عکس یادگاری با خشونت

 فاطمه راسخ| خراسان جنوبی-خبرنگار:

کودک آزاری در ردیف دوم آسیب‌های اجتماعی استان خراسان‌جنوبی قرار دارد. آنطور که معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی خراسان جنوبی می‌گوید: به طور میانگین در هر ماه 74 مورد کودک آزاری گزارش می‌شود که 70 مورد آن بر اثر غفلت و مسامحه صورت می‌گیرد. «شهرام شیخانی» می‌افزاید: این آسیب اجتماعی بیشتر در مرکز استان اتفاق افتاده است اما رتبه استان در کشور نامشخص است. 

وی اختلافات و خشونت‌های خانگی را اولین آسیب اجتماعی در خراسان جنوبی بیان می‌کند که با وجود حضور گسترده مراکز اوژانس اجتماعی در مدارس، مهدهای کودک، تشریح مصادیق کودک‌آزاری و موارد آن جزو آسیب‌های اجتماعی اولویت‌دار است که به سامانه 123 گزارش شده است. 
شیخانی انواع کودک‌آزاری را جسمی، جنسی، روانی، عاطفی، غفلت و مسامحه عنوان می‌کند که شایع‌ترین نوع آن به گزارش مرکز 123 استان غفلت و مسامحه است و بیش از 68 درصد را به خود اختصاص داده است.
وی دلیل این نوع کودک‌آزاری را افزایش روند مهاجرت روستاییان به شهرها و افزایش حاشیه نشینی، اعتیاد و مشکلات اقتصادی خانواده‌ها می‌داند که موجب مسامحه والدین نسبت به تامین نیازهای رفاهی و آموزشی کودکانشان شده است. 

به گفته شیخانی در حال حاضر آماری از ابتدای سال تاکنون از کودک‌آزاری در دسترس نیست چون هر 3 ماه یکبار این امار محاسبه و گزارش می‌شود. وی ادامه می‌دهد: به دلیل ارتقای سطح معلومات کارشناسان سامانه 123 برای مداخلات تلفنی اثربخش و ارائه راهنمایی‌های لازم به منظور آرام‌سازی و جدا‌سازی موارد نیازمند به مداخله ضروری، خوشبختانه موارد کودک آزاری نیازمند به خدمات مداخله‌ای حضوری تیم سیار در مواردی که سلامت جسمانی و روانی کودک در معرض خطر بوده، 48 درصد کاهش یافته است.  معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی خراسان جنوبی شناسایی کودکان آسیب‌دیده توسط مراکز اورژانس اجتماعی، ایجاد پایگاه‌های خدمات اجتماعی و موسساتی برای اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی، ایجاد مراکز اورژانس اجتماعی در مدارس و مهدهای کودک، توزیع اقلام فرهنگی، ارجاع کودکان آسیب‌دیده به مراکز نگهداری شبه‌خانواده، توانمند‌سازی کودکان و خانواده‌هایشان و برگزاری همایش در این راستا را از اقدامات قابل بیان در سال گذشته عنوان می‌کند. 

وی همچنین آموزش فرزندپروری به خانواده‌ها به صورت گسترده در مناطق آسیب‌زا و حاشیه شهر در جلسات اولیا و مربیان مدارس و مهدهای کودک، آموزش مصادیق کودک‌آزاری به بهداشت‌یاران مدارس و مربیان، پیگیری مشخص کردن فرایند درمان کودکان آسیب‌دیده مسموم به مواد مخدر استان، تقویت و گسترش خدمات مراکز اورژانس اجتماعی و مراکز مشاوره و اجرای طرح استانی فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی را از اقدامات انجام شده برای پیشگیری از کودک‌آزاری در سال جاری بیان کرد. 

در این ماین خاطرات دلخراش برخی از کارکنان اورژانس اجتماعی بهزیستی استان، عمق فاجعه را نشان می‌دهد.  وقتی «محمد ‌مویدی»  مسئول اورژانس اجتماعی مرکز استان می‌گوید: سال‌ها پیش برای نجات 3 پسر بچه 5 تا 11 ساله واقع در یک روستا اعزام شدم و دیدم بچه‌ها با یک سگ در آلونکی، بدون امکانات زندگی می‌کنند.  وی ادامه می‌دهد: خیلی تلاش کردیم بچه‌ها را نجات بدهیم اما بچه‌ها به دستور مادر آلونک را ترک کرده و هرکدام به سمتی فرار کردند به سختی توانستیم آن‌ها را کنترل کنیم و حتی با مقاومت مادرشان مواجه شدیم.  چون می‌ترسید بچه‌ها را از او جدا کنیم، به سمت ماشین ما سنگ پرتاب می‌کرد. با 110 تماس گرفتیم و بعد از ساعتی صحبت کردن، مادر آرام شد و بچه‌ها را به ما سپرد. سال‌هاست صحنه رقت‌انگیز زندگی بچه‌ها در آن الونک داغ و بدون امکانات جلوی چشمانم است.  اگر پای صحبت مددکار اورژانس اجتماعی استان بنشینید خواهی شنید که آثار سوختگی بر بدن یک پسر بچه 7 ساله چطور او را بهم ریخته است؛ این اتفاق در اثر اهمال خاله و مادر کودک که اعتیاد داشتند، به وجود آمده بود. 
وی ‌ می‌گوید: مدتی بعد باز هم با اطلاع بیمارستان امام رضای بیرجند شاهد سوختگی همان کودک بودم اما این بار اگرچه خاله و مادرش برای سپردن او به مراکز بهزیستی مقاومت می‌کردند اما این کار انجام شد. 

آثار ضربات کمربند روی تن نحیف کودک تصویر دلخراش دیگری است که در ذهن «احمد زیرکی‌مقدم» مددکار دیگر اورژانس اجتماعی مرکز استان نقش بسته است. او می‌گوید: کودک بعدها به مرکز بهزیستی منتقل شد اما خراش بی‌رحمانه کودک‌آزاری تا زنده است روی قلب و ذهنش باقی می‌ماند. وی که بارها مورد فحاشی و حتی حمله از طرف افراد آسیب‌دیده قرار گرفته، ادامه می‌دهد: به افراد آسیب‌دیده اجتماعی حق می‌دهم چون در شرایط بحرانی قرار دارند و وظیفه ما به عنوان مددکار اجتماعی است که بتوانیم این افراد را آرام کنیم. 


درمان والدین؛ درمان کودک‌آزاری

کودک‌آزاری از مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی استان است و 87 درصد کودکان توسط والدین و مراقبان خود مورد سورفتار قرار می‌گیرند. مهم‌ترین تاثیر انواع کودک‌آزاری و سورفتار با کودکان  از بین رفتن اعتماد به نفس در آن‌ها است.  کودکانی که مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند در رسیدن به استقلال دچار مشکل می‌شوند و امکان توانمندی در آینده را نخواهند داشت.  

کودکان دارای سورفتار و خشونت در بزرگسالی، پرخاشگر و ضداجتماعی خواهند بود. بروز انواع بیماری‌های روحی و روانی از جمله افسردگی شدید، اضطراب و وسواس، افت تحصیلی، مصرف مواد مخدر و جذب در گروه‌های ناهنجار اجتماعی از مهم‌ترین مشکلات این کودکان در آینده است. برخوردار نبودن از بلوغ فکری و اجتماعی، آگاهی نداشتن از مسائل تربیتی و انتظارات بیش از حد از فرزند، اعتیاد، مشکلات اقتصادی و شغلی و برآورده نشدن نیازهای عاطفی والدین در دوران کودکی از عوامل بروز کودک‌آزاری است.  با توجه به این که پرخاشگری و سورفتار در یک خانواده نسل به نسل منتقل می‌شود باید والدین مورد درمان و آموزش‌های لازم قرار بگیرند.