بخت راه‌آهن بوشهر - شیراز باز می‌شود؟

احمد میرخدایی- روزنامه‌نگار

یکی از خبرهای خوب سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور در جریان سفر به استان بوشهر، تأمین اعتبار یک میلیارد دلاری برای تکمیل مسیر ریلی بوشهر - شیراز بود که بعد از 15سال می‌تواند مطالبه مردم بوشهر در اتصال به راه‌آهن سراسری را محقق کند. به گزارش همشهری، از میانه دهه‌80 که کلنگ احداث راه‌آهن بوشهر - شیراز به زمین خورد، هیچ‌گاه تأمین اعتبار این پروژه در اولویت دولت‌ها قرار نگرفت و حتی پیگیری طرح‌هایی نظیر تهاتر نفتی و برداشت از صندوق توسعه ملی برای تأمین مخارج این پروژه نیز به‌جایی نرسید؛ اما حالا، آنگونه که رئیس‌جمهور اعلام کرده است: اعتبار مورد نیاز پروژه راه‌آهن شیراز - بوشهر چندی پیش با پیگیری مرحوم رستم قاسمی، وزیر پیشین راه و شهرسازی تأمین شده و با این اعتبار کارها از چند بخش شتاب خواهد گرفت تا عقب‌ماندگی سال‌های گذشته رفع شود.

   نقشه اتصال ریلی بوشهر به شیراز
طرح راه‌آهن بوشهر- شیراز از مصوبات سفر اول دولت محمود احمدی‌نژاد در دولت نهم بود که عملیات اجرایی آن از سال1386 شروع شد، اما به‌دلیل تأمین‌نشدن اعتبارات مورد نیاز روند اجرای پروژه کند و در بیشتر ایام سال‌های گذشته نیز متوقف شده بود. اتصال بندر بوشهر به شبکه راه‌آهن سراسری ایران از طریق احداث یک خط ریلی به طول تقریبی 450کیلومتر و از مبدأ شیراز انجام می‌شود. البته از مسیر ریلی بوشهر به شیراز، در 2نقطه، مسیرهای فرعی به سمت خط ریلی کریدور شمال - جنوب کشیده می‌شود که در نقاط گل‌گهر و زادمحمود به این کریدور پیوند خواهد خورد؛ اما فعلا احداث خط ریلی بندر بوشهر- شیراز در دستور کار قرار دارد که مشتمل بر 11قطعه است و فقط در 2نقطه ابتدا و انتهای خط مقداری پیشرفت فیزیکی دارد. این مسیر ریلی از شیراز به شهر صدرا و مرودشت کشیده می‌شود و از آنجا بعد از عبور از مناطق سروستان، کوار، فیروزکوه و فراشبند، وارد استان بوشهر می‌شود. در استان بوشهر نیز این خط ریلی از اهرم 2شاخه می‌شود که در فاز فعلی، یک مسیر آن به بندر بوشهر متصل خواهد شد و در فاز بعدی و درصورت تأمین اعتبار، شاخه دیگر بعد از عبور از مناطق خورموج و بندر کنگان به منطقه عسلویه متصل می‌شود. براساس نقشه‌های شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور، از 442کیلومتر مسیر اصلی راه‌آهن بوشهر‌- شیراز، 125کیلومتر در استان بوشهر قرار دارد و 325کیلومتر باقیمانده باید در استان فارس احداث شود.

   روایت اعداد از خط ریلی بوشهر
خط ریلی بوشهر- شیراز در حالی به 15سالگی رسیده که میزان پیشرفت فیزیکی قطعه11 آن در محدود بوشهر تا اهرم به حدود 50درصد رسیده و در محدوده شیراز تا مرودشت نیز فازهای یک و 2 به همین میزان پیشرفت داشته است؛ اما مابقی مسیر به‌خصوص در قطعات 9 و 10 این مسیر ریلی به طول ۲۵کیلومتر که در استان بوشهر قرار دارد، پیشرفتی نداشته است. در این دو قطعه که بنا به اظهارنظر متولیان امر، سخت‌ترین بخش این مسیر ریلی به‌لحاظ شرایط توپوگرافی است، ۵.۵کیلومتر پل و تونل وجود دارد و باید ۱۰حلقه تونل و ۹دهنه پل در آن احداث شود. اوایل امسال، احمد محمدی‌زاده، استاندار بوشهر، مشکل تأمین اعتبار را مشکل اصلی پروژه راه‌آهن بوشهر- شیراز دانست و تأکید کرد که با روند فعلی این پروژه تکمیل نمی‌شود. در آن زمان پیمانکار فعال در فازهای ریلی استان بوشهر به‌دلیل مطالبات معوق کار خود را محدود کرده بود. در ادامه برای اجرای مسیر ریلی بوشهر - شیراز برای هر یک از استان‌های بوشهر و فارس 200میلیون دلار تهاتر نفتی درنظر گرفته شد تا پروژه از وضعیت رکود خارج شود و به‌نظر می‌رسد این 400میلیون دلار بخشی از اعتبار یک میلیارد دلاری مورد اشاره رئیس‌جمهور باشد.

   بندر بوشهر به ریل متصل می‌شود؟
در برنامه پنجم توسعه، اتصال مراکز استان‌ها به شبکه ریلی به‌عنوان اولویت دولت در حوزه راه‌آهن مدنظر قرار گرفت که باعث شد با رسیدن ریل به 5مرکز استان، تعداد مراکز استان متصل به شبکه ریلی کشور به 22مرکز برسد. در ادامه، اتصال استان‌های کردستان، اردبیل و چهارمحال‌و‌بختیاری به خط ریلی سراسری نیز به‌عنوان اولویت‌های مهم، بخش قابل‌توجهی از منابع و تمرکز متولیان حوزه حمل‌ونقل را معطوف به‌خود کرد و عملا اتصال بندر بوشهر از اولویت خارج شد. حالا اما، سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور از تأمین اعتبار مورد نیاز این پروژه ریلی به مبلغ یک میلیارد دلار خبر داده که گویا در زمان وزارت مرحوم رستم قاسمی در وزارت راه و شهرسازی در حال پیگیری بوده است. البته مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی در جریان سفر به استان بوشهر، اعتبار مورد نیاز این پروژه را ۱.۲میلیارد یورو عنوان کرده که این رقم حدود 20درصد بیش از اعتبار موعود رئیسی است. بذرپاش ابراز امیدواری کرده است: این مسیر ریلی تا پایان دولت سیزدهم به بهره‌برداری برسد تا نیاز دیرینه کشور برای ایجاد این کریدور راهبردی جنوب کشور محقق شود.