تولید 300محصول تحریمی

سحر جعفریان-روزنامه‌نگار

امیدآفرینی اجتماعی ازجمله کلیدواژه‌های مهمی‌ است که به‌مثابه محرک پیشرفت و توسعه پایدار جوامع عمل می‌کند، به‌ویژه در عصر حاضر که با توجه  به ویژگی‌هایی مانند گسترش و گردش پرسرعت اطلاعات، قدرت‌نمایی حداکثری رسانه‌ها و فناوری‌های هوشمند، بازار جنگ‌های نرم و کنترل از راه دور با هدف ایجاد یاس، از بین‌بردن عزت ملی و در نهایت، افزایش سیطره‌  امپریالیسم، حسابی داغ است. شاید این پرسش پیش ‌آید که امیدآفرینی اجتماعی چیست و چگونه محقق می‌شود؟ امیدآفرینی اجتماعی، کنش جمعی در راستای وقوع رویدادهای سازنده ملی است که ذیل سرمایه اجتماعی قرار دارد و از طریق اطلاع‌رسانی و تبلیغات دقیق و مستمر با موضوع دستاوردهای بومی کشور در عرصه‌های گوناگون علوم بشر صورت می‌گیرد. همچنان که رهبر معظم انقلاب نیز بارها در سخنرانی‌ها و بیانات خود، مدیران و مسئولان دولت‌های مختلف را نسبت به اهمیت و اولویت این کلیدواژه مهم و شاخص جهانی توسعه پایدار توصیه‌ کرده‌اند؛ توصیه‌ای مبتنی بر آموزه‌های اسلامی و فرهنگ ایرانی که همواره ضرورت عملی «گفتمان تحلیلی» و «جهاد تبیین» را به‌عنوان بایسته‌ای دولتی و مردمی یادآور می‌شود. تولید بیش از ۳۰۰ محصول تحریمی توسط شرکتهای دانش بنیان کشور، در دوران تحریم،  بهانه ای خوبی بود تا گردشگران و کارشناسان مرکز تهرانشناسی همشهری در پنجمین تور خود راهی پارک فناوری پردیس؛ بزرگترین مرکز علم و فناوری‌های اقتصادی کشور شوند تا ضمن شناسایی ظرفیت‌ها و توانمندی‌های علمی و کمتر شناخته شده نخبگان در حوزه شرکت‌های دانش‌بنیان، نوآفرین و گروه‌های «کمک‌نوآور» یا همان استارت‌آپی، مبلغ پیشرفت‌های فراگیر آنان باشند.

پارک فناوری پردیس کجاست؟
برای رسیدن به پارک بزرگ و مجهز فناوری که به بهشت فناوری منطقه شهرت دارد، باید راهی کیلومتر 20جاده دماوند و شهر جدید پردیس شویم؛ جایی بیرون از تهران با جاده‌ای که هنوز برف‌های زمستانی‌اش آب نشده‌اند و سرمای هوایش استخوان می‌سوزاند. اتوبوس گردشگران تور مرکز تهران‌شناسی همشهری با عبور از این جاده تقریبا سفیدپوش و تونل‌های پیاپی‌اش، در موقعیت جغرافیایی شهر پردیس که مصوبه ایجاد آن سال 1368تصویب شد، قرار می‌گیرد. شهری صنعتی که بیش از 4هزار هکتار وسعت دارد و بیش از 200هزار  نفر جمعیت را در پهنه خود جای داده است. البته در افق سند توسعه شهر پردیس جمعیت 600هزارنفری پیش‌بینی شده است. اتوبوس از کنار مجتمع‌های مسکونی یک‌شکل و یک‌رنگ، کارخانه‌های صنعتی و تولیدی، مراکز دانشگاهی، مجموعه‌های خدماتی و رفاهی می‌گذرد تا اینکه بالاخره بعد از گذر آخرین پیچ منتهی به شرق، تابلوی پارک فناوری پردیس نمایان می‌شود. گردشگران ضمن پیاده‌شدن از اتوبوس با کنجکاوی فراوان، اطراف خود را می‌کاوند. ساختمان‌های بزرگ و اغلب شیشه‌ای، فضاهای عمومی خوش‌ساخت با معماری منحصر به فرد حسابی توجه‌شان را جلب کرده است. باورش سخت است که حوالی پایتخت، جایی با این شکل و شمایل مدرن بنا شده باشد. همین کنجکاوی و ناباوری دست به‌دست هم می‌دهند تا گردشگران دقایقی از رفتن بازبمانند.

 پای متخصصان و سرمایه‌گذاران در میان است
 آفتاب ظهرگاهی در جدال با سرمای هواست که امیر علی تفرشی، از کارشناسان روابط‌عمومی پارک فناوری به استقبال می‌آید. بعد از خوش و بش و پذیرایی مختصر، گردشگران با راهنمایی او قدم به سالن کنفرانس ساختمان مرکزی می‌گذارند. حالا کمی، خستگی این راه طولانی از جان به در شده که تفرشی این چنین می‌گوید: «پارک فناوری پردیس به‌عنوان نخستین و بزرگ‌ترین پارک فناوری کشور در سال 1380به همت جمعی از متخصصان و سرمایه‌گذاران و زیرنظر نهاد ریاست‌جمهوری (مرکز همکاری‌های فناوری و نوآوری ریاست‌جمهوری) تاسیس شد. پیش از آن، مطالعات مکان‌یابی پارک روی 3منطقه پیشنهادی اطراف تهران متمرکز شده بود که با توجه به ویژگی‌های اقلیمی و جغرافیایی شهر جدید پردیس، فاز6آن در 20کیلومتری شرق پایتخت، به‌عنوان مکان مناسب احداث پارک فناوری به انتخاب نهایی رسید. در همان سال 1380ضمن تملک اراضی پردیس نوآوری (فاز یک)، کلنگ احداث پارک به زمین زده و پذیرش واحدهای فناور بومی بلافاصله آغاز شد.» حسین کاظم‌زاده، عضو خانه طلاب جوان برای مفهوم‌سازی بهتر درباره عنوان پارک فناوری، می‌پرسد: « چرا به اینگونه مجموعه‌ها و مراکز، عنوان پارک الصاق می‌شود؟» تفرشی، گویی منتظر این پرسش بود، برای همین بی‌درنگ پاسخ می‌دهد: «اغلب مجموعه‌های صنعتی و اقتصادی، محیطی بسته، کلیشه‌ای و عاری از تنوع و رنگ دارند. نقطه ضعفی که در مجموعه‌های فناورمحور نوین مورد بررسی و توجه قرار گرفت تا فرایند جذب ایده، تولید انبوه، تجارت و یا به‌عبارتی ساده‌تر، تبدیل علم به ثروت در محیط‌هایی با معماری زیبایی‌شناختی و ارائه خدمات رفاهی صورت گیرد. بدیهی ا‌ست که عنوان پارک برای محیط‌هایی با چنین ویژگی‌هایی مناسب است.»

تاسیس نخستین پارک فناوری سلامت کشور
چشم‌انداز و اهداف بلندمدت این پارک در سال 1391به تصویب رسید. تفرشی ادامه می‌دهد: «در سال 1392عملیات اجرایی آماده‌سازی‌ پردیس دانش (فاز 2) به وسعت 18هکتار آغاز شد. این درست سالی بود که نمایشگاه بین‌المللی فناوری و نوآوری با عنوان اینوتکس به‌صورت سالانه فعالیت خود را آغاز کرد. همچنین در این سال وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور موافقت خود را نسبت به تاسیس نخستین پارک فناوری سلامت کشور در پارک پردیس ابراز داشت که اساسنامه مربوط به آن در سال‌1393به تصویب شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسید. همچنین منشور پارک فناوری در سایه علم، دانش، تخصص، توانمندی، هم‌افزایی ناشی از مبادله مؤثر اطلاعات، هم‌کوشی و بهره‌برداری از تسهیلات مشترک، پی‌ریزی شد که سرفصل‌های دهگانه آن عبارتند از: آینده‌نگری (امروز فوریت دارد و فردا «اهمیت»)،  تعالی‌گرایی، کارآفرینی، نفوذ در بازارهای جهانی، همکاری و همگرایی، سیمای شهری جذاب و دعوتگر، توسعه فناوری، حفظ محیط‌زیست و رعایت همسایگان و اصل جهان‌گرایی.»

توسعه اراضی به نفع علم
کارشناس روابط‌عمومی درباره تاریخچه پارک فناوری می‌گوید: «سال 1393تملیک و تثبیت اراضی پردیس کارآفرینی (فاز 3) به وسعت 31هکتار انجام شد و در سال 1393مرکز شتاب‌دهی نوآوری برای ساماندهی به امور شتاب‌دهنده‌های فناوری و رویدادهای کارآفرینی در کشور در پارک کارش را آغاز کرد. همچنین در سال 1397برای نخستین بار در ایران، کارخانه‌های نوآوری «آزادی» و «های وی» به‌عنوان شعب پارک و محلی برای استقرار و فعالیت گروه‌های استارت‌آپی افتتاح شدند که با استقبال فراوان استارت‌آپ‌ها همراه بود. در سال‌1399نیز قرارداد الحاق 20هکتار جدید (فاز 4) به پارک در مجاورت پردیس کارآفرینی منعقد و همان سال پارک فناوری اقتصاد دیجیتال نیز در زمینی به مساحت 30هکتار به مجموعه پارک فناوری پردیس اضافه شد. به همه این موارد، ایجاد شبکه فن بازار، شبکه تبادل اطلاعات کشورهای عضو دی‌8، شبکه مراکز رشد ایده‌های نوآورانه و برگزاری رویدادهای ملی و بین‌المللی فناوری را هم اضافه کنید.»

متولی و مسئول این پارک کیست؟
یکی از سؤال‌های پر‌تکرار گردشگران از تفرشی این است که متولی و مسئول این پارک علمی کیست؟ او کوتاه شرح می‌دهد: «اساسنامه پارک فناوری پردیس، نهاد ریاست‌جمهوری را به‌عنوان سازمان مؤسس این پارک می‌شناسد. طبق این اساسنامه، هیأت‌امنای پارک به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور و عضویت 14نفر از شخصیت‌های علمی، فناوری، اقتصادی و اجتماعی کشور به‌عنوان اعضای حقوقی و حقیقی شکل می‌گیرد. البته پس از تاسیس معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در سال 1386، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور نیز (ضمن اصلاح اساسنامه) به‌عنوان نایب‌رئیس هیأت امنا به ترکیب هیأت امنای پارک پیوسته است».

اعضای این مرکز علمی بزرگ
واحدهای فناور، اعضای پارک فناوری هستند. در حال حاضر بیش از 356شرکت دانش‌بنیان تملیکی و استیجاری، 105شتاب‌دهنده در بخش‌های مختلف فضای کار اشتراکی، فن بازار، شبکه اقتصادی، تبادل اطلاعات و سلامت پردیس فعال هستند که از میان آنها بیش از 170شرکت تأییدیه دانش‌بنیانی را کسب کرده‌اند.
بسیاری از شرکت‌های عضو خانواده پارک فناوری پردیس محصولاتی تولید می‌کنند که تعداد معدودی از کشورهای دنیا به فناوری تولید آنها دست یافته‌اند. همچنین تولیدات خانواده پارک فناوری پردیس پاسخگوی بسیاری از نیازهای کشور در زمینه محصولات تحریمی است. از این‌رو پارک فناوری نقش بسزایی در تجاری‌سازی نتایج پژوهش‌های علمی، خودکفایی کشور در حوزه فناوری‌های پیشرفته و خنثی‌سازی اثر تحریم‌های ظالمانه علیه کشور دارد. نکته مهم دیگر که گردشگران در این بخش بسیار خواهان کسب اطلاعات در مورد آن بودند، شیوه جذب و عضویت در این پارک است. برای عضویت در پارک فناوری می‌توان به 4 شیوه عمل کرد؛ عضویت در بخش اراضی با واگذاری زمین یا اجاره ملک، عضویت در مرکز رشد فناوری نخبگان، عضویت در شعب پارک فناوری پردیس و عضویت در پایگاه جذب متخصصان و کارآفرینان ایرانی خارج از کشور که هریک دارای ضوابط و مقررات خاص خود است.

فضاهای عمومی پارک
بعد از جلسه معرفی پارک فناوری پردیس و پیش از اقامه نماز ظهر، گردشگران از فضاهای عمومی و خدماتی آن دیدن می‌کنند. در این پهنه فضاهای عمومی بسیاری گنجانده شده‌است. برج فناوری پردیس، مجتمع سراج (ساختمان اداری پارک علم و فناوری)، مسجد حضرت فاطمه‌الزهرا(س)، مقبره شهدای گمنام پارک فناوری پردیس، نمایشگاه دائمی محصولات فناورانه (در این نمایشگاه محصولات شرکت‌های فناوری پزشکی، دارویی، تجهیزاتی، نانوفناوری، نرم‌افزار و الکترونیک، مکانیک و مخابرات به نمایش درآمده است)، مجتمع تجاری‌سازی و فن بازار با زیربنای بیش از 7هزار و 700مترمربع (محل استقرار شرکت‌های نوپا، برگزاری کلاس‌های آموزشی و مشاوره‌ای کسب‌وکار)، مرکز همایش‌ها با ظرفیت بیش از 270نفر، بوستان دانشمندان، مجتمع فرهنگی، تجاری و رفاهی با زیربنای 12هزار مترمربع و 5بلوک مجزا شامل هتل، رستوران، آبنما، واحدهای تجاری و مسجد، آبنمای مرکزی، هتل پارک فناوری با مساحت 3هزار و 600مترمربع شامل 20اتاق، زمین‌های بازی چندمنظوره، ساختمان چندمنظوره، بلوک تجاری، مرکز بهداشت و درمانگاه و البته ساعت‌نمای آفتابی (توسط یکی از اعضای پارک در سال 1399، ساخته و در سکوی مرکزی این مجموعه نصب شده است.  این ساعت‌نما تلفیقی از تکنولوژی‌های دقیق و طراحی دیجیتال با سنت و فرهنگ ایرانی است که نمونه‌ مشابه داخلی و خارجی ندارد) هم از بخش‌های مهم این مجموعه به‌شمار می‌آیند.

مکث
مزایای استقرار در پارک
یکی از مهیج‌ترین بخش‌های معرفی پارک  فناوری برای گردشگران، برشمردن مزایای استقرار و فعالیت در آن است که 3بخش «قانونی»، «رفاهی» و «کسب‌وکار» را دربرمی‌گیرد. مزایای قانونی استقرار در این پارک متفاوت شامل معافیت مالیات بر عملکرد سالانه به‌مدت 20سال از زمان صدور مجوز استقرار توسط مدیریت پارک، معافیت مالیات حقوق کارکنان شاغل در شرکت‌های فناور مستقر در پارک، معافیت مالیات بر ارزش افزوده (در تعاملات فی‌مابین اعضای پارک‌های فناوری)، معافیت از هرگونه عوارض متداول کشور مانند عوارض شهرداری، آزاد‌بودن نقل و انتقال ارز از خارج از کشور به پارک و برعکس آن از طریق شبکه بانکی، اشتغال نیروی انسانی و روابط کار براساس مقررات اشتغال در مناطق آزاد، بهره‌مندی از امتیاز ویژه فنی برای حضور در مناقصات و همچنین ترک تشریفات آن، تسهیلات خدمت نظام‌وظیفه برای کارکنان شرکت‌های عضو، معافیت عوارض، حقوق گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده واردات تجهیزات در حوزه تخصصی فعالیت است. مزایای زیرساختی و رفاهی آن نیز شامل تأمین تأسیسات زیربنایی مورد نیاز شرکت‌ها، خدمات رفاهی، فرهنگی و ورزشی، هتل، رستوران‌های سنتی و فست‌فود، کافه، باشگاه ورزشی، خشکشویی، زمین‌های بازی، مهد کودک، فروشگاه زنجیره‌ای، مرکز خدمات درمانی، مسجد، خدمات بانکی متنوع، خدمات خودرویی و فروشگاه می‌شود. در بخش مزایای کسب‌وکار هم می‌توان به استقرار و نزدیکی به شرکت‌های بزرگ نام‌آور معتبر داخلی و بین‌المللی، صندوق توسعه فناوری‌های نوین، صندوق قرض‌الحسنه حامین فناوری پردیس، صرافی نوین، مشاوران متنوع حسابداری، مالیاتی و بیمه‌ای، کارگزاران متنوع بورس، مشاوران صادراتی و حقوقی، مرکز داوری و شورای حل اختلاف شرکت‌های دانش‌بنیان، بهره‌مندی از فرصت‌های سرمایه‌گذاری، جذب سرمایه و انتقال فناوری، بهره‌مندی از ظرفیت سازمانی پارک در ترک تشریفات مناقصات قراردادهای پژوهشی و تجاری‌سازی، امکان بهره‌برداری از شبکه وسیع همکاران داخلی و خارجی، استفاده از مزایای همجواری واحدهای فناور جهت توسعه بازار خارجی و تولید فناوری‌های جدید، امکان استفاده از خدمات تخصصی فناوری و کسب‌وکار در پارک و بهره‌مندی از حمایت‌های مالی و معنوی در قالب آیین‌نامه حمایتی اشاره کرد.