پیام سفر سلطان

علیرضا احمدی-روزنامه‌نگار

سلطان عمان عصر دیروز در مجموعه فرهنگی - تاریخی سعدآباد مورد استقبال رسمی رئیس‌جمهور ایران قرار گرفت و دوطرف درجریان گفت‌وگوهای انجام‌شده، راهکارهای گسترش روزافزون همکاری‌های دوجانبه را مورد بررسی قرار دادند. این رایزنی‌ها در شرایطی انجام شد که تهران و مسقط پیگیری پرونده‌های متعددی را در حوزه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در دستورکار دارند.دیروز اما مذاکرات خصوصی سران 2کشور در شرایطی انجام شد که سفر سلطان عمان به ایران، آن‌هم حدود یک‌سال پس‌از سفر رئیس‌جمهور ایران به مسقط، از اهمیت راهبردی ویژه‌ای برخوردار است و کارشناسان معتقدند علاوه‌بر تأثیر این حضور در گسترش مناسبات دوجانبه، دیدار هیثم بن‌طارق آل‌سعید با مقا‌م‌های عالی‌رتبه ایرانی از جنبه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی نیز حائز اهمیت است و می‌تواند بسترسازی موج تازه‌ای از تحولات در این حوزه‌ها شود. در ادامه دلایل اهمیت راهبردی این سفر را بررسی می‌کنیم.

بهبود روابط ایران و دولت‌های عربی
میانجیگری به‌منظور بهبود مناسبات ایران و دولت‌های عربی، یکی از دستورکارهای سیاست‌خارجی عمان در سال‌های اخیر بوده‌است؛ راهبردی که توافق اخیر ایران و عربستان یکی از مهم‌ترین نمودهای آن به‌حساب می‌آید. بررسی‌ها اما نشان می‌دهد مسقط همچنان درحال نقش‌آفرینی در این زمینه است و ارتقای سطح روابط ایران و مصر یکی دیگر از دستورکارهای عمان در هفته‌های اخیر به‌شمار می‌رود. برهمین اساس هم بود که برخی منابع منطقه‌ای معتقدند وساطت میان تهران و قاهره، یکی از مهم‌ترین محورهای رایزنی سلطان عمان در جریان سفر اخیرش به مصر بوده‌است.

گشایش قفل مذاکرات برجامی؟
کارشناسان معتقدند یکی از مهم‌ترین دلایل اهمیت سفر سلطان عمان به تهران، وساطت به‌منظور گره‌گشایی از مذاکرات لغو تحریم‌هاست؛ رویکردی که در سال‌های اخیر همواره مدنظر مسقط بوده‌است. با توجه به نقش مهم عمان در به‌ثمر نشستن مذاکرات برجام در مقطع سال 2015میلادی، اکنون هم برخی معتقدند هیثم بن‌طارق آل‌سعید حامل پیام‌های برجامی مهمی ازسوی طرف‌های غربی برای جمهوری‌اسلامی است. این ‌درحالی‌است که مسقط در ماه‌های اخیر نیز به‌عنوان یکی از واسطه‌های مبادله پیام‌های غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن به ایفای نقش پرداخته‌است.

آزادسازی منابع مسدود‌شده ایران
رایزنی به‌منظور آزادسازی منابع مسدود‌شده ایران در برخی کشورها، ازجمله عراق و کره‌جنوبی، یکی از مهم‌ترین نقش‌های ایفا‌شده ازسوی مسقط در ماه‌های اخیر بوده‌است. برهمین اساس هم هست که گفته می‌شود رایزنی درباره آزادسازی منابع مسدود‌شده جمهوری‌اسلامی، یکی از مهم‌ترین محورهای گفت‌وگوی هیثم بن‌طارق آل‌سعید با مقام‌های ایرانی در تهران خواهد بود. مقام‌های عمانی در هفته‌های اخیر اقدام‌های مؤثری نیز در این زمینه انجام داده‌اند. درچنین شرایطی است که برخی منابع مطلع معتقدند با سفر سلطان عمان به تهران گام‌های مهمی در راستای آزادسازی منابع مسدود‌شده ایران برداشته خواهد شد.

مبادله زندانیان میان ایران و آمریکا
میانجیگری میان ایران و آمریکا در پرونده تبادل زندانیان، یکی دیگر از مهم‌ترین نقش‌آفرینی‌های عمان در سال‌های اخیر بوده‌ و اکنون هم به‌نظر می‌رسد پیگیری این موضوع یکی از دستورکارهای سلطان عمان در جریان سفر به تهران باشد. برخی منابع معتقدند هیثم بن‌طارق ممکن است حامل راه‌حل یا پیامی در این زمینه باشد که درنهایت زمینه‌ساز به‌سرانجام رسیدن پرونده تبادل زندانیان میان تهران و واشنگتن شود. این درشرایطی است که مذاکرات مستقیم میان ایران و آمریکا به‌منظور تبادل زندانیان از مدت‌ها قبل در جریان است و بدعهدی طرف مقابل، سبب بی‌سرانجام ماندن رایزنی‌های این حوزه شده‌است. در این میان اما به‌نظر می‌رسد عمانی‌ها همچنان پیگیر‌ به‌سرانجام رساندن این تبادل هستند.

توسعه همکاری‌های دوجانبه
گسترش روزافزون همکاری‌های دوجانبه، یکی از مهم‌ترین دلایل اهمیت سفر سلطان عمان به تهران محسوب می‌شود. با توجه به اینکه دوطرف از عزم لازم برای گسترش مناسبات در حوزه‌های مختلف، به‌ویژه در عرصه اقتصادی و تجاری برخوردارند، به‌نظر می‌رسد رایزنی‌های هیثم بن‌طارق در تهران زمینه‌ساز افزایش هرچه بیشتر سطح همکاری‌های دوجانبه خواهد شد. این درحالی‌است که ایران و عمان در جریان سفر سال‌گذشته رئیس‌جمهور ایران به مسقط، ۱۲سند همکاری در حوزه‌های سیاسی، حمل‌ونقل، همکاری‌های دیپلماتیک، اقتصادی، علمی، محیط‌زیست و گردشگری امضا کردند. ازسوی دیگر گفته می‌شود رایزنی به‌منظور نهایی‌شدن صادرات گاز ایران به عمان، از مهم‌ترین محورهای رایزنی‌های اقتصادی درجریان سفر سلطان عمان به تهران خواهد بود.