کوسه‌های خلیج‌فارس در مسیر انقراض

زهرا رفیعی-روزنامه‌نگار

بررسی‌های انجام شده در ایران نشان می‌دهد که ذخایر کوسه‌ماهیان در آب‌های خلیج‌فارس و دریای عمان کاهش قابل‌توجهی داشته است. اکنون 10درصد کوسه‌های خلیج‌فارس به‌صورت ضمنی صید می‌شوند. این درحالی است که با وضع ممنوعیت صید و جریمه‌های سنگین از سوی سازمان‌های متولی، صید این ماهیان به هر نوعی ممنوع شده است. به اعتقاد متخصصان و محققان مرکز پژوهش‌های مجلس با توجه به روند سقوط ذخایر ماهیان غضروفی در کشور، باید برنامه «اقدام ملی حفاظت از ماهیان غضروفی ازجمله کوسه ماهیان» خیلی زود اجرایی شود و سازمان‌های متولی یعنی شیلات و سازمان حفاظت محیط‌زیست برنامه‌های تحقیقاتی و مطالعاتی را به‌طور جدی ادامه دهند.

دلایل کاهش جمعیت کوسه‌ماهیان در ایران

روش صید: برخی از روش‌های صید شامل (گوشگیر ساحلی و اقیانوسی، ترال ماهی و میگو، رشته قلاب و ترولینگ) کوسه‌ها را به‌صورت صید ضمنی گرفتار می‌کند.
افزایش تقاضای بازارهای شرق آسیا: برای تجارت گوشت و باله کوسه‌ها به‌منظور تهیه داروهای سنتی چینی یا تهیه غذاهای گران‌قیمت رستورانی بازارهای شرق جهان مبالغ بالایی پرداخت می‌کنند.
طولانی بودن زمان رشد و زادآوری: هر کوسه‌ماهی برخلاف ماهیان استخوانی که صدها هزار تا میلیون‌ها تخم در طول زندگی آزاد می‌کنند، تعداد تخم یا زاده‌های بسیار محدودی (2تا 20عدد) در کل زندگی داشته و برای رسیدن به سن تولید مثل بعضا بین 20 تا 35سال زمان نیاز دارد.
تخریب زیستگاه: تخریب زیستگاه و آلودگی بوم سازگان‌های دریایی از تهدیدات دیگر موجود برای بقای کوسه‌هاست. عوامل انسان‌ساخت و اقدامات صنعتی و تجاری به‌عنوان متهم اصلی شناخته شده است.
تغییرات اقلیمی: نتیجه یک تحقیق جدید نشان می‌دهد که گرم‌تر شدن آب دریاها و اقیانوس‌ها همراه با افزایش سطح دی‌اکسیدکربن توانایی کوسه‌ماهی‌ها را برای شکار از بین می‌برد و مانع رشد آنها می‌شود.