و محصولات شیمیایی بوده که تحت‌تأثیر کاهش قیمت جهانی گاز و نفت و تعیین دستوری قیمت‌ها در بازار داخلی بوده‌اند.

چشم‌انداز سودسازی صنایع بورسی
براساس صورت‌های مالی شرکت‌ها، سود اسمی ۴8۱شرکت بورسی در 9ماهه سال ۱۴۰۱ حدود 9.6درصد بیشتر از سال قبل بوده و در 12ماه ۱۴۰۱ رشد سود اسمی شرکت‌ها نسبت به سال قبل به ۱3٫8درصد برآورد شده اما در 6ماهه ۱۴۰۱ رشد اسمی سود شرکت‌ها نسبت به سال قبل تنها ۲۰٫3درصد رشد داشته است. مقایسه رشد اسمی سود شرکت‌ها با رشد قیمت‌ها در اقتصاد نشان می‌دهد که رشد سود شرکت‌ها کمتر از رشد قیمت‌ها رشد کرده است. به این ترتیب در 6ماهه ۱۴۰۱ تعداد شرکت‌های زیان‌ده به ۵۴شرکت رسید که این تعداد ۱۰واحد کمتر از تعداد شرکت‌های زیان‌ده در مدت مشابه سال قبل بوده و تعداد شرکت‌های زیان‌ده در 9 ماهه ۱۴۰۱ نیز ۷واحد نسبت به دوره مشابه سال قبل کاهش داشته و به ۴۶شرکت رسیده است.
این نهاد تحقیقاتی می‌گوید: در بین صنایع مهم مانند سنوات اخیر شرکت‌های خودروسازی و ساخت قطعات بدترین وضعیت را از نظر سودآوری دارند؛ به‌صورتی که تنها صنعتی است که جمع سود خالص شرکت‌های آن منفی می‌شود و در این صنعت مجموع زیان ایجاد شده در سال مالی ۱۴۰۰ حدود 3۰درصد بیشتر از سال قبل بوده است. اما در سال ۱۴۰۱ از زیان این صنعت کاسته شده است به‌گونه‌ای که در 3ماهه و 6 ماهه سال‌۱۴۰۱ زیان صنعت خودروسازی به‌ترتیب 37.4 و 8۵درصد کمتر از زیان ساخته شده در مدت مشابه سال قبل بوده و در 9ماهه ۱۴۰۱ زیان این صنعت به سود تبدیل شده است. همچنین رشد سودآوری صنعت محصولات شیمیایی و فلزات اساسی که صادرات محور هستند در سال ۱۴۰۱ به‌طور قابل ملاحظه‌ای نسبت به سال قبل کاهش داشته و در 9ماهه ۱۴۰۱سود صنعت فلزات اساسی 30.7درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل شد و سود صنعت پتروشیمی هم تنها 3.7درصد رشد کرده و بیشترین رشد سود در بین صنایع متعلق به صنعت فرآورده‌های نفتی بوده است.
 توضیح مهم اینکه منظور از تعداد کل شرکت‌ها، تعداد شرکت‌هایی است که در دوره مورد بررسی و دوره مشابه سال قبل اطلاعاتشان در دسترس بوده است و اعداد مثبت منفی در ستون تعداد شرکت‌های زیان‌ده نشان می‌دهد که نسبت به دوره مشابه سال قبل چه تعداد به شرکت‌های زیان‌ده اضافه یا کم شده است. به‌طور مثال در 9ماهه سال ۱۴۰۱ از بین ۴8۱شرکت، ۴۶شرکت سود منفی داشته‌اند که تعداد این شرکت‌ها نسبت به دوره گذشته ۷واحد کاهش داشته است.