اکران سکوت

زینب زینال‌زاده| خبرنگار:

مناطق

خبرهایی از ساخت سالن‌های جدید سینما در نقاط مختلف شهر به گوش می‌رسد. با اینکه همه از کمبود اعتبار برای ساخت سینماها، حرف می‌زنند اما کسی یادش نیست سالن‌های سینمایی در شهر وجود دارد که نه به اعتبار چند میلیاردی برای روشن کردن آپاراتخانه‌شان نیاز است و نه کار سختی برای فعال کردنشان پیش رو. سالن‌های سینمایی که سال‌ها، محل‌‌‌ تردد و حضور علاقه‌مندان هنر هفتم بوده این روزها با بی‌مهری‌هایی که نسبت به آنها روا داشته شده است تبدیل به انباری و مکانی سوت و کور شده‌اند. مکان‌های کوچک و بزرگی که فیلم‌ها از آپاراتخانه‌ها و توسط آپاراتچی‌ها نمایش داده می‌شد و امروز تنها یک خاطره و تابلو دود گرفته باقی مانده است.

به راستی چرا کسی یاد این سینماها نمی‌افتد و چراغ آنها را روشن نمی‌کند؟ چرا میلیاردها تومان صرف ساخت سالن‌های جدید سینما در پایتخت می‌شود اما کسی برای فعال کردن برخی از سینماهای در حال خاک خوردن پایتخت، آستین بالا نمی‌زند؟ چه مشکلاتی سبب شده است سینماهای پرشمار تعطیل شده پایتخت دوباره فعال نشوند و به جای آنها سینماهای جدیدی ساخته شود؟ این سؤال و چندین سؤال دیگر را در مورد سینماهای تعطیل شده در مناطق 6، 7، 10، 11، 12، 16 از شورایاران و مسئولان مربوطه پیگیری کردیم. 



تبدیل سینما به انباری
منطقه 12

سینماهای «تاج» در خیابان انقلاب، ابتدای خیابان لاله‌زار نو، «ادئون» در خیابان سعدی، نرسیده به چهارراه مخبرالدوله، «همای» در خیابان فردوسی، نرسیده به چهارراه استانبول، «ایفل» در خیابان نادری، بعد از خیابان سی‌تیر، «‌‌ایران»، «لاله» و «سحر» در خیابان لاله‌زار، «کریستال» در خیابان لاله‌زار نو، «پارک» در خیابان جمهوری، بعد از ساختمان پلاسکو، سال‌هاست چراغ‌هایشان خاموش شده و فیلمی روی پرده‌هایشان نمایش داده نمی‌شود. براساس آمار، منطقه 12 بیشترین سهم را در تعطیلی سینماها دارد.

«میکائیل سعید» شورایار این منطقه می‌گوید: «بیشترین و نخستین سینماهای تهران در این منطقه که قلب پایتخت است، ساخته و بهره‌برداری شده و خیلی از پایتخت‌نشینان با آنها خاطره دارند. متأسفانه تعطیلی آنها بسیار دردناک است اما تغییر کاربری‌شان غمبارتر.» گویا سینماهایی که در خیابان لاله‌زار و لاله‌زار نو قرار دارند با تغییر کاربری به انبار کالا تبدیل شده‌اند که سعید در این باره می‌گوید: «سینماهای تعطیل شده قدمت زیادی دارند و بناهایشان جزئی از هویت تاریخی تهران به حساب می‌آیند که باید توسط سازمان میراث فرهنگی ثبت ملی شوند اما مالکان آنها بدون توجه به این نکته مهم، این ساختمان‌ها را به انباری تبدیل کرده‌اند.»

وی بر این باور است سینماها هویت منطقه و سرمایه‌های فرهنگی هستند و باید به نحو احسن حفظ و حراست شوند: «با تخریب و از بین رفتن سینماها، بدون شک بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی منطقه نابود می‌شود.» به گفته میکائیل سعید، مالکان به علت ضرر و زیان‌هایی که در سال‌های اخیر متحمل شده‌اند، خواستار تغییر کاربری و اهالی نیز تقاضای احیا و بازگشایی دوباره سینماها را دارند: «همین خواسته‌های متفاوت موجب شده سینماهای تعطیل در بلاتکلیفی به سر ببرند و ‌کسی متولی رسیدگی به وضع کنونی و تعیین تکلیف آنها نمی‌شود.»



تبدیل سینماها به پردیس
منطقه 11

سینماهای «شهر قشنگ» در خیابان ولی‌عصر(عج)، نرسیده به سه‌راه جمهوری؛ «خیام» در خیابان قزوین، جنب بیمارستان فارابی؛ «لیدور» در خیابان قزوین، خیابان هلال‌احمر؛ «جمهوری» در خیابان جمهوری، روبه‌روی خیابان ابوریحان؛ «ری» در خیابان امیریه، پل امیربهادر؛ «اروپا» در خیابان جمهوری، نرسیده به تقاطع ولی‌عصر(عج) و جمهوری؛ «فلور» در خیابان ولی‌عصر(عج)، ایستگاه بی.آر.تی مدرس و «پرسپولیس» در خیابان کارگر جنوبی، در تکه یازدهم پایتخت قرار دارند که بیش از 20 سال است تعطیل شده‌اند. به گفته اهالی سینما، «پرسپولیس» یکی از بزرگ‌ترین سینماهای تهران بوده که متأسفانه این روزها کمتر کسی حتی نام آن را می‌داند.

«محمدرضا ماستری فراهانی» شورایار منطقه می‌گوید: «در گذر زمان امکانات سینماهای قدیمی، مدرن و به روز نشده و به همین دلیل مردم از این سالن‌ها استقبال نکردند و آنها تعطیل شدند.» او معتقد است که اگر سینماها با پیشرفت علم و تکنولوژی، همگام می‌شدند و مالکان و بهره‌برداران از تجهیزات و امکانات مدرن بهره‌ می‌گرفتند، شاهد بد اقبالی سینماها نبودیم و این سالن‌ها به چنین سرنوشتی دچار نمی‌شدند. ساخت پردیس‌های سینمایی تجربه موفقی در ایجاد فضاهای فرهنگی است که با استفاده از این تجربه، می‌توان فضاهای متروکه سینماها را از تهدید به فرصت تبدیل کرد.

«محمدمهدی تدین» شورایار منطقه بر این باور است که فضای سینماهای قدیمی بزرگ است و امکاناتشان کم. بنابراین با تبدیل آنها به پردیس‌های سینمایی و اکران همزمان چند فیلم، پای مردم دوباره به سینماها باز می‌شود و آنها رونق می‌گیرند. به گفته او درخواست صد‌درصد اهالی احیای دوباره سینماهاست: «براساس موقعیت جغرافیایی منطقه، خیلی از مالکان تمایل به تغییر کاربری سینماها و تبدیل آنها به مجتمع‌های تجاری دارند. همین نگرش مالکان تهدیدی برای از بین بردن فضاهای فرهنگی منطقه است اما اهالی خواستار احیا و بازسازی آنها هستند. متأسفانه نبود یک ارگان و سازمان متولی رسیدگی به وضعیت سینماها، موجب بلاتکلیفی و سردرگمی مردم و مالکان شده است.»



تبدیل سینما به مجموعه‌های ورزشی و فرهنگی
منطقه 10

سال‌های زیادی از تعطیلی سینما «تیسفون» در خیابان قزوین، نرسیده به پل امامزاده معصوم(ع)، منطقه 10 می‌گذرد اما «محسن رهایی» شورایار منطقه با اعلام تعطیلی 2 سینمای «23 بهمن» و «المپیاد» این آمار را تغییر می‌دهد و می‌گوید: «این سینماها در مالکیت افراد حقیقی هستند و براساس قانون هیچ ارگان و فردی نمی‌تواند در آنها دخل و تصرف داشته باشد. بنابراین با مالکان مکاتباتی انجام دادیم و خواستار احیا و بازگشایی آنها شدیم اما آنها تمایلی به این کار ندارند و به گزینه تغییر کاربری می‌اندیشند.»

بر خلاف مناطق دیگر، گویا احداث پردیس سینمایی کارون در این منطقه خیلی موفق نبوده و همین امر سبب شده مالکان سینماهای تعطیل شده ‌درصدد تغییر کاربری آنها باشند. رهایی می‌گوید: «تغییر کاربری سینماها کار آسانی نیست و باید با اجازه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام شود. بنابراین مدیران شهری می‌توانند از این فرصت برای تملک آنها و تبدیلشان به مجموعه‌های ورزشی و فرهنگی استفاده کنند.» به گفته این عضو شورایاری در این باره با «عیسی فرهادی» فرماندار تهران مذاکراتی شده است اما با گذشت بیش از 10 سال هنوز تکلیف سینماهای تعطیل شده مشخص نیست. 



حلقه گمشده حمایت
منطقه 6

در منطقه 6 سینماهای «کسری» در خیابان انقلاب، ابتدای خیابان بهار؛ «رادیو سی تی» در خیابان ولی‌عصر(عج)، نرسیده به میدان ولی‌عصر(عج) و «گلریز» در یوسف‌آباد، بیش از 10 سال است که تعطیل و به فضاهای بی‌دفاع شهری تبدیل شده‌اند. «جمشید رحمانی‌پناه» شورایار منطقه بر این باور است که سود ده نبودن، عامل تعطیلی آنها بوده است: «سینما رادیو سی تی بیش از 50 سال قدمت دارد و سازه آن جزو بناهای تاریخی نه تنها در منطقه بلکه در پایتخت محسوب می‌شود.»

بازسازی خواسته اهالی است که رحمانی‌پناه با اشاره به آن می‌گوید: «البته بازسازی باید به گونه‌ای انجام شود تا هم برای مالک سوددهی داشته باشد و هم مردم ترغیب شوند برای تماشای فیلم به سینما بروند.» به گفته رحمانی‌پناه حمایت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌تواند در راه‌اندازی مجدد سینماها مؤثر باشد: «سینماها در دهه‌های 60 و 70 و حتی 80 رونق چندانی نداشتند و به همین دلیل مالکان به دنبال سود بیشتر هستند. بنابراین، مسئولان حوزه فرهنگ با حمایت از این صنف می‌توانند زمینه فعالیت سینماهای تعطیل شده را فراهم کنند.»



اولویت، احیای سینماهاست
منطقه 16

سینماهای «توسکا» و «شیرین» در خیابان دشت آزادگان، ابتدای پل جوادیه، حدود 15 سال است که تعطیل شده‌اند. به گفته «محمد آزادی» شورایار منطقه 16، آنها نخستین سینماهایی هستند که در جنوب تهران ساخته شده‌اند. او می‌گوید: «قدمت این 2 سینما به زمان شکل‌گیری محله جوادیه باز می‌گردد و در سال‌های اخیر بنا به درخواست مردم تلاش کردیم آنها را دوباره فعال کنیم، اما موفق نشدیم.» گویا مذاکراتی با مالک سینما توسکا انجام شده است و قرار بوده شهرداری آن را تملک و احیا کند اما به دلیل نبود نقدینگی، این کار انجام نشده است.

آزادی می‌گوید: «زمین‌های متروکه در هر منطقه‌ای بدون شک تهدید محسوب می‌شوند اما سینماهای تعطیل شده ظرفیت‌هایی دارند که با استفاده درست و بهینه از آنها می‌توان تهدیدها را به فرصت‌های طلایی تبدیل کرد.» اهالی خواستار بازگشایی سینماها هستند و اولویت کار شورایاران هم همین است: «در بازدیدی که «زهرا ‌نژادبهرام» عضو شورای اسلامی شهر تهران از منطقه داشت، با دیدن وضعیت سینماهای توسکا و شیرین خواستار پیگیری موضوع احیای آنها شد.» به گفته این عضو شورایاری، تا وقتی مسئولان پا پیش نگذارند هیچ اتفاقی نمی‌افتد و سینماها همچنان در خاموشی به سر می‌برند. 




یک منطقه و یک سینما
منطقه 7

سینما «نپتون» در خیابان دماوند، نرسیده به بیمارستان بوعلی، تنها سینمای منطقه 7 است که سال‌هاست تعطیل و به ملک متروکه تبدیل شده است. «حجت سید کریمی» شورایار منطقه می‌گوید: «در دهه‌های اخیر به دلیل استقبال نکردن مردم، سینما سوددهی نداشته و مالک هم تصمیم گرفته تعطیل کند و هیچ برنامه‌ای هم برای بازگشایی دوباره ندارد.» گویا مدیریت شهری هم برنامه و بودجه‌ای برای تملک ندارد به همین دلیل ملک به شکل مخروبه و متروکه رها شده است. به گفته سید کریمی، بهتر است تنها سینمای منطقه احیا و بازگشایی شود: «تلاش کردیم بار دیگر سینما را احیا کنیم اما به دلیل شخصی بودن ملک موفق به این کار نشدیم.» 





 
پیگیری احیای سینماها در برنامه سوم

«الهام فخاری» عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران: اعضای شورای اسلامی شهر تهران از بدو ورود به شورا، توجه خاصی به سالن‌های نمایش و وضعیت سینماهایی که بنا به دلایلی دچار رکود و تعطیلی شدند، داشتند و با جدیت پیگیر تعیین تکلیف آنها هستند. در برنامه سوم شورای اسلامی شهر تهران احیای فرهنگی و بازسازی این مکان‌ها بررسی و پیگیری خواهد شد و امیدواریم شاهد بازگشایی و رونق دوباره آنها باشیم. 






رئیس اتحادیه سینماداران تهران: تعداد سینماهای تعطیل شده زیاد است

اتحادیه سینماداران تهران تنها متولی رسیدگی به وضعیت سینماهای پایتخت است. در گفت‌وگو با شورایاران منطقه مشخص شد سود ده نبودن سینماها دلیل تعطیلی آنها بوده است. برای رسیدن به پاسخ نهایی و اینکه بالاخره سینماهای تعطیل شده چگونه تعیین تکلیف می‌شوند سراغ «محمد قاصد اشرفی» رئیس اتحادیه سینماداران تهران رفتیم و با وی گفت‌وگو کردیم. 
    
براساس آماری که به دست آوردیم حدود 27 سینما در تهران تعطیل شده‌اند. آیا شما این آمار را تأیید می‌کنید؟ 

آمار دقیقی در این باره نمی‌توانم ارائه بدهم اما تعداد سینماهای تعطیل شده شهر تهران بیش از این تعداد است. 

دلیل تعطیلی آنها چه بوده است؟ 

بی‌شک استقبال نکردن مردم از سینما و ضرر و زیان‌هایی که به مالکان وارد شده، عوامل تعطیلی سینماها هستند. 

برای تملک و احیا و بازسازی آنها اقدام کرده‌اید؟ 

ورثه‌ای بودن، واگذاری سرقفلی به غیر ‌و مالکیت خصوصی موانع تملک و تعیین تکلیف سینماهای تعطیل شده هستند. 

برای تملک سینماهای تعطیل شده با مدیران شهری مذاکره کرده‌اید؟ 

خیر. متأسفانه در سال‌های اخیر نتوانستیم در این باره با مدیران شهری مذاکره کنیم. 

با این توصیف سرنوشت سینماهای تعطیل شده همچنان در پرده‌ای از ابهام قرار دارد؟ 

تا زمانی که مالکان پیشقدم نشوند، نمی‌توانیم ‌کاری انجام دهیم. 

با توجه به صحبت‌های شما مبنی بر آمار زیاد سینماهای تعطیل شده، آیا ساخت سینماهای جدید در مناطق شمالی منطقی است؟ 

ما متولی ساخت سینما نیستیم اما به نظر بنده این کار منطقی نیست، چراکه سینماهای قدیمی دارای فضا و موقعیت‌های بسیار خوبی هستند که می‌توان آنها را با طراحی جدید بازسازی و دوباره راه‌اندازی کرد که هم به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است و هم می‌توان هویت‌های فرهنگی و تاریخی مناطق را حفظ کرد. 

چند ‌درصد سینماهای تعطیل شده مصادره‌ای هستند؟ 

درصد گیری‌ نشده، اما تعدادی از سینماها توسط سازمان تبلیغات اسلامی، بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی و بنیاد شهید و امور ایثارگران مصادره شده‌اند. 

این ارگان‌ها برنامه‌ای برای سینماها دارند؟ 

اطلاع دقیقی ندارم اما گویا کارهایی را برای احیای آنها شروع کرده‌اند.