تدوین برنامه جامع مدیریت خشکسالی استان

صدیف بدری| نماینده اردبیل در مجلس شورای اسلامی:
‌
 در کشور ایران خشکسالی رخدادی شایع است که گهگاه در مناطق مختلف بروز می‌کند.

خشکسالی به عنوان یک پدیده اقلیمی با کمبود رطوبت و بارندگی نسبت به شرایط معمول، تعریف می‌شود و این پدیده به شدت بر همه جوانب فعالیت‌های بشری تأثیر می‌گذارد. استان اردبیل نیز در 10 سال اخیر دچار خشکسالی بوده است که عوارض خود را بر محیط زیست، اقتصاد و حتی زندگی اجتماعی اهالی استان بر جای گذاشته است. از آن‌جا که استان اردبیل یکی از قطب‌های کشاورزی کشور محسوب می‌شود و بیش از یک سوم جمعیت استان در زمینه کشاورزی شاغل هستند، وقوع خشکسالی بر اقتصاد خانوارهای روستایی آثار منفی بر جای می‌گذارد و سرانه درآمد کمتر از میانگین کشوری می‌تواند از آثار این پدیده طبیعی باشد.

پدیده مهاجرت از دیگر عوارض خشکسالی و تأثیر منفی بر اقتصاد خانوارهاست که آسیب‌های اجتماعی خاص خود را در پی دارد. هرچند وقوع خشکسالی پدیده‌ای غیرمترقبه است، باید برنامه‌ها برای مقابله با عوارض آن مدیریت شود. با توجه به قابل پیش بینی بودن وقوع این رخداد در استان تدوین برنامه جامع مدیریت خشکسالی و ارائه آموزش‌های لازم برای مدیران و اهالی استان در مقابله با این پدیده ضروری است. یکی از راهکارهایی که می‌توان عوارض خشکسالی را کاهش داد ترویج روش‌های نوی آبیاری و تغییر الگوی کشت است. با کشت محصولاتی مانند پسته، بادام و زعفران که آب کمتری نیاز دارند، می‌توان عوارض خشکسالی برای اقتصاد کشاورزان را کاهش داد. همچنین با تکمیل پایاب سدهای بزرگ استان مانند خداآفرین و تبدیل زمین‌های دیم به آبی، کشاورزی از وابستگی به اتفاقات نزولات جوی مستقل می‌شود و با مدیریت بهتر بهره وری بیشتر را به ارمغان می‌آورد. تحقیقات کشاورزی نیز می‌تواند بازوی توانمند مدیریت خشکسالی استان باشد. چرا که با اصلاح ارقام کشاورزی برای مقاومت بیشتر به تنش‌های خشکسالی می‌توان نتیجه بهره وری را بهبود بخشید.

به عنوان مثال گندم تک آبی نزدیک به پنج بار مصرف آبی کمتری به نسبت ارقام دیگر دارد و ترویج کشت این نوع گندم در مناطق دیم کشاورزان را از ضررهای حاصل از خشکسالی می‌رهاند. در کنار این راهکارها برای جلوگیری از تأثیر سوء خشکسالی بر کشاورزی استان، می‌توان با تقویت محورهای دیگر توسعه استان چون گردشگری و تجارت عوارض منفی خشکسالی را کمرنگ‌تر کرد. برنامه ریزی برای استفاده از ظرفیت‌های گردشگری و بهره برداری از این فرصت می‌تواند سفره اهالی استان را رنگین کند. همچنین توجه ویژه به صادرات محصولات کشاورزی می‌تواند سود بیشتری از محصولات اندک نصیب کشاورزان کند که نیازمند تدبیر برای تسهیل تجارت خارجی است.