چگونگی دریافت 6/7میلیارد دلار از صندوق بین‌المللی پول

محمدرضا فرزین که به واشنگتن سفر کرده است در حاشیه دیدارهای خود با مقامات صندوق بین‌المللی پول گفت: در حال حاضر ایران دارای ۴.۸میلیارد SDR معادل ۶.۷میلیارد دلار است که می‌تواند با کمترین تشریفات اداری و به‌سرعت از این قابلیت استفاده کند. اما اصل ماجرا چیست؟ صندوق بین‌المللی پول در طول سال‌های گذشته واحدی را برای سنجش میزان دریافت وام اعضا و حق رأی آنها با نام حق برداشت ویژه یا SDR ابداع کرده که با احتساب میانگین قیمت 5 ارز شامل دلار، یورو، پوند، ین و یوان محاسبه می‌شود و هر SDR برابر با ۱.۳۸۶دلار است. هرچه میزان حق برداشت‌های ویژه کشورها بیشتر باشد این کشورها می‌توانند وام بیشتری دریافت کنند و در عین حال حق رأی بیشتری دارند.
حق عضویت سالانه کشورها نیز براساس همین فرمول پرداخت می‌شود و میزان پرداختی کشورها در هر سال به میزان حق برداشت ذخیره شده آنها اضافه می‌کند. علاوه بر این کشورها می‌توانند بخشی از حق برداشت ویژه سایرکشورها را بخرند و به ذخایر خود اضافه کنند. همچنین صندوق بین‌المللی پول در مقاطع زمانی مختلف که اقتصاد جهانی با رکود مواجه می‌شود برای کمک به اعضای خود اقدام به خلق نقدینگی موسوم به حق برداشت ویژه (SDR Allocation) می‌کند تا کشورها با تکیه بر آن نقدینگی مورد نیاز خود را برای برون‌رفت از وضعیت رکود به‌دست آورند.
ایران ازجمله کشورهایی است که در طول دهه‌های اخیر هیچ تسهیلاتی ازاین صندوق دریافت نکرده و در عین حال حق عضویت خود را به‌طور منظم پرداخت کرده است. به این ترتیب تعامل ایران با این صندوق فقط به دریافت مشاوره‌های گاه و بیگاه اقتصادی و شرکت در جلسات آن محدود شده است. در دوران کرونا ایران خواستار دریافت وام از صندوق بین‌المللی پول شد اما به‌دلیل رأی مخالف آمریکا، این تسهیلات به ایران پرداخت نشد و عملا ایران از تنها مزیت عضویت در این نهاد هم محروم ماند.
وام صندوق بین‌المللی پول به ایران درشرایطی پرداخت نشد که یکی از اصلی‌ترین اهداف این صندوق کمک به کشور‌های عضو دارای کسری تراز پرداخت‌ها در مواقع ضروری است. همه اینها در حالی است که ایران هر سال حق عضویت سالانه خود رابه این صندوق پرداخت کرده است.‌ تا پیش از سال۲۰۲۱ درحساب ایران ۱.۴میلیارد حق برداشت ویژه وجود داشت که در ماه‌های پایانی آن سال در قالب طرح صندوق برای مقابله با رکود اقتصادی ناشی از کرونا ۳.۴میلیارد حق برداشت ویژه به موجودی قبلی ایران اضافه شد؛ بنابراین در حال حاضر ایران دارای ۴.۸میلیارد حق برداشت ویژه معادل ۶.۷میلیارد دلار است و اشاره محمدرضا فرزین رئیس‌کل بانک مرکزی به همین موضوع است و این معنا را دارد که ایران به‌طور طبیعی باید بتواند این منابع را از صندوق بین‌المللی پول دریافت کند. بدیهی است چنانچه بار دیگر این صندوق تحت‌تأثیر اهداف سیاسی مانع از واریز این مبلغ به‌حساب ایران شود ایران می‌تواند حق برداشت‌های خود را به سایر کشور‌ها بفروشد و این منابع را تامین کند.‌