متفاوت ترین امامزاده های ایران کدامند؟

سحر جعغریان

در تقویم رسمی کشورمان روز پنجم ذی‌القعده، به‌عنوان «تجلیل از امامزادگان و بقاع متبرکه» سند خورده است. به همین بهانه مروری داشته‌ایم بر وضعیت پراکندگی این اماکن مقدس در سرزمین‌مان و ترین‌های این بخش.

نگیـن شـیراز
بیشترین

از مجموع 8هزار و 167امامزاده ایران، از این‌رو با هزار و 451امامزاده در استان فارس قرار دارد. ازجمله شناخته شده‌ترین آنها، نگین سبز استان فارس، حرم مطهر حضرت احمدبن موسی‌الکاظم(ع) ملقب به شاهچراغ(ع) است. آن حضرت فرزند امام موسی کاظم(ع) هفتمین امام شیعیان و برادر امام رضا(ع) است که کرامات و مناقب فراوانی به نام ایشان ثبت شده است. حضرت سیدعلاءالدین حسین‌ ابن موسی‌الکاظم(ع) یکی دیگر از امامزادگان واجب‌التکریم شهر شیراز و برادر حضرت احمدبن موسی شاهچراغ(ع) است. باتوجه به ارادت ویژه شیرازی‌ها به این امامزاده در زبان محلی به آن «آستانه» هم می‌گویند.

سه ‌گنبدان
متفاوت‌ترین

متفاوت‌ترین بقعه امامزادگان این سرزمین، آستان امامزادگان زید و رحمان از نوادگان امام جعفر صادق(ع) است که ویژگی منحصر به‌فرد دارد. این بقعه با داشتن 3گنبد رفیع با عنوان سه‌گنبدان نیز شناخته شده و در سال1346به‌عنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسیده است. برای تماشای این بنای مذهبی خاص که در اسناد تاریخی قدمت آن در قرون 7و 8هجری ثبت شده است باید راهی جنوب غربی روستای پلنگ‌آباد در 24کیلومتری شرق اشتهارد در کنار جاده کرج شوید. گنبدهای این امامزاده که می‌توان از آن به‌عنوان ترکیبی از دوره‌های مختلف یاد کرد، به‌ترتیب گنبد شرقی، غربی و شمالی، مربوط به دور‌ه‌های ایلخانی، تیموری و صفویه هستند. این بقعه در وسط محوطه بزرگ قرار دارد و حصار آجری و چشم‌انداز زیبایی دارد.

 گنبد عظیم
بزرگ‌ترین

بارگاه امامزادگان آقاعلی‌عباس(ع) و شاهزاده محمد(ع) در بادرود اصفهان دارای 2گلدسته به ارتفاع 40متر و قطر 5/3متر دارد و ارتفاع گنبد 45متر و قطر آن 23متر است. ساختمان حرم نیز در صحنی به مساحت 36هزار مترمربع ایجاد شده و زیربنای ساختمان حرم مطهر و صحن‌های آن به 5هزار مترمربع می‌رسد. این بنا در 2 طبقه با ۱۰رواق و ۴ سردر ورودی ساخته شده است. نمای داخلی حرم نیز بسیار زیبا آینه‌کاری و گچبری شده و نظر هر بیننده‌ای را به‌خود جلب می‌کند و کاشی‌کاری انجام شده به سبک دوران صفویه و گورکانی و...است. در اطرافش زائرسرایی با ظرفیت 400نفر میزبان عاشقان اهل‌بیت(ع) دیده می‌شود. شجره این امامزادگان به حضرت ‌امام‌موسی کاظم(ع) می‌رسد.

بقعه 2متری
کوچک‌ترین

بقعه امامزاده قائم در 41کیلومتری فیروزکوه (روستای آسور) استان تهران کوچک‌ترین بنا و بقعه مذهبی ایران محسوب می‌شود؛ بقعه‌ای در حدود 2مترمربع مساحت و کمتر از 2متر ارتفاع که از یک گنبد مخروطی شکل و آجری تشکیل شده است. قسمت خارجی بنا را سیمان‌کاری کرده‌اند و در ساخت کلی از مصالح سنگ و ساروج استفاده و کف بنا نیز از موزائیک پوشیده شده است. قسمت داخلی بقعه پوشش گچی دارد و ضریح کوچک چوبی ساده در میانه بقعه قرار گرفته است. یک نورگیر هم در ضلع شمال غربی امامزاده دیده می‌شود. این بقعه در کنار بقعه‌ای بزرگ‌تر قرار گرفته که بنای بزرگ متعلق به امامزاده ابراهیم رضا و بنای کوچک معروف به بقعه امامزاده قائم است. اطلاعات دقیقی درباره شجره این امامزاده در دست نیست اما اهالی معتقدند آنها برادر بودند.

ورود آقایان ممنوع!
زنانه‌ترین

استان سیستان و بلوچستان با 11امامزاده کمترین تعداد اماکن ثبت شده کشور را دارد اما در اینجا ده‌ها نظرگاه، قدمگاه، آرامگاه و زیارتگاه دیده‌ می‌شود که مردم شهرها و روستاهای مختلف را راهی این دیار می‌کند. یکی از آنها مزار «بی‌بی‌دوست» است که مردان، حق ورود به محوطه مقبره را ندارند. این مزار در خاورشهر زابل و روی تپه‌های باستانی قرار گرفته است.گفته می‌شود این مزار متعلق به خواهر سیداقبال (از شاگردان شیخ احمد جامی، شاعر ایرانی) است که مزارش در سیستان قدیم و افغانستان کنونی است. عده‌ای نیز او را از نوادگان دختر امام حسن(ع) می‌دانند. یک درخت کهنسال گز هم در کنار مقبره است و مردم برای این درخت نیز احترام بسیار زیادی قائل هستند و کسی اجازه آسیب‌رسانی به آن را ندارد.  

میراث ملی
خبرسازترین

امامزاده داوود برای بسیاری از پایتخت‌نشینان شناخته شده است اما سیل ساعت یک بامداد 6مردادماه 1401 به یکی از کابوس‌های وحشتناک ساکنان و مردمانی تبدیل شد که برای زیارت یا گذراندن شبی تابستانی به امامزاده در منطقه کوهستانی رفته بودند؛ حادثه‌ای که باعث شد از اینجا به‌عنوان خبرسازترین امامزاده در سال 1401یاد شود. در این حادثه تعدادی از هموطنان جان باختند و خسارت‌های سنگینی به ساختمان‌ها و مغازه‌های اطراف حرم وارد شد. حتی تا آذر‌ماه درهای امامزاده روی زائران بسته بود. نمای امامزاده در نگاه کلی از دو مسجد تشکیل شده است که هر دو به بقعه امامزاده در قسمت میانی منتهی می‌شوند. بقعه هشت‌ضلعی که دارای سردابی در قسمت زیرین است، در زمان صفویه و بنای اصلی آرامگاه در زمان قاجاریه ساخته شد. اینجا در ۳۰ اردیبهشت‌ماه ۱۳۱۵در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.