رد پای سیاه دود

فائزه تقی‌لو| زنجان - خبرنگار:
  
براساس گزارش وزارت بهداشت،  مرگ و میر ناشی از استعمال دخانیات به تنهایی بیشتر از مجموع مرگ و میرهای ناشی از اچ. آی. وی، مصرف موادمخدر،استعمال الکل، حوادث رانندگی و استفاده از اسلحه گرم است. مرگ و میرهای مرتبط با دخانیات تا سال  2030به 8 میلیون نفر افزایش می یابد. با فرض مصرف سالانه 55 میلیارد نخ سیگار در کشور وقوع حدود 55 هزار مورد مرگ ناشی از دخانیات وجود دارد. 
در استان زنجان متوسط سن شروع مصرف سیگار  21سال و متوسط سال‌های مصرف سیگار 15 سال بوده و متوسط تعداد سیگار مصرفی در روز  10 نخ برآورد شده است.


سیگار و دود دست دوم و سوم

مدیر گروه بهداشت دانشگاه علوم پزشکی استان گفت: دانشگاه علوم پزشکی با توجه به رسالتی که درزمینه سلامت دارد با فرهنگ سازی و آموزش برای تحقق اهداف سلامت در سال-های گذشته اقدام به جمع‌آوری قلیان کرد و جزو استان‌های پاک اعلام شدیم، اما به دلیل این‌که در سطح کشور این کاربه‌طوریک نواخت عمل نشد وحمایت‌های لازم از طریق دستگاه‌های مرتبط صورت نگرفت این کوشش نیمه تمام ماند. در هر صورت دانشگاه وظیفه خود را انجام داد ،حساسیت و آگاهی لازم را در جامعه ایجاد کرد؛ بعد از این دستگاه‌های متولی در مورد کاهش یا حذف دخانیات باید وارد عمل شوند که در برخی موارد کوتاهی شده است.

«جمال ناصحی فر» در مورد مضرات دود سیگار و کسانی که در مواجهه با آن هستند چنین عنوان کرد: امروزه دیگر تنها سیگار نیست که مضر است بلکه دود و بقایای به جا مانده از سیگار بسیار خطرناک‌تر از خود سیگار است که با عنوان  دود دست 2 و دست 3 مطرح می شود. بررسی ها نشان می‌دهد مضرات این دودها (دود قلیان و سیگار) برای کسانی که در مواجهه با آن قراردارند بیشتر از کسانی است که سیگار را استعمال می‌کنند، چون هنگام مصرف این دود از فیلتر عبور می‌کند و تا حدودی ضررهای این مواد مضر کاهش می‌یابد در مورد دود دسته سوم می توان گفت همان دودی است که برروی وسایل شخصی و محیط باقی می ماند. دانشمندان در تحقیقات جدید متوجه شدند سموم ناشی از سوخت انواع دخانیات که به صورت دود در هوا رویت نمی‌شود بیش از آن‌چه انتظار نمی رفت خطر ساز و آسیب‌رسان است. در این بین آمارها حاکی از آن است، کودکان و زنان بیشترین قربانیان دود دست دوم و دود دسته سوم هستند. 
 ناصحی فر در‌ادامه گفت : هنگام  مواجهه با دود سیگار درمکان‌های عمومی مشارکت مردمی را می‌طلبد تا با اعتراض در برابر متخلفین از این کار جلوگیری شود.

وی افزود: منحنی رشد سیگار در بین مردان به ماکسیمم رسیده، در حالی که بین جوانان و زنان شاهد رشد مصرف بوده‌ایم. هدف دولت‌ها ،سلامت جوانان و بانوان است، در نتیجه تولیدکنندگان برای دستیابی به سود بیشتربه تبلیغ سیگار در بین این گروه‌ها می‌پردازند که نگران کننده است. مدیرگروه دانشگاه علوم پزشکی شهر زنجان به هزینه های درمانی که فرد سیگاری به سیستم تحمیل می‌کند اشاره کرد و گفت : سالانه بین 20 تا 30 هزار میلیارد تومان صرف هزینه های بهداشتی درمانی، ناشی از مصرف دخانیات می‌شود.

 ناصحی فر در پاسخ به این سوال که چه مقدار از سبد کالای خانوار صرف سیگار می شود؟ چنین گفت:در خانوارهای فقیر و کم درآمد حدود 40 درصد از بودجه خانواده صرف خرید سیگار می‌شود که همین مورد به فقر خانواده بیشتر دامن می‌زند. 


دلایل مصرف سیگار

«یوسف بیانلو» دکترای جامعه شناسی و استاد دانشگاه در خصوص دلایل روی آوردن افرادبه سیگار عوامل مختلفی چون عوامل روانی ، فرهنگی و اجتماعی را دخیل دانست و گفت: در برخی جوامع باورهای غلطی در مورد سیگار وجود دارد که باعث ترویج مصرف آن می شود، نکته دیگر مساله روانی است ، شناخت و آگاهی اعضای جامعه در مورد مدیریت رفتار و هیجانات و چالش‌های فردی و اجتماعی ضعیف است و افراد از روی نا آگاهی اقدام به مصرف سیگار می-کنند.وی افزود: باور غلط که سیگار باعث آرام بخشی می‌شود به لحاظ روان‌شناختی تلقینی بیش نیست.

وی اظهار کرد: ازنظراجتماعی وقتی باورها و آداب و رسوم غلط اجتماعی ترویج شود می تواند تاثیرگذار باشد. از عوامل مهم دیگردر بین جوانان خود نمایی و نشان دادن استقلال شخصیتی در بین همسالان است، همنشینی با افرادی که سیگار مصرف می‌کنند به مرور زمان به گرایش مصرف فرد منجر می‌شود. 

بیانلو عنوان کرد: در صورتی که فردسیگاری  تصمیم به ترک بگیرد 30درصد موفق به این کار می‌شود.وی ادامه داد: علت این‌که افراد سیگاری نمی توانند ترک کنند  غیر ممکن بودن آن نیست؛ در واقع کسانی که تصمیم می‌گیرند ترک کنند کم هستند، چون قبح و عوارضی که در مورد سایر موادمخدر وجود دارد درمورد سیگار نیست.

وی در پاسخ به این سوال که آیا عوارض سیگارالکترونیکی کم است؟ چنین گفت :در فضاهای غیر معتبر،گروهی  برای این‌که به مقاصد سود جویانه خود برسند ،اقدام به سوء‌استفاده ازفضا های ایجاد شده تبلیغاتی می‌کنند؛ باورهای غلط ،کمی عوارض آن که به لحاظ علمی درست و تایید شده نیست و همپای سیگار دارای عوارض و مضرات  است.

 این جامعه‌شناس در بررسی رابطه بین فقر و سیگار چنین اظهار کرد : آن‌چه که از نظر روان شناسی  مطرح است فقر مادی نیست، بلکه فقر فرهنگی  است که باعث گرایش افراد به سیگار می‌شود. اگر بین طبقات پایین جامعه شاهد این قضیه هستیم، فشار های روانی ناشی از فقر اقتصادی این امکان را ایجاد می کند که این افراد برای تسکین روانی و مشکلات زندگی  گرایش به مصرف سیگار داشته باشند که درصورت داشتن آگاهی اگر دچار فقر اقتصادی هم باشند به این سمت نمی‌روند. 

وی در مورد ترک سیگار عنوان کرد: نه تنها سیگار بلکه  درتمام عادت‌های سوء اولین فاکتور و عامل مهم درترک تصمیم قطعی و جدی فرد است و در مرحله بعد دادن آگاهی و شناخت درباره عوارض و آسیب‌های سیگار می تواند موثر باشد. وقتی در جامعه مصرف سیگار ناهنجاری اجتماعی محسوب نمی شود حتی برخی مواقع به عنوان اعتبار بخشی در بین همسالان به حساب می آید، در نتیجه فرد هیچ نوع گرایشی به سمت ترک نخواهد داشت، پس باید در گام اول باورها و نگرش‌های صحیح در این افراد را ایجاد کنیم؛ وقتی این موارد ایجاد شد و دانش و آگاهی افزایش پیدا کرد شخص ترک می کند.


 گرایش زنان به دخانیات

این دکترای جامعه شناسی و استاد دانشگاه علت گرایش زنان به دخانیات را چنین عنوان کرد : برخلاف تصور، عوارض قلیان 500 برابر بیشتر از سیگار است و نبود شناخت و ناآگاهی و باور غلط به این‌که قلیان عوارض سیگار را دارا نیست و این‌که ترک آن راحت است و پذیرش آن دربین خانواده و اجتماع بیشتر ازسیگار است و به فرد قلیانی نگاه منفی نداریم وگاه پز اجتماعی محسوب می شود، ازباورهای غلط اجتماعی است که باعث گرایش زنان به این سمت شده و هر روز روند افزایشی آن را شاهدیم.