طرح سربازی حرفه‌ای دقیقا چیست ؟

سال99 بود که جدی‌ترین کارزار با درخواست لغو سربازی اجباری از مجلس مطرح شد و همچنان هم ادامه دارد. امضاکنندگان این کارزار می‌خواستند که مجلس درباره قانون سربازی اجباری تجدیدنظر و سربازی حرفه‌ای را با طرح دریافت مالیات از مشمولین غایب و کسانی که متقاضی رفتن به سربازی نیستند، اجرا کند. آن زمان اعلام شد حدود 3میلیون نفر مشمول غایب در کشور وجود دارند که از بسیاری خدمات اجتماعی محروم هستند و اصلاح این قانون می‌تواند تبعات مثبتی در جامعه داشته باشد.
پس از آن، طرح سربازی حرفه‌ای از سوی تعدادی از نمایندگان مجلس با هدف حذف سربازی اجباری، اصلاح قانون، ایجاد سربازی اختیاری و بهبود وضعیت سربازان مطرح شد. البته در این مدت مجلسی‌ها مصوبات دیگری را هم بررسی کردند؛ ازجمله امکان پرداخت 15هزار یورویی برای صدور کارت معافیت مشمولان غایب خارج از کشور یا امکان خرید خدمت سربازی برای مشمولان غایب براساس مدرک تحصیلی با اولویت افراد متاهل و بالای 35سال که البته هیچ‌کدام به سرانجام نرسید. همزمان اعلام شد که مشمولان غایب دارای 2فرزند هم از خدمت معاف شوند که این طرح هم با مخالفت شورای‌نگهبان راه به جایی نبرد. اما اصل ماجرا چیست که طی چند دهه اخیر قانون سربازی کشور هیچ تغییری نداشته و حالا هم طرح سربازی حرفه‌ای به‌عنوان جدی‌ترین تغییر در این حوزه مطرح شده‌است، بسیاری از کسانی که به نوعی زندگی‌شان به گذران دوران خدمت نظام وظیفه گره خورده، با آن آشنایی ندارند؟
      
در طرح سربازی حرفه‌ای، طول مدت سربازی مشمولان نظام وظیفه از 2سال به 5سال افزایش پیدا می‌کند. در این مدت، سربازان به‌طور حرفه‌ای تربیت شده و آموزش می‌بینند و در نتیجه افرادی خبره و کارآمد در اختیار ارگان‌های نظامی کشور قرار می‌گیرند. البته درصورت وجود نیروی مازاد بر نیاز، مشمولین از سربازی اجباری معاف خواهند شد. طبق طرح سربازی حرفه‌ای تعداد سربازان کشور و دستمزد آنها دچار تغییراتی می‌شود. افراد اعزام‌شده به خدمت سربازی در این طرح حقوقی یکسان با کارمندان کادر رسمی دریافت خواهند کرد و در پایان نیز می‌توانند به استخدام رسمی ارگان‌های مربوطه درآیند. در سربازی حرفه‌ای در واقع افرادی که مایل نیستند به سربازی بروند، از برخی حقوق و مزایای خود در جامعه صرف‌نظر می‌کنند و این تسهیلات به افرادی اعطا می‌شود که علاقه به انجام سربازی دارند. کسانی هم که تصمیم دارند تا به خدمت سربازی نروند باید تا ۵۰سالگی از برخی حقوق و مزایای خود در سطح جامعه صرف‌نظر کرده و همچنین میزان مالیات مشخصی را با هدف تامین منابع طرح سربازی حرفه‌ای بپردازند.
      
اما این طرح هنوز تعیین‌تکلیف نشده و تأکید می‌شود که چندین نهاد باید در این‌باره تصمیم‌گیری کنند. طرح سربازی حرفه‌ای در گام اول و زمانی که برخی نمایندگان مجلس داوطلبانه بودن و 5ساله کردن خدمت سربازی را مطرح کردند، با واکنش‌هایی از سوی برخی مسئولان ستاد کل نیروهای مسلح همراه شد و به نتیجه هم نرسید، اما پس از آن دوباره تأکید بر این اصلاحات از سوی برخی مقامات مطرح شد. اوایل پاییز سال گذشته سرلشکر محمدباقری، از اصلاحات گسترده برای به‌کارگیری مؤثر کارکنان وظیفه خبر داد. یک هفته مانده به پایان۱۴۰۱ هم محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در گفت‌وگوی ویژه خبری اعلام کرد: «با توجه به صحبت‌هایی که با نیروهای مسلح در محضر رهبر معظم انقلاب داشتیم؛ به این جمع‌بندی رسیدیم که برای بهینه‌سازی خدمت وظیفه سربازی نیاز به بازنگری در این حوزه است.»
در اردیبهشت امسال هم علی بهادری‌جهرمی، سخنگوی دولت در صفحه شخصی‌اش نوشت: «لایحه اصلاح قانون وظیفه عمومی برای طی مراحل قانونی در دستور کار دولت قرار گرفته است؛ گسترش مفهوم وظیفه عمومی به امور فرهنگی، فناوری و اقتصادی، تغییر در معافیت‌ها و معاف شدن مشمولان مازاد به تشخیص ستاد کل، از مواردی است که در لایحه درنظر گرفته شده است.» البته هنوز از محتوای این لایحه، خبری منتشر نشده، اما شنیده می‌شود که قرار است مفهوم سربازی وسیع‌تر از قبل شود و صرفا محدود به مسائل نظامی نخواهد بود. فداحسین مالکی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی هم دیروز درباره آخرین جزئیات طرح سربازی حرفه‌ای گفت: «این طرح در کمیسیون امنیت ملی مجلس بررسی می‌شود. درباره موضوع سربازی در کشور ما نگاه‌های متفاوتی وجود دارد، اما آن چیزی که مسلم است اینکه نظام، دولت و مجلس نسبت به رفع مشکلات جوانان در این حوزه باید حرفی برای گفتن داشته باشند و موانعش برطرف شود.» حالا با وجود اینکه همچنان این طرح و اصلاحات در سربازی اجباری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین خواسته‌های جوانان بلاتکلیف مانده، اما چنین اخباری هم می‌تواند به‌عنوان حرکتی مثبت تلقی شود که با چکش‌کاری همان نهادهای تصمیم‌گیرنده و مجلس به‌زودی گره از مشکلات این حوزه باز کند.