آغاز مبادلات کاغذی نفت و طلا

بهزاد رنجبر-روزنامه‌نگار

برای نخستین‌بار معاملات گواهی سپرده نفت خام در بورس انرژی و گواهی سپرده شمش طلا در بازار سرمایه آغاز شد. قرار است سالانه 72میلیون بشکه‌ نفت خام و میعانات گازی به ارزش ۶میلیارد دلار به‌صورت گواهی سپرده در بورس انرژی عرضه شود.
به گزارش همشهری، پس از تصویب آیین‌نامه مبادلات گواهی سپرده نفت خام و میعانات گازی از روز گذشته مبادلات این اوراق رسما در بورس انرژی آغاز شد. عرضه‌کننده این اوراق شرکت ملی نفت است و خریداران نیز در شرایط فعلی صرفا اشخاص حقوقی هستند. قیمت‌گذاری این اوراق ارزی است اما تسویه این اوراق هم ارزی و هم ریالی است. در شرایط فعلی دلار، ارز مبنای قیمت‌گذاری این اوراق است اما قرار است سایر ارز‌ها نیز در این مبادلات مورد استفاده قرار گیرند. خریداران این اوراق در زمان تسویه کالا باید نفت خود را تحویل بگیرند. بر همین اساس پیش‌بینی می‌شود استفاده از این اوراق بتواند به متنوع‌تر شدن فرایند فروش نفت منجر شود. این اوراق بیانگر مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی از نفت خام موجود در مخازن شرکت ملی نفت است و پشتوانه آن قبض انبار استانداردی است که در انبارهای مورد تأیید بورس صادر می‌شود. دیروز همچنین برای نخستین‌بار مبادلات گواهی سپرده شمش طلا نیز در بورس کالا آغاز شد.
انتشار این اوراق نیز می‌توانند ضمن جذب نقدینگی به تقاضا‌هایی که برای پوشش تورمی در جامعه وجود دارد پاسخ دهد.

کارکرد گواهی سپرده نفت
جواد اوجی، وزیر نفت دیروز درباره کارکرد اوراق گواهی سپرده نفت خام و میعانات گازی گفت: فروش اوراق سپرده نفت و میعانات گازی برای تنوع‌بخشی به حوزه صادرات و افزایش آن و استفاده از سرمایه‌گذاری‌های مردمی و سرمایه‌های خرد مطرح شده است و استقبال خوبی از این سپرده خواهد شد. او با بیان اینکه هیچ خریداری از این طرح متضرر نمی‌شود، توضیح داد: قیمت‌گذاری نفت خام و میعانات در بورس انرژی در بازه زمانی مشخص به همان قیمت فروش به مشتریان خارجی به متقاضیان داخلی‌ در بورس انرژی عرضه می‌شود و امیدواریم کشورهای همسایه هم بتوانند در خرید اوراق گواهی سپرده نفت خام و میعانات گازی مشارکت داشته باشند.  او افزود: گواهی سپرده نفت خام و میعانات گازی در جمع‌آوری نقدینگی مؤثر خواهد بود و امیدواریم در آینده نزدیک در حوزه بهینه‌سازی گاز نیز بتوانیم با بورس انرژی همکاری داشته باشیم. به‌گفته او سالانه ۷۲میلیون بشکه نفت خام و میعانات گاز در بورس انرژی از طریق این گواهی عرضه خواهد شد.

عرضه 6میلیارد دلار نفت در بورس انرژی
محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران نیز درباره آغاز مبادلات گواهی سپرده نفت خام گفت: سالانه ۲محموله ۳۶میلیون بشکه‌ای نفت خام و میعانات گازی به ارزش ۶میلیارد دلار به‌صورت گواهی سپرده در بورس انرژی عرضه خواهد شد. او با اشاره به اینکه اوراق گواهی سپرده، کار جدید و مبتکرانه‌ای در بازار سرمایه است، گفت: این برای نخستین‌بار است که این گواهی منتشر می‌شود؛ زیرا با فروش این اوراق، دارندگان اوراق نفت خام، دارنده فیزیکی نفت خواهند بود. او افزود: دارندگان ارز و ریال، به‌جای آنکه به خرید و سرمایه‌گذاری در ارز و سکه و طلا توجه کنند، طلای سیاه بخرند که این امکان، در بورس انرژی فراهم شده است. مدیرعامل شرکت ملی نفت تأکید کرد: این امکان اکنون وجود دارد متقاضیان و فعالان بازار سرمایه به قیمت روز بانک مرکزی بتوانند معادل ریالی قیمت نفت خام را پرداخت کنند و در بازار ثانویه اوراق خود را خرید و فروش کنند. آن دسته از فعالان بازار که کد حقوقی دارند می‌توانند از ۵۰۰بشکه نفت خام به بالا در بورس انرژی خرید و فروش کنند، همچنین امکان خرید این اوراق برای شرکت‌های خارجی به‌صورت ارزی وجود دارد.

تقویت ارزش پول ملی
وزیر اقتصاد نیز که در آیین گشایش این معاملات حضور داشت، با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین اتفاق‌ها در این نوع گواهی موضوع تحویل فیزیکی نفت خام است توضیح داد: کارکرد واقعی این اوراق، فروش شفاف نفت است. احسان خاندوزی ادامه داد: با توجه به اینکه تسویه‌ها در این نوع گواهی به‌صورت ریالی انجام می‌شود، با این اوراق می‌توانیم در آینده شاهد افزایش ارزش پول ملی باشیم. متقاضیان داخلی و حتی کشورهای همسایه هم می‌توانند برای خرید این اوراق در بورس حضور یابند. به‌گفته او این اقدام به جذاب‌تر شدن ارز ملی در دنیا کمک خواهد کرد و آرام‌آرام تقاضای ریالی برای نفت در داخل و بعد از آن در بازارهای بین‌المللی را خواهیم داشت.

مکث
آغاز مبادلات گواهی سپرده شمش طلا
همزمان با آغاز مبادلات گواهی سپرده نفت خام و میعانات گازی دیروز مبادلات گواهی سپرده شمش طلا نیز در بورس کالا آغاز شد. رئیس سازمان بورس درباره کارکرد این اوراق گفت: این اوراق به تولیدکننده شمش طلا و معادن کمک می‌کند و نیز ذخایر طلا را حفظ خواهد کرد، زیرا از این طریق می‌توان بررسی کرد که ذخایر طلا کجا نگهداری می‌شود و خزانه‌هایی که ثبت شده مورد نظارت هستند. مجید عشقی همچنین افزود: گواهی سپرده شمش به‌عنوان یک دارایی ابزار مالی شناخته شده و همه نهادها مانند بانک‌ها و دستگاه‌های قضایی که به بحث توثیق می‌پردازند می‌توانند این ابزار مالی را به‌صورت الکترونیک وثیقه‌گیری کنند و آن را مورد استفاده قرار دهند. او ادامه داد: امیدواریم با تکمیل این زنجیره زمینه جمع‌آوری سرمایه‌های خرد  را که به‌دنبال این هستند قدرت خرید خود در برابر نوسانات موجود را حفظ کنند، فراهم کنیم.